Na terenie miasta Łodzi żyją 173 gatunki zwierząt, które objęte są prawna ochroną, o której mowa w rozporządzeniu "Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 6 stycznia 1995 r. o ochronie gatunkowej zwierząt w Polsce (Dz.U. z 1995 r. Nr 13, poz. 61)". Na terenie miasta i okolic występuje 141 gatunków kręgowców i 32 gatunki bezkręgowców. Wśród bezkręgowców znajduje się: 3 gatunki motyli, 13 gatunków chrząszczy i 15 gatunków z rodziny trzmieli.
Trzy gatunki spośród wszystkich zostały wpisane do " Polskiej czerwonej księgi zwierząt". Są to: nietoperz, Mroczek posrebrzony, Trzmiel wrzosowiskowy i chrząszcz, Pachnica dębowa.
Oprócz wymienionych powyżej gatunków prawnie chronionych, wiele innych gatunków zwierząt mimo, że nie są objęte ochrona prawną, umieszczone są na regionalnych lub krajowych :czerwonych listach" zwierząt zagrożonych wyginięciem. Na lisice krajowej umieszczonych jest 19 gatunków motyli. Na liście regionalnej znajduje się 63 gatunki motyli, 31 gatunków muchówek i 34 gatunki chrząszczy.
W Lesie Łagiewnickim, który jest rezerwatem przyrody spotkać można trzmiela tajgowego, motyle: prządkę rusałkę drzewoszka, rzadkie biedronki, muchówki, błonkówki i chrząszcze. Są to głównie gatunki leśne. Zagrożenie wymarciem tych gatunków w Łodzi spowodowane jest zabiegami pielęgnacyjnymi prowadzonymi w parkach miejskich oraz lasach komunalnych. Wycinane są spróchniałe drzewa, miejsce życia wielu bezkręgowców. Jesienią usuwane są liście, które tworzą ściółkę. Wiosna przycinane są bardzo nisko krzewy. Takie działania powodują niszczenie entemofauny.
Ochrona fauny powinna polegać między innymi na pozostawianiu w lasach i parkach martwych drzew. Dzięki temu zachowano by środowisko naturalne dla wielu bezkręgowców. Ludzi nie zdają sobie sprawy z tego, jak dużo organizmów może zamieszkiwać takie drzewa. Powalone drzewa uważają za nieestetyczne i usuwają je. Dlatego istotne jest informowanie o gatunkach jakie zamieszkują spróchniałe drzewa. Należałoby pozostawiać w parkach miejsca z odpowiednią tabliczką informacyjna o mieszkańcach tego nietypowego środowiska biologicznego.
Przykładem takiego działania jest akcja przeprowadzona w Miejskim Ogrodzie Botanicznym " wg pomysłu J.K.Kowalczyka i T. Kurzaca polegająca na pozostawieniu martwych drzew w formie nie zagrażającej życiu i zdrowiu człowieka. Najlepiej jeżeli drzewa ścięte są do połowy wysokości albo położone na ziemi.
Badania, które przeprowadzono w Ogrodzie Botanicznym pokazały, że na pozostawionych martwych drzewach, najczęściej brzozach, już po dwóch latach pojawiły się organizmy związane z tworzeniem próchnicy. Wśród nowych gatunków rozpoznano muchówki dotychczas znane tylko spotykane w Puszczy Białowieskiej i Lesie Łagiewnickim oraz rzadkie żądłówki: wstężeń, gmachówka. Gatunki te są nowymi gatunkami na terenie Łodzi, gdyż wcześniej nie stwierdzono ich obecności podczas badań w 1996 roku przeprowadzonych przez Kowalczyka.
Czynną ochroną siedlisk wielu gatunków entemofauny byłoby zaniechanie usuwania liści podczas jesiennych porządków w parkach. Można by również wprowadzić dla nich sztuczne gniazda. Innym rozwiązaniem dla wzbogacenia środowiska