Grzegorz Mendel (Gregor Johann Mendel) urodził się 22 lipca 1822 roku a zmarł 6 stycznia 1884 roku. Był on czeskim przyrodnikiem i zakonnikiem. Uważa się go za twórcę cząsteczkowej teorii dziedziczności gdyż to właśnie on wykazał, że materiał genetyczny przekazywany jest w cząsteczkach oraz matematycznie uporządkował to zjawisko i wyliczył stosunek fenotypu go genotypu.. Grzegorz Mendel był wszechstronnie wykształconym człowiekiem. Na Uniwersytecie w Ołomuńcu (1840 - 1843)studiował filozofię, w Seminarium duchownym w Brnie (1844 - 1848) studiował teologię zaś nauki przyrodnicze pobierał na Uniwersytecie w Wiedniu (1851 - 1853). W 1843 roku postanowił wstąpić do klasztoru Augustianów znajdującym się w Brnie. Podczas pobytu w klasztorze prowadził liczne doświadczenia nad mieszańcami roślin, głównie były to różne odmiany grochu zwyczajnego. Wynikiem tych eksperymentów było odkrycie reguły, według której przekazywane są cechy dziedziczne. Rezultaty swoich doświadczeń wraz z teoretyczną interpretacją spisał a następnie opublikował w pracy pt. "Badania nad mieszańcami roślin". Prace Grzegorza Mendla zostały przypomniane w 1900 roku, kiedy to trzej naukowcy C. Corrensa, E. Tschermaka i H. de Vries niezależnie od siebie ponownie odkryli reguły dziedziczenia się cech. Dzisiaj reguły te noszą nazwę "Praw Mendla".
I prawo Mendla zwane także prawem czystości gamet tzn., że w gametach znajduje się po jednym z pary alleli determinujących określona cechę.
Jednostki dziedziczne wniesione przez każdego z rodziców rozdzielają się od siebie w czasie wytwarzania przez mieszańca komórki rozrodczej.
Doświadczenie potwierdzające I prawo Mendla:
Skrzyżowano ze sobą czyste odmiany grochu o czerwonych AA i białych kwiatach aa.
RODZICE: AA x aa
GAMETY: A A a a
POKOLENIE F1: Aa Aa Aa Aa
|
gamety
|
A
|
A
|
|
a
|
Aa
|
Aa
|
|
a
|
Aa
|
Aa
|
Wniosek: nasiona otrzymane w wyniku takiej krzyżówki dały wyłącznie rośliny o kwiatach czerwonych.
Stosunek: 1:1
POKOLENIE F1: Aa x Aa
GAMETY: A a A a
POKOLENIE F2: AA Aa Aa aa
Wniosek: w wyniku takiej krzyżówki powstały osobniki o kwiatach czerwonych AA,Aa,Aa i białych aa.
Stosunek: 3:1
II prawo Mendla zwane prawem niezależnej segregacji, tzn., że w gametach znajduje się po jednym z pary alleli determinujących określoną cechę.
Cechy dziedziczone są niezależnie od siebie, jeśli każda z rozpoznawanych cech uwarunkowana jest przez parę alleli, z których jeden był dominujący a drugi recesywny to w pokoleniu F2 zaobserwuje się rozszczepienie fenotypów w stosunku 9:3:3:1.
Doświadczenie potwierdzające II prawo Mendla:
Skrzyżowano ze sobą groch, który wytwarzał nasiona żółte i gładkie AABB i grochem wytwarzającym nasiona zielone i pomarszczone aabb.
A - gładkie
a - pomarszczone
B - żółte
b - zielone
RODZICE: AABB x aabb
GAMETY: AB AB ab ab
POKOLENIE F1: AaBb AaBb AaBb AaBb
Wniosek: w wyniku krzyżówki takich roślin w pierwszym pokoleniu F1 powstają rośliny o nasionach żółtych i gładkich.
POKOLENIE F1: AaBb x AaBb
GAMETY: AB Ab aB ab AB Ab aB ab
POKOLENIE F2:
|
gamety
|
AB
|
Ab
|
aB
|
ab
|
|
AB
|
AABB
|
AABb
|
AaBB
|
AaBb
|
|
Ab
|
AABb
|
AAbb
|
AaBb
|
Aabb
|
|
aB
|
AaBB
|
AaBb
|
aaBB
|
aaBb
|
|
ab
|
AaBb
|
Aabb
|
aaBb
|
aabb
|
Wniosek: w wyniku takiej krzyżówki w pokoleniu F2 powstały rośliny o nasionach:
Żółtych i gładkich - 9
Żółtych i pomarszczonych - 3
Zielonych i gładkich - 3
Zielonych i pomarszczonych - 1
Stosunek: 9:3:3:1
