Choroby układu krążenia i serca są jedną z głównych przyczyn zgonów w krajach wysoko rozwiniętych. Niektórzy zaliczają je nawet do tak zwanych chorób cywilizacyjnych. Najczęściej występującymi zaburzeniami układu krwionośnego jest nadciśnienie tętnicze oraz choroba wieńcowa (choroba niedokrwienna serca), która nierzadko prowadzi do zawału serca. Jest to obumarcie części mięśnia sercowego wskutek zatorowania odżywiającej ją tętnicy wieńcowej skrzepliną, czyli niedotlenienia. Przebiega w bardzo burzliwy sposób, powodując bardzo intensywny ból w klatce piersiowej, duszności a często także utratę świadomości. Wymaga natychmiastowej pomocy ambulatoryjnej oraz leczenia szpitalnego. Zdarzają się niestety zawały, podczas których dochodzi do całkowitego zatrzymania akcji serca oraz krwioobiegu, co prowadzi do niemal natychmiastowego zgonu.

Chorobom serca można jednak zapobiegać. Podobnie jak w walce z większością chorób najważniejsza jest profilaktyka.

Prawdopodobieństwo zachorowania na choroby układu krążenia w dużej mierze zależy od trybu życia. Na kondycję serca oraz naczyń krwionośnych ma wpływ wiele czynników. Niewątpliwie jednym z nich jest właściwy sposób odżywiania się.

Sposób odżywiania

Aby zminimalizować ryzyko zawału serca należy zwracać uwagę na to, co się je. Uwzględniane w jadłospisie produkty spożywcze nie powinny zawierać zbyt dużej ilości cholesterolu, ponieważ jego podwyższony poziom we krwi prowadzi do rozwoju zmian miażdżycowych. To one właśnie są odpowiedzialne za niemal 90% przypadków zawału serca.

Poza tym bardzo ważne jest również utrzymywanie prawidłowej wagi ciała. Stwierdzono bowiem zależność pomiędzy zawartością w organizmie tkanki tłuszczowej a zapadalnością na choroby serca. Nadwaga powoduje w wielu przypadkach podwyższenie ciśnienia krwi, które normalnie powinno wynosić 120 mmHg ciśnienia skurczowego i 80 mmHg rozkurczowego. Szczególnie niebezpieczna jest otyłość tzw. visteralna, występująca najczęściej u mężczyzn a polegająca na gromadzeniu się tkanki tłuszczowej w okolicach jamy brzusznej. Otyłość spowodowana nieracjonalnym odżywianiem się jest jednym z czynników wpływających na zapadalność na cukrzycę, nadciśnienie tętnicze, dislipidemię oraz chorobę niedokrwienną serca, które razem stanowią poważne zagrożenie dla życia chorego.

W profilaktyce przeciwzawałowej zaleca się jedzenie produktów niskokalorycznych o niewielkiej zawartości tłuszczów oraz cukru. Najbardziej należy unikać tłuszczu zwierzęcego w postaci masła, smalcu oraz występującego w tłustych mięsach, wątróbce, cynaderkach, móżdżku, boczku czy przetworach mlecznych. Można go z powodzeniem zastępować tłuszczem roślinnym, który nie przetwarzany termicznie ma właściwości przeciwdziałające miażdżycy. Polecane jest również jedzenie większej ilości owoców, warzyw, produktów zbożowych, szczególnie tych pełnoziarnistych oraz białego mięsa (np. z ryb lub drobiu). Ograniczyć natomiast należy spożycie cukru i wszystkich produktów zawierających duże jego ilości, między innymi: miodu, dżemu, powideł, ciast.

Aktywność fizyczna

Bardzo ważnym czynnikiem wpływającym na zmniejszenie ryzyka chorób serca jest aktywność fizyczna. Ruch pozwala na utrzymanie nie tylko kondycji i zdrowia, ale także na zachowanie odpowiedniej masy ciała. Wpływa pozytywnie na wydolność organizmu, wzmacnia układ krwionośny oraz sam mięsień sercowy, powoduje lepsze krążenie, a zatem i dotlenienie wszystkich narządów ciała. Regularne ćwiczenia fizyczne, czy uprawianie sportu poprawia ogólny stan zdrowia, jak również samopoczucie.

Używki

Jeżeli chce się utrzymać układ krążenia w dobrym stanie nie należy nadużywać alkoholu ani palić papierosów. Alkohol często jest przyczyną nagłego wzrostu ciśnienia krwi, co może doprowadzić nawet do wylewu. Jednocześnie osłabia mięsień sercowy. Jednak niektórzy lekarze zalecają picie alkoholu w niewielkich ilościach, dziennie nie więcej niż szklaneczkę wina, lub odpowiednik jej zawartości alkoholu w postaci piwa czy np. koniaku.

Całkowicie należy unikać papierosów. Według danych statystycznych czterokrotnie zwiększają ryzyko zachorowania na serce a nawet piętnastokrotnie - raka płuc. Poza tym nikotyna może powodować skurcze naczyń krwionośnych.

W polecanym przez lekarzy trybie życia mającym uchronić nas przed chorobami serca, oprócz odpowiedniej diety, aktywności fizycznej oraz ograniczenia używek należy uwzględnić także wypoczynek. Odpowiednia ilość snu i unikanie stresu to warunki niezbędne dla zachowania zdrowia fizycznego i psychicznego.