Dostarczenie organizmowi takiego pokarmu, który ma wszystkie potrzebne mu składniki, jest warunkiem koniecznym dla właściwego funkcjonowania człowieka, dla dobrego rozwoju, dla zachowania sprawności ruchowej i umysłowej. W prawidłowym żywieniu dostarcza się organizmowi takiego pokarmu, który zapewni mu pokrycie całkowitego zapotrzebowania na wszystkie substancje potrzebne mu do życia, czyli właściwych ilości białek, węglowodanów, tłuszczy, witamin i minerałów. Pożywienie powinno być więc różnorodne i przygotowane w higieniczny sposób a posiłki powinny być przyjmowane w miarę regularnych odstępach.

Składniki pokarmowe są trawione w układzie pokarmowym i służą do prowadzenia wielu przemian metabolicznych wewnątrzkomórkowych, dzięki którym organizm wytwarza energię potrzebną mu do wszystkich procesów życiowych oraz do utrzymania odpowiedniej temperatury ciała. W organizmie potrzebnych jest około sześćdziesiąt substancji odżywczych, z czego niektóre są wytwarzane przez ludzki organizm ale większość musi być dostarczona z pożywieniem.

Niestety ludzie bardzo często nie przywiązują zbytniej uwagi do tego, czy to co jedzą jest zdrowe. Jedzą dla zaspokojenia chwilowego apetytu na coś smacznego i wygodnego do przyrządzenia, a nie zastanawiają się nad tym, jaki jest skład biochemiczny pokarmu i czy dostarcza on jakichś składników, które są organizmowi potrzebne do utrzymania zdrowia. Jemy za dużo produktów pochodzenia zwierzęcego i mącznych. W naszych dietach brakuje przede wszystkim owoców i warzyw ale również mleka i sera. Pożywienie, które jemy na co dzień jest zbyt przetworzone, często zawiera tylko puste kalorie w postaci tłuszczu i węglowodanów. Wysokokaloryczna dieta uboga w minerały i witaminy prowadzi często do chorobliwej otyłości i do tak zwanych chorób cywilizacyjnych, do jakich zalicza się między innymi nadciśnienie, miażdżycę i zawały serca.

OTYŁOŚĆ

Otyłość jest coraz częstszym zjawiskiem w społeczeństwach zachodnich. W krajach Europy i Ameryki Północnej choruje na nią bardzo duża grupa ludzi, nawet kilkadziesiąt procent populacji niektórych państw.

Cechą charakterystyczną otyłości jest bardzo duża ilość rozrośniętej tkanki tłuszczowej. Komórek tłuszczowych jest za dużo i są one zbyt duże, za bardzo rozrośnięte. Otyłość wynika z genetycznej skłonności do przybierania na wadze ale przede wszystkim z prowadzenia niezdrowego trybu życia. Są osoby, które mają geny odpowiadające za rozrastanie tkanki tłuszczowej i bardzo trudno jest im stracić na wadze. Geny odpowiedzialne za otyłość nie są jeszcze do końca poznane. Istnieje duża nadzieja na to, że powstaną kiedyś leki, które przymuszą komórki do szybszego spalania tłuszczy. Pewne jest jednak, że większość osób otyłych przybrało za dużo na wadze, ponieważ prowadziło mało aktywny styl życia jedząc przy tym niezdrowe i zbyt kaloryczne pożywienie. Wielu z ludzi otyłych zmieniając nawyki żywieniowe i uprawiając regularnie jakieś sporty może obniżyć swoja wagę a przez to zyskać na zdrowiu.

OBJAWY OTYLOŚCI

Otyłość objawia się przede wszystkim zwiększeniem masy ciała spowodowanym rozrostem tkanki tłuszczowej. Tkanka tłuszczowa rozrasta się nierównomiernie, co zniekształca sylwetkę osoby otyłej. Najwięcej tłuszczu odkłada się na brzuchu i biodrach, zwłaszcza u kobiet. Osoba otyła szybko się męczy, unika więc wysiłku fizycznego a to prowadzi do zwiększenia otyłości. Otyłość wiąże się nie tylko z ogólnym osłabieniem ale i z wieloma poważnymi chorobami. Zwiększa ona ryzyko wystąpienia takich chorób jak nadciśnienie tętnicze, cukrzyca drugiego typu, kamica żółciowa, choroby naczyń wieńcowych i zawały serca, nowotwory piersi i okrężnicy oraz choroby układu kostnego, przede wszystkim zwyrodnienia kręgosłupa. Zmniejszona sprawność fizyczna naraża osoby otyłe na liczne urazy. Otyłość wiąże się z zaburzeniami w metabolizmie a to może zaburzyć cykl miesiączkowy u kobiet.

Wiele osób decyduje się na walkę z otyłością. Dobranie odpowiedniej diety ( ograniczającej ilość kalorii do 1000-1200 na dobę) w połączeniu z systematycznymi ćwiczeniami fizycznymi przynosi dobre efekty. Ważne jest, aby osoba odchudzająca się była pod opieką lekarza. Stosowanie ostrych diet, często jednoskładnikowych czy wręcz głodzenie się są często stosowanymi zabiegami ale nigdy nie kończą się dobrze. Przede wszystkim mogą wywołać poważne zaburzenia w funkcjonowaniu organizmu i doprowadzić do wielu chorób. Ale takich niesprawdzonych, drastycznych diet nie powinno się stosować, ponieważ po ich zakończeniu, kiedy następuje duży spadek wagi, przychodzi czas nagłego zwiększenia wagi. Taki szybki powrót do poprzedniej wagi nazywany jest efektem jojo. Odchudzanie się wymaga dużego wysiłku woli i samozaparcia. Nie wszyscy ludzie są w stanie wytrwać w swoich postanowieniach, dlatego większość ludzi nie utrzymuje przez dłuższy czas wagi, jaką osiągnęli podczas odchudzania. W przypadku, kiedy otyłość stanowi już poważne zagrożenia dla zdrowia pacjenta, stosuje się zabiegi chirurgiczne. Odsysa się tkankę tłuszczową i pomniejsza się żołądek.

MIAŻDŻYCA

Miażdżyca naczyń układu krwionośnego jest częstym powikłaniem otyłości. Osoby otyłe mają we krwi dużą ilość cholesterolu, którego płytki odkładają się w ściankach naczyń krwionośnych i prowadzą do ich zwężenia a nawet całkowitego zablokowania. Tętnice stają się mniej elastyczne, przepuszczają coraz mniej krwi. Miażdżyca prowadzi bardzo często do zawału serca i do wylewów krwi do mózgu.

ZAWAŁ SERCA

Zawał mięśnia sercowego jest bardzo niebezpiecznym stanem, który powstaje po zamknięciu którejś tętnicy wieńcowej, która odżywia mięsień serca. Bezpośrednia przyczyną zamknięcia tętnicy jest uwolnienie się blaszki miażdżycowej, która powoduje zator w tętnicy wieńcowej. Zatrzymanie przepływu krwi przez tętnicę doprowadza do niedotlenienia i martwicy mięśnia sercowego. Aby nie dopuścić do zawału trzeba unikać tłuszczy zwierzęcych w diecie, jeść dużo ryb, warzyw i owoców, nie nadużywać alkoholu i systematycznie kontrolować poziom cholesterolu.

Zawał serca jest bardzo bolesny dla chorego. Przejawia się on:

  • ostrym piekącym bólem w klatce piersiowej, który promieniuje aż do ramion, na szyję, żuchwę i plecy.
  • Bardzo szybkim tętnem.
  • Bólem i zawrotami głowy.
  • Utratą przytomności.
  • Nudnościami.

UDAR MÓZGU

Oderwanie się od ścianki naczynia krwionośnego blaszki miażdżycowej może doprowadzić do zatkania nią jednej z tętnic i do powstania martwicy fragmentu tkanki mózgowej. Chory traci w czasie udaru przytomność, może stracić władzę w jednej połowie ciała. Udar może doprowadzić do nagłej śmierci.

NADCIŚNIENIE TĘTNICZE

Nadciśnienie tętnicze bardzo często towarzyszy otyłości. Przy nadciśnieniu ciśnienie tętnicze wzrasta do 200 mm słupa rtęci, podczas gdy norma wynosi 120-140 mm Hg.

Nadciśnienie długo nie daje żadnych objawów, po dłuższym czasie przejawia się jednak bólem głowy, szumami w uszach, przyspieszonym tętnem i zaburzeniami świadomości w momencie nagłego skoku ciśnienia. Wysokie ciśnienie może doprowadzić do poważnych problemów ze wzrokiem.

ZABURZENIA ŁAKNIENIA

Cywilizacja zachodnia niesie ze sobą styl życia w ciągłym stresie i pośpiechu. Wielu ludzi nie radzi sobie z tym. Jedni jedzą za dużo a ich dieta jest jedynie wysokokaloryczna, nie dostarcza im odpowiedniej ilości witamin i minerałów. Z kolei media lansują modę na bycie pięknym i szczupłym za wszelką cenę. Stąd wiele osób nie akceptuje siebie dążąc do wychudzonego ideału modelki. Cały ten zamęt wokół jedzenia powoduje wiele zaburzeń związanych z jedzeniem.

Jednym z częstszych i bardziej niebezpiecznych zaburzeń łaknienia jest anoreksja, czyli jadłowstręt psychiczny. Dotyka on przede wszystkim młode dziewczęta, choć znane są przypadki anoreksji u starszych kobiet i u mężczyzn. Innym zaburzeniem łaknienia jest bulimia.

ANOREKSJA

Anoreksja jest wywołana obsesyjnym lękiem przed przytyciem. Chorzy na anoreksję nie akceptują siebie i błędnie postrzegają swoje ciało. Uważają, nawet kiedy ich organizmy są już skrajnie wyniszczone, że są otyli i nieatrakcyjni i że muszą cały czas się odchudzać. Ich myśli krążą cały czas wokół jedzenia, którym się brzydzą. Często uważają też, że są niegodni tego, żeby jeść. Chorzy stale się głodzą, udają przed innymi, że dużo jedzą, chowają jedzenie. Anorektycy najczęściej są perfekcjonistami. Oprócz unikania jedzenia, przekonani o swojej otyłości, są bardzo aktywni ruchowo, ćwiczą aby spalić dodatkowe porcje kalorii, co przy ich wychudzeniu jest niebezpieczne nawet dla ich życia. Doprowadzają się do skrajnego wycieńczenia. U kobiet zatrzymana jest miesiączka.

Nieleczona anoreksja prowadzi do śmierci. Osłabiony organizm nie funkcjonuje normalnie i jest narażony na wiele chorób. Dochodzi do zaburzeń pracy nerek i serca.

BULIMIA

Bulimia, inaczej żarłoczność psychiczna, przejawia się niekontrolowanym wchłanianiem ogromnych porcji pokarmu. Po ataku bulimicznego głodu chorzy wywołują u siebie wymioty. Jest to choroba o podłożu psychicznym, ujawniająca się najczęściej u młodych, ambitnych dziewcząt nie akceptujących siebie. Bulimiczki jedzeniem rozładowują silne napięcie psychiczne, w pewnym sensie walczą w ten sposób z ogarniającymi je lękami. W ciągu kilkunastu minut, góra kilku godzin, zjadają one kilka razy więcej pokarmu, niż zjada przeciętny człowiek w ciągu całego dnia. Jednak jednocześnie uważają się za osoby nieatrakcyjne i za wszelką cenę dbają o linię, co powoduje u nich potrzebę zwymiotowania wszystkiego, co zjadły. Napady bulimii mogą przeplatać się z okresami normalnego jedzenia albo z okresami anoreksji.

Skutkiem bulimii i anoreksji jest niedożywienie, które dzieli się na ilościowe i jakościowe. Przy niedożywieniu ilościowym organizm otrzymuje za małe porcje pokarmu aby normalnie działać. W niedożywieniu jakościowym pokarmu jest wystarczająca ilość ale jest on ubogi w pewne ważne dla organizmu składniki odżywcze. Nawet małe niedożywienie może wywołać w organizmie duże szkody, ponieważ osłabiony organizm jest bardziej podatny na wszelkie choroby zakaźne. Prowadzi ono do zmian w krwi, które z kolei prowadzą do anemii.

ANEMIA

Anemia, nazywana też niedokrwistością, jest to choroba, w której zmniejsza się ilość czerwonych krwinek i hemoglobiny. Osoby chore na anemię mają bardzo osłabiony organizm, są bladzi a ich paznokcie i włosy są bardzo łamliwe. Oddech u tych osób się skraca a tętno przyspiesza.

Wydawać by się mogło, ze w krajach wysoko rozwiniętych, gdzie większość ludzi ma dostęp do wystarczającej ilości pokarmu, zaburzenia wywołane brakiem albo nadmiarem jakichś składników pokarmowych powinny być rzadkością. Niestety tak nie jest. Niehigieniczny tryb życia, w ciągłym stresie, pośpiechu i bez zastanowienia, jest przyczyną wielu chorób. Ludzie albo nie liczą się z konsekwencjami tego, ze jedzą za dużo i niezdrowo albo często głodzą się nie mogąc sobie poradzić ze stresem i ciągle rosnącymi wobec nich wymaganiami. Ważne jest, aby o potrzebie zdrowego trybu życia i odpowiedniej diety uczono już w szkołach. Ludzie powinni wiedzieć jak najwięcej na temat swojego zdrowia i tego, co im szkodzi a co pomaga.