Mejoza - to podział komórkowego jądra, który prowadzi do redukcji liczby chromosomów w potomnych jądrach o połowę. Obejmuje ona 2 podziały, zachodzące kolejno.
Zachodzi w czasie wytwarzania rozrodczych komórek u zwierząt albo zarodników - u organizmów roślinnych. Zachodzą ze sobą sprzężone 2 podziały.
- zaczyna się wyróżnicowaniem z chromatynowej substancji chromosomów. Chromosomy wyróżniające się są cienkie, nie dzielą się długo. Do siebie podobne chromosomy, homologiczne chromosomy, ulegają zbliżeniu względem siebie, układają się parami a także splatają się. Pary te homologicznych chromosomów nazywane są biwalentami.
- chromosomy ulegają zgrubieniu, każdy z nich podzielony jest na 2 chromatydy (pojedynczy biwalent = 4 chromatydy). Te biwalenty rozplątują się. Chromosomy ulegają ułożeniu w równikowej płaszczyźnie kariokinetycznego wrzeciona, a homologiczne chromosomy leżą naprzeciwko. Po tym całe (czyli podwójne) chromosomy rozchodzą się, odciągane poprzez włókna kariokinetycznego wrzeciona. W jądrach tworzących się nowo występuje mniejsza o połowę liczba chromosomów niż w wyjściowym jądrze.
- Nowe dwa jądra dzielą się, podzielone na poszczególne chromatydy chromosomy grubieją oraz jak w metafazie typowej, obok siebie układają się w płaszczyźnie równikowej wrzeciona. Chromatydy wędrują ku biegunom, przechodzą następnie kolejne etapy mejozy. Ostatecznie w wyniku 2 mejotycznych podziałów pojawiają się 4 jądra mające zredukowaną do połowy liczbę chromosomów.
Mitoza - to podział komórkowego jądra prowadzący do wytworzenia dwóch potomnych jąder o liczbie chromosomów nie zmienionej.
Tworzą ją 4 fazy:
- profaza - chromosomy formują się z chromatynowej substancji. Błona jądrowa oraz jąderka zanikają;
- metafaza - chromosomy ulegają ułożeniu w równikowej płaszczyźnie kariokinetycznego wrzeciona (to układ włókienek tworzonych przez mikrotubule). Każdy z chromosomów podzielony jest podłużnie na identyczne 2 części - tzw. chromatydy (z końcem fazy)
- anafaza - włókna kariokinetycznego wrzeciona ulegają skróceniu i odciągają połówki chromosomów (czyli chromatydy) do nich przyczepione do biegunów przeciwległych komórki. Pomiędzy chromatydami ku biegunom wędrującymi tworzy się nowa włóknista struktura, zbudowana również z mikrotubul - cytokinetyczne wrzeciono, odgrywające istotną rolę przy podziale cytoplazmy;
- telofaza - chromatydy, obecnie już potomne chromosomy, docierają do biegunów, gdzie dochodzi do powstania nowych jąder. Odtworzona zostaje błona jądrowa oraz jąderka, przekształcające się w nici cieńsze chromosomy tworzą siateczkę mającą strukturę sprzed jądrowego podziału.
