Funkcje nerek
Nerki pełnią funkcje zewnątrz- i wewnątrzwydzielnicze. Czynności zewnętrzno wydzielnicze to wydalanie azotowych produktów przemiany materii oraz innych związków, które są zbędnych i mogą być szkodliwe dla organizmu, a także nadmiaru soli i wody, co jest związane z tworzeniem moczu. Czynności wewnątrzwydzielnicze wiążą się z wytwarzaniem reniny, która działa na α-globulinę osocza. Prowadzi to do tworzenia aktywnego białka (angiotensyny), które ma zdolność obkurczania naczyń krwionośnych, a co za tym idzie do podnoszenia ciśnienia tętniczego oraz hormonu tkankowego (erytropoetyny), który aktywuje czerwony szpik kostny do prowadzenia podwyższonej erytropoezy podczas częstego rozpadania się erytrocytów.
Nerki współuczestniczą także w regulacji przemian wapniowo-fosforanowych.
Tworzenie moczu
Główne etapy tworzenia moczu to filtracja kłębuszkowa oraz resorpcja kanalikowa.
Pierwszy proces zachodzi w nefronie na skutek różnicy ciśnień między kłębuszkiem naczyń włosowatych a torebką Bowmana. Dostający się do torebki płyn to tzw. mocz pierwotny. Jego skład jest bardzo zbliżony do składu osocza.
W dalszej części nefronu odbywa się resorpcja kanalikowa. Ma ona charakter aktywny oraz bierny.
Początkowo na zasadzie transportu aktywnego z pierwotnego moczu resorbowane są do osocza substancje, które mogą być dla organizmu użyteczne, natomiast biernie (zgodnie z gradientem stężeń) transportowane są: mocznik, woda, kreatyna i inne.
Kanaliki kręte I rzędu zapewniają wchłaniane w całości m.in. aminokwasów i glukozy. Proces ten to resorpcja zwrotna obowiązkowa.
W dalszej części nefronu, tzw. pętli Henlego, jest wchłaniana woda oraz Na+.
Kanaliki kręte II rzędu zapewniają wchłanianie wody oraz Na+ zależnie od bieżących potrzeb organizmu. Wchłanianie w tych kanalikach nazywa się inaczej resorpcją zwrotnej nieobowiązkową.
W kanalikach może też zachodzić proces odwrotny do resorpcji - tzw. sekrecja kanalikowa. Jest to proces polegający na wydzielaniu rożnych substancji przez komórki nabłonka do wnętrza kanalików.
Wydalanie moczu
Opuszczający nefron płyn, zwany moczem, zawiera nieco poniżej 1% H2O zawartej moczu pierwotnego oraz różne składniki mineralne i organiczne, takie jak kwas moczowy, mocznik, kreatynina oraz barwniki.
Przy pewnych chorobach zapalnych, zwyrodnieniowych i zatruciach pojawić się mogą w moczu cukry (tzw. cukromocz) lub białko (białkomocz).
