Punktem materialnym umownie nazywa się ciało posiadające masę, ale nie mające objętości. Zatem ciało takie nie może obraca się wokół własnej osi ani wykonywać ruchu drgającego.
W opisie ruchu punku materialnego pojawiają się następujące wielkości: przemieszczenie, prędkość i przyspieszenie.
Prędkość określa szybkość zmiany położenia punku materialnego w danym czasie.
Prędkość jest wielkością wektorową. Wyróżnia się prędkość średnią i prędkość chwilową.
Prędkość średnia wyrażona jest wzorem:
gdzie to wektor przemieszczenia, a
to przedział czasu.
Jeżeli ruch punktu materialnego odbywa się w ten sposób, że jego prędkość średnia w różnych przedziałach czasu nie jest jednakowa, wtedy wprowadza się pojęcie prędkości chwilowej:
Gdy prędkość punktu zmienia się jednostajnie w czasie to porusza się ono ze stałym przyspieszeniem. Jeśli jest ono większe od zera to jest to ruch jednostajnie przyspieszony, a jeśli mniejsze to jednostajnie opóźniony.
Przyspieszenie można zdefiniować jako szybkość zmian prędkości ciała w czasie.
Przyspieszenie średnie można wyrazić wzorem:
I podobnie jak w przypadku prędkości, jeśli przyspieszenie zmienia się w czasie to konieczne jest wprowadzenie przyspieszenia chwilowego:
Jeżeli punkt materialny porusza się ruchem jednostajnie zmiennym to prędkość można zapisać jako:
Natomiast wektor położenia będzie opisany następującym równaniem:
W powyższych wzorach vto prędkość początkowa, a r
to początkowe położenie.
Druga zasada dynamiki Newtona dla ruchu punku materialnego przyjmuje postać: