Oparzenia termiczne:
-rodzaje oparzeń
-symptomy
-pierwsza pomoc
-prewencja i środki ostrożności
Oparzenia chemiczne:
-objawy
-pierwsza pomoc
Odmrożenia
-rodzaje odmrożeń
-symptomy
-pierwsza pomoc
-prewencja i środki ostrożności
OPARZENIA TERMICZNE
Powstają na skutek działania czynnika zewnętrznego jakim jest temperatura. Prowadzą do uszkodzenia skóry i leżących pod nią tkanek. Wielkość uszkodzeń w przypadku oparzeń termicznych skóry i głębszych tkanek zależy od temperatury, czasu działania i rodzaju czynnika. Istotne jest że skóra została pozbawiona zakończeń nerwowych podczas spalenia, dlatego też ból mający mu towarzyszyć występuje rzadko. Zaraz po zaprzestaniu działania czynnika bardzo gwałtownie obniża się temperatura ciała, lecz w głębszych warstwach pozostaje ona nadal wysoka ze względu na fakt, że skóra jest złym przewodnikiem ciepłym. Należy wiec jak najszybciej przerwać stan ogrzewania i odprowadzić ciepło z tkanki. Dlatego też oziębia się to miejsce oblewając skórę wodą o temperaturze 20°C przez około 20 minut. Nie należy oblewać zimną wodą ponieważ wywołuje to reakcje odwrotną powodując wzrost temperatury ciała.
W zależności od stopnia zniszczenia tkanki wyróżnimy trzy rodzaje poparzeń:
I stopnia:
Charakteryzują się zabarwieniem skóry, któremu zazwyczaj towarzyszy pieczenie. Może powstać rumień będący wynikiem długotrwałego działania temperatury, lub pary wodnej na tkankę.
II stopnia:
Na powierzchni skóry tworzą się bąbelki wypełnione płynem surowiczym. Powstają one po oblaniu gorąca woda lub olejem itp.
III stopnia:
Oprócz zaczerwienienia i bąbelków mogą pojawić się martwicze miejsca pozbawione skóry aż do tkanki kostnej. Pojawiają się blizny koloru brązowego lub czarnego. W takich przypadkach konieczna jest interwencja chirurgiczna i przeszczep skóry. Powstają, gdy ów czynnik działa na skórę bardzo długo.
Objawy oparzenia skóry:
-ból, obrzęk, pieczenie,
-obecność bąbli z płynem surowiczym,
-martwa tkanka, wstrząs,
-utarta przytomności,
Postępowanie:
Każde oparzenie, nawet to niewinnie wyglądające należy skonsultować z lekarzem.
Rozległe oparzenia termiczne ( powyżej 18% powierzchni ciała) mogą być bardzo niebezpieczne dla życia. Wywołują wstrząs, bardzo często zakażenie, powodują dużą utratę płynów. Pierwszym krokiem jest odcięcie osoby od czynnika działającego, a następnie odsłonięcie wszystkich poparzonych powierzchni ciała. Gdyby nastąpiły problemy ze zdjęciem ubrania powinno się je rozciąć. W żadnym wypadku nie należy odrywać jej od skóry. Kolejnym krokiem jest założenie jałowego opatrunku na oczyszczoną skórę. Jeśli mamy do czynienia z oparzeniem zajmującym znaczną powierzchnie skóry, należy chorego owinąć w inny materiał opatrunkowy ( prześcieradło), i okryć go. Gdy doszło do oparzenia dłoni należy natychmiast usunąć wszelką biżuterię. W przeciwnym wypadku może dojść do martwicy wynikającej z narastającego obrzęku tkanki. Jeśli chory odczuwa bóle można zaaplikować mu środki przeciwbólowe (Apap, Ibuprom). Wskazane jest również podawanie dużych ilości ciepłych płynów. Zadaniem osoby niosącej pierwszą pomoc nie jest leczenie, lecz przeciwdziałanie dalszym zmianom i ewentualnemu zagrożeniu mogącemu