Nie każdy zdaje sobie z tego sprawę, że w każdej sekundzie dociera do nas promieniowanie o różnym charakterze. Promieniowanie emitowane przez źródła może mieć różnoraką postać. A więc mogą to być fale elektromagnetyczne o różnych długościach czy też cząstki np. promieniowanie alfa lub beta.

Samo Słońce jest źródłem światła, ciepła oraz promieniowania ultrafioletowego. Jest zatem źródłem promieniowania elektromagnetycznego o wielu długościach fali i odpowiadającym im częstotliwościach.

Źródłami różnorakiego promieniowania są sprzęty znajdujące się w każdym domu, jak grzejniki, lampy czy coraz popularniejsze telefony komórkowe.

Szczególnym rodzajem promieniowania jest promieniowanie jonizujące. Promieniowanie to ma energię wystarczającą do wywołania zmian elektrycznych w materii, przez którą przechodzi. Zatem na drodze tego promieniowania dochodzi do wyrywania elektronów z atomów czyli do aktów jonizacji. W wyniku jonizacji powstają elektrony oraz jony dodatnie.

Każdy z nas wie, że atomy pierwiastków zbudowane są z centralnie położonego jądra oraz zlokalizowanych na orbitalach atomowych elektronach. W skład jądra wchodzą nukleony czyli protony i neutrony. Protony obdarzone są ładunkiem dodatnim, a neutrony są elektrycznie obojętne. Tak wiec całe jądro ma ładunek dodatni.

Dodatni ładunek jądra równoważony jest przez ujemny ładunek elektronów i w konsekwencji cały atom jest elektrycznie obojętny.

Pierwiastki mogą występować w różnych odmianach izotopowych. Izotopami nazywa się atomy tego samego pierwiastka różniące się liczbą neutronów w jądrze. Przykładem może być wodór, który ma trzy izotopy: prot, deuter i tryt.

Jądra niektórych izotopów są nietrwałe i ulegają rozpadom promieniotwórczym przekształcając się w jądra trwałe.

Jądra, które składają się z parzystej liczby protonów i neutronów charakteryzują się dużą trwałością. Obliczono, że takie trwałe jądra to około 60 % ogólnej liczby izotopów wszystkich pierwiastków. Jądrami o mniejszej trwałości są jądra parzysto - nieparzyste. Natomiast zdecydowanie najmniej trwałe są jądra zawierające nieparzystą ilość obu nukleonów. Szacuje się, że ich ilość to około 1.5 % wszystkich izotopów.

Nietrwałe jądro może rozpadać się na dwa sposoby. Jednym z nich jest rozpad alfa. Rozpad alfa polega na emitowaniu przez jądro cząstki czyli jądra helu. W wyniku tego rozpadu następuje przesunięcie pierwiastka w układzie okresowym o dwa miejsca do tyłu.

Drugim typem rozpadu jest rozpad beta. W obrębie rozpadu beta można wyróżnić rozpad . Jeśli jądro ulega rozpadowi beta minus wówczas emituje elektrony powstające w wyniku rozpadu neutronów w tymże jadrze. W wyniku tego procesu następuje przesunięcie pierwiastka w układzie okresowym o jedno miejsce do przodu.

Jeśli dochodzi do rozpadu beta plus wówczas emitowane są pozytony, które powstały z rozpadu protonów w jadrze izotopu promieniotwórczego. Zatem w wyniku tego rozpadu liczba atomowa ulega zmniejszeniu o jeden. Dlatego nowo powstałe jądro będzie należało do pierwiastka położonego o jedno miejsce wcześniej w układzie okresowym niż dany izotop promieniotwórczy.

Możliwy jest jeszcze jeden proces, tzw. wychwyt K. Protony wychwytują elektrony z najbliższych powłok i przekształcają się w neutrony.

Omówione powyżej typy promieniowania to promieniowanie cząsteczkowe czyli korpuskularne. Należy jednak pamiętać, że takiemu promieniowaniu może towarzyszyć emisja promieniowania elektromagnetycznego.

Każde źródło promieniotwórcze charakteryzowane jest przez wielkość zwaną aktywnością źródła. Jest to inaczej szybkość rozpadu promieniotwórczego . Jest ona równa iloczynowi stałej rozpadu i całkowitej liczby jąder pierwiastka promieniotwórczego w źródle.

Jednostką aktywności źródła jest bekerel Bq.

W radiobiologii i ochronie radiologicznej istnieją jeszcze inne pojęcia , z którymi warto się zapoznać. Pierwsze z nich to dawka pochłonięta wyrażana w grejach. Jest to po prostu ilość energii promieniowani zdeponowana w jednostce masy tkanki.

Olejne pojęcia to dawka skuteczna i równoważnik dawki. Zostały one wprowadzone w celu uwzględnienia rodzaju napromienianej tkanki oraz rodzaju rozpatrywanego promieniowania. Jednostką obu tych wielkości jest siwert.

Obliczono, że w naszym kraju w ciągu roku każdy otrzymuje dawkę promieniowania od źródeł naturalnych równą około 2.7 mSv. Dawka ze źródeł sztucznych to około 0.9 mSv na rok.