Mitoza to proces podziałowy, który zachodzi w komórkach somatycznych, czyli komórkach budujących organizm (z wyłączeniem komórek płciowych). Odpowiada ona za namnażanie się tychże komórek. W wyniku mitozy dochodzi do powstawania dwóch komórek potomnych posiadających identyczny materiał genetyczny (taka sama jakość i ilość), co komórka rodzicielska, tyle że początkowo nieco od niej mniejszych.
Biologiczna rola mitozy:
Podziały mitotyczne zachodzą nieustannie w organizmie, ponieważ dzięki nim możliwe są:
- rozwój zarodka oraz wzrost organizmu wielokomórkowego;
- procesy odbudowy (regeneracja);
- rozmnażanie bezpłciowe u niektórych prostych organizmów (jednokomórkowe eukarionty).
Etapy mitozy:
Podczas mitozy wyróżnić można dwa zachodzące po sobie etapy: kariokinezę oraz cytokinezę. Kariokineza jest podziałem jądra, odbywającym się w ten sposób, by powstające komórki potomne dostały pełny zestaw chromosomowy. Z uwagi na to, że jest to zjawisko skomplikowane, podzielono je umownie na cztery fazy. Natomiast w trakcie cytokinezy zachodzi podział oraz przeniesienie cytoplazmy wraz z zawartymi w niej organellami do dwóch powstających komórek potomnych.
Przebieg mitozy:
1. Kariokineza:
- profaza - na skutek spiralizacji oraz grubienia chromatyny w jądrze pojawiają się chromosomy, każdy z nich dzieli się na połączone centromerem chromatydy, z mikrotubul formuje się wrzeciono kariokinetyczne, dochodzi do fragmentacji otoczki jądrowej, zanika jąderko;
- metafaza - chromosomy łączą się z wrzecionem podziałowym, układając się w jego płytce równikowej;
- anafaza - po podziale centromerów, siostrzane chromatydy oddzielają się od siebie (powstają chromosomy potomne), a następnie przesuwają w kierunku biegunów komórki dzięki skracaniu się włókien wrzeciona kariokinetycznego, zaczyna powstawać wrzeciono cytokinetyczne;
- telofaza - chromosomy potomne gromadzą się w przeciwległych biegunach komórki, następuje rozluźnianie ich struktury (dekondensacja chromatyny), zanika wrzeciono kariokinetyczne, odtwarzają się jądra, otoczki jądrowe, jąderka, zachodzi cytokineza.
2. Cytokineza:
powstaje bruzda obiegająca komórkę w rejonie równikowym, utworzona przez mikrofilamenty, stopniowo dzieląca cytoplazmę.
Efekt - dwie identyczne komórki potomne.