wyniknąć z zakażenia organizmu. Błędem który popełniamy najczęściej, jest stosowanie rożnych tłustych maści (tranowa), które tylko podwyższają ryzyko zakażenia. Nie należy również rozrywać lub dziurawić pęcherzy, ponieważ sprzyja to tylko zakażeniu, poprzez niszczenie ciągłości skóry. Uniesiony płynem naskórek stanowi idealny opatrunek biologiczny. Poprawne udzielenie pierwszej pomocy to obmycie powierzchni skóry otaczającej samo oparzenie 70% alkoholem i nakryciu go czystym, jałowym opatrunkiem. Opatrunek nie powinien krępować ruchów chorego. Za parę dni, gdy pęcherze wyschną, dochodzi do złuszczenia się naskórka. W przypadku starcia pęcherzy powstaje goła, mokra rana, która przemywamy spirytusem lub 1% wodnym roztworem fioletu. Kolejno zakładamy na nią czysty, suchy opatrunek. Przy oparzeniach tego typu bardzo dobrze sprawdzają się opatrunki hydro-żelowe. Są to płatki przezroczystego żelu, przepuszczające powietrze. Nie przywierają bardzo do rany, stąd łatwe jest ich usuwanie. Jeśli podczas rekonwalescencji występują nietypowe objawy takie jak: gorączka czy ból w miejscu poparzenia, wtedy należy koniecznie udać się do lekarza. Opatrunek ochronny zwykle pozostawiamy na okres 5-7 dni. Jest to optymalny okres gojenia się rany oparzeniowej. Gdy poparzeniu ulegnie twarz bądź szyja niestosujemy żadnych opatrunków, lecz tak zwaną metodę otwartą. W ten sam sposób postępujemy w przypadku rozległych oparzeń tułowia podczas leczenia szpitalnego, ograniczając się tylko do jałowej przykrycia chorego pościelą. Poparzony przykryty jest wówczas specjalną pościelą utrzymującą ciepło. Stosuje się tu leczenie zachowawcze, polegające na zapobieganiu zakażenia podawaniu płynów, czy uzupełnianiu poziomu białek w organizmie. W oparzeniach podobnie jak podczas zranienia również obowiązuje szczepienie przeciwtężcowe.
OPARZENIA CHEMICZNE
Oparzenia chemiczne są spowodowane nieuwagą podczas kontaktu (pracy) człowieka z kwasami lub ługami. Środki parząco-żrące niszczą skórę i błony śluzowe oraz leżące pod nimi głębsze tkanki. Przy oparzeniach kwasami tworzą się na skórze i szczególnie wyraźnie na błonach śluzowych mocno przylegające strupy o charakterystycznej barwie (kwas solny - białe, kwas azotowy - żółte, kwas siarkowy - czarne). Oparzenia ługami powodują powstawanie szklistego obrzmienia. Wszystkie oparzenia chemiczne są bardzo bolesne.
W przypadku gdy dojdzie do połknięcia, nie należy prowokować wymiotów, lecz podać płyny obojętne w postaci wody czy herbaty. W ten sposób rozcieńczamy niebezpieczną substancją. Należy również zabezpieczyć środek toksyczny, aby ułatwić identyfikację trucizny i zastosować dobrze dobrane leczenie.
Objawy oparzeń:
-ostry kłujący ból (w przypadku oparzeń przewodu pokarmowego)
-rumień lub plamiste przebarwienia skóry, pęcherze,
-złuszczanie martwiczych tkanek,
Postępowanie:
Pierwszym krokiem podczas udzielania pierwszej pomocy ofiarom poparzenia chemicznego jest szybkie pozbycie się z powierzchni tkanki żrącej substancji chemicznej. Im szybciej się tego dokona, tym jej następstwa będą mniej szkodliwe. Należy więc jak najszybciej przemyć powierzchnię skóry, tak długo aby zmyć wszelka substancje z jej powierzchni.
Pozostałą ilość staramy się zneutralizować, czyli zastosować odpowiednio dobrane substancje. Gdy do oparzenia doszło w trakcie pracy z kwasami stosujemy płyny o charakterze zasadowym (roztwór mydła, wody wapiennej sody oczyszczonej). Gdy doszło do oparzenia ługami powierzchnie skory przepłukujemy kwasami (octowym, borowym, czy cytrynowym). Następnie zakładamy opatrunek jałowy, w celu ochrony tkanki przez uszkodzeniem mechanicznym, i udajemy się na konsultacje do lekarza.
ODMROŻENIA
Jest to miejscowe uszkodzenie tkanek powstające na skutek długotrwałej ekspozycji ciała na czynniki zewnętrzne. Przy odmrożeniu skóra staje się zaczerwieniona, sina,
szaroniebieska "marmurkowa", a w końcu biało blada. We pierwszym okresie
występuje uczucie marznięcia, swędzenie i wrażenie "puszystości".
Z powodu płynnych i nieostrych granic zmian na skórze trudno jest rozstrzygnąć,
czy mamy do czynienia z odmrożeniem, czy też z miejscowym wychłodzeniem. Jednak odmrożenie jest niebolesne i wiąże się z nieodwracalna zmianą w budowie tkanek.
Stopnie odmrożeń:
Stopień I
-zaczerwienie, obrzęk, zaburzenia ze strony układu krążenia, niedokrwienie tkanki prowadzące do stanów zapalnych.
Stopień II
-powstawanie pęcherzy z płynem, sinienie odmrożonego miejsca, mogą wystąpić odbarwienia skory
Stopień III
-martwica tkanki skórnej, jaki i innych pod nią występujących, także kości, ubytki powstałe po ich rozdzieleniu goja się przez ziarninowanie,
Objawy:
-twarda, przemarznięta skóra,
-zaczerwienienie skóry,
-pęcherze,
-martwica skóry i mięśni,
-ból,
Postępowanie:
Przy miejscowych wyziębieniach i powierzchownych odmrożeniach pierwszą czynnością
jest rozluźnienie obcisłej odzieży i rozsznurowanie butów. Poszkodowanego ubiera się w dodatkowe części garderoby, owija kocami podaje do picia słodkie, gorące napoje. Odmrożone okolice przykrywa się materiałem opatrunkowym.
W momencie gdy doszło do głębokich odmrożeń nie należy rozgrzewać ciała poszkodowanego. Należy niezwłocznie zawiadomić pogotowie o zaistniałej sytuacji i pozostawić decyzję personelowi pogotowia ratunkowego. Gdy doszło do wytworzenia się pęcherzy, należy przykryć je jałowym opatrunkiem. Nie można ich otwierać. Zabrania się również rozcierać odmrożone kończyny śniegiem. Wykluczone jest również podawanie alkoholu, gdyż jego działanie wpływa na rozszerzenie się naczyń i może spowodować wychłodzenie organizmu.
Pamiętajmy, że w rzeczywistości ludzie przemarzają najczęściej w codziennych okolicznościach. W każdej sytuacji działanie zimna może powodować odmrożenie najbardziej wrażliwych na zmiany temperatury części ciała (nos, ręce, stopy), bądź doprowadzić nawet do hipotermii (zagrażający życiu spadek ciepłoty organizmu poniżej 35 C). Najłatwiej jest zapobiegać odmrożeniom poprzez odpowiedni sposób ubierania się tj. odpowiednio do warunków panujących na zewnątrz. Zwłaszcza części najbardziej narażone na zimno, czyli dłonie i stopy powinny być prawidłowo ochronione przed ekspozycją na czynniki zewnętrzne.
Dodatkową ochroną dla części nieosłoniętych jej ich natłuszczanie.
