Problem biogenezy, podobnie jak i wynikające z niego konsekwentnie zagadnienia istoty życia, jego rozwoju onto- i filogenetycznego, procesów ewolucji i szeregu innych, korespondujących mniej lub bardziej bezpośrednio z pojęciem "życia", interesował od dawna i interesuje, choć oczywiście w różnym stopniu, prawie wszystkie nauki.. Znaczy to, że biorą one wszystkie pewien udział w badaniach i postępie wiedzy w tym zakresie. Badania ich rzutują na problematykę, metodykę i podstawy teoretyczne dyscyplin naukowych pozornie (i rzeczywiście) bardzo odległych od zagadnień związanych z powstaniem i istotą życia.
Problem biogenezy ma, bowiem zasadnicze znaczenie światopoglądowe i nieobojętne jest dla prawidłowego funkcjonowania nauk, czy rozstrzygany on będzie poprzez idealistyczną czy materialistyczną interpretację faktów, hipotez i teorii, albo wręcz odsyłany do "tego, co nie poznawalne" i usuwany w ten sposób z kręgu zainteresowań naukowych. Dlatego też samym problemem i uogólnieniami wypływającymi z konkretnych badań eksploracyjnych i eksperymentalnych zainteresowana jest przede wszystkim filozofia i część nauk humanistycznych. Wiele cennych myśli hipotez i wskazówek przenika z kolei od tych nauk i działa stymulująco na rozwój badań nad problemami biogenezy w ramach dyscyplin najbardziej do tego powołanych - do nauk przyrodniczych.
Nie zawsze tak kształtowała się sytuacja. Do czasu ogłoszenia teorii Darwina, a także długi jeszcze czas potem, problem biogenezy determinowany był przez nauki filozoficzne i przedstawiany głównie z pozycji idealistycznych, czy też ograniczony do rozważań i przypuszczeń podstawie materialistycznej, a ściśle rzecz biorąc - mechanistycznej. Dlatego jeśli stwierdzimy, że dopiero historyczno-materialistyczna teoria Darwina pozwoliła na naukowe postawienie problemu pochodzenia życia na ziemi i stworzyła zarazem racjonalne podstawy do podjęcia obiektywnych badań w tej dziedzinie.
Rozległy zakres nauk przyrodniczych różnymi problemami, przedmiotami i metodami ich badań sprawiał, że w odniesieniu do czasów darwinowskich możemy jedynie wspominać o wzajemnym powiązaniu niektórych nich, o pewnych zalążkach kooperacji i integracji. Przyczyną tego był niewątpliwie przede wszystkim partykularny w zasadzie zakres wiedzy oraz brak racjonalnej, materialistycznej teorii, scalającej zjawiska przyrodnicze w ich historycznym rozwoju i wzajemnych powiązaniach. Panująca idealistyczna teoria stworzenia nie tylko nie mogła działać stymulująco na rozwój nauk w ogóle, a przyrodniczych w szczególności, ale wręcz rozwój ten hamowała, prowadziła do stagnacji i nie wskazywała w zasadzie żadnych szerszych perspektyw badawczych poza "coraz lepszym odczytywaniem Księgi Natury".
Darwin wykorzystał przy formułowaniu swej teorii osiągnięcia innych nauk przyrodniczych, a nawet i społecznych. W okresie podarwinowskim zainteresowania biologów skoncentrowały sie głównie na problemach filogenetycznych, na próbach ustalania dróg i form r5ozwojowych ("drzew rodowych") poszczególnych grup roślinnych i zwierzęcych, jak również całego świata istot żywych. Prowadziło to między innymi do posługiwania się w naukach biologicznych powszechnie metodą historyczną i utrwalenie przekonania, że żadnego z aspektów życia nie można rozpatrywać w oderwaniu od jego historycznego rozwoju.
W procesie coraz lepszego poznawania organizmów żywych, ich struktury, funkcji, właściwości i przemian w nich zachodzących, nauki biologiczne dotarły stopniowo do badania komórkowej organizacji istot żywych. Życie nie istnieje - i nawet nie można sobie tego w jakiś racjonalny sposób wyobrazić - w formie rozproszonej w środowisku. Związane jest zawsze z pewnym substratem materialnym, przedstawiającym sobą określony i odpowiednio zorganizowany układ - organizm - wyodrębniony w środowisku swego bytowania.
Często mówi się o organizmach "wyższych" , "niższych" "prostszych" czy "skomplikowanych" - starając się wyrazić przez to odpowiedni stopień ich organizacji biologicznej. Tymczasem "prosty" mikroorganizm nie musi być wcale prostszy od tkankowca. O poziomie decyduje bowiem całość strukturalno-funkcjonalna (np. u wielu bakterii stwierdzamy o wiele bardziej "skomplikowane" czy wręcz inne procesy przemiany materii niż u tkankowców) oraz historia rodowa danych organizmów. Ten czynnik historyczny sprawia, że żadnej z aktualnych form życia (np. bakterii) nie możemy uznać za identyczna z pierwszymi istotami żywymi. Wszystko co aktualnie żyje na ziemi, ma jednakowo długą w czasie, ale też i bardzo różna historię swego rozwoju- od pierwotnych słabo zróżnicowanych istot żywych, do całej różnorodności znanych nam obecnie organizmów żywych i wymarłych.
Żywe pochodzi tylko z żywego na skutek nieprzerwanej kontynuacji życia od chwili powstania, a zróżnicowanie form jest wynikiem długotrwałej ewolucji, jaką przeszło ono w tym czasie. Fakt ten przemawia także i za tym, iż najbardziej elementarne procesy życiowe muszą być w swych podstawach - na zasadzie kontynuacji - wspólne dla wszystkiego, co żyło i żyje.
Dużym osiągnięciem biologii było właśnie ustalenie faktu komórkowej budowy wszystkich organizmów żywych, następnie stwierdzenie, że we wszystkich komórkach - bez względu na ich rodzaj i różnorodność- występują takie same podstawowe struktury i zasadnicze procesy fizyko-chemiczne. Potwierdzeniem tego był fakt, iż olbrzymia większość aktualnie występujących na ziemi istot żywych, to organizmy jednokomórkowe.
Stąd dalsze doszukiwanie się podstaw i istoty życia zostało zredukowane z całej różnorodności świata istot żywych do badań nad komórką, jako elementarna formą życia wraz ze wszystkimi jego właściwościami. Przed biologią stanął problem, do rozwiązania, którego niezbędna okazała się pomoc i współpraca fizyki, chemii, techniki a także cybernetyki.
We wszystkich badaniach naukowych niezbędne jest rozpatrywanie danego zjawiska, czy przedmiotu badań, w jego dialektycznym powiązaniu z innymi zjawiskami i warunkami jego występowania. Jedynie takie całościowe traktowanie problemu może doprowadzić do właściwych uogólnień i formułowania odpowiednich praw. Jednakże na określonym etapach poznania niezbędne i konieczne jest badanie poszczególnych aspektów całości w sposób partykularny, w czasowym odłączeniu od całości po to, aby rezultatu takich badań złączyć ponownie dla osiągnięcia wyższego stopnia poznania całości. Takie postępowanie metodyczne musiały zastosować i nauki biologiczne w odniesieniu do badań komórkowych. Poznanie struktur komórkowych, wyjaśnienie funkcji tych struktur czy mechanizmów oraz ustalenie celu, któremu wszystko to służy w żywym organizmie - oto wstępne i podstawowe etapy badań nad istotą życia.
Zdanie to podjęły składowe dyscypliny nauk biologicznych, takie jak cytologia, gestyka, biochemia, biofizyka i szereg innych odpowiednio do tego przystosowanych metodycznie i technicznie. Geologia, a w szczególności paleontologia (później geochemia i geofizyka) wykorzystywały skamieniałości roślin i zwierząt przede wszystkim dla porządkowania geotwórczych zjawisk przeszłości w czasie - przyczyniając się równocześnie do odkrywania form dawno wymarłych i najstarszych śladów życia, dostarczając w ten sposób dokumentacji dla p[przebiegu ewolucji istot żywych.
Udoskonalone metody pozwoliły jednak jedynie na pogłębienie tej dokumentacji i od tego momentu prowadzenie badania musiała przejąć biologia wraz z naukami w skład jej wchodzącymi. Na poziomie najstarszych śladów życia spotykamy zatem istotny dla naszego problemu współpracę obu tych dziedzin wiedzy. Biologia wykorzystuje również osiągnięcia geologii dotyczącej zagadnień geochronologicznych, jak tez wszystkich innych zw3iązanych z kształtowaniem się naszej planety. O kształtowaniu się naszej planety i jej miejscu we wszechświecie pouczają nas nauki astronomiczne i to nie tylko w aspekcie poznania warunków i historii powstania układu słonecznego i naszego globu, ale warunków kosmicznych ewolucji chemicznej i możliwości istnienia życia w kosmosie.
Jednakże najistotniejszym momentem ożywienia badań w biologii w ogóle, a nad problemem postaw i istoty życia w szczególności, był - poza oparciem się o teorie ewolucji - burzliwy i rewolucyjny wprost rozwój fizyki i chemii. Biologia w drugiej połowie XIX wieku poznawała coraz lepiej i dokładniej organizm żywy, jego strukturę i funkcję, dochodząc do poziomu aktualnej organizacji komórkowej i intrakomórkowej. W obszarze badań podstaw życia powstało szereg nowych dyscyplin naukowych o nie zawsze jeszcze dokładnie określonym przedmiocie i metodach badań. Tak powstały między innymi: biochemia, biofizyka, genetyka molekularna, biologia molekularna, i in. Termin badań podstaw życia stał się aktualnie owocnie rozwijającą się i tworzącą nowe wartości naukowe domeną wielu nauk przyrodniczych, a ich wspólny wysiłek i osiągnięte rezultaty przyczyniają się w znacznym stopniu da dalszego pogłębiania i rozwoju badań nad genezą życia, pozwalając na próby jego modelowania w warunkach zamierzchłej przeszłości naszej ziemi.
Badania nad biogenezą podjęły przede wszystkim dwie obszerne dziedziny wiedzy - geologia i biologia wraz z wchodzącymi w ich skład naukami bardziej szczegółowymi.
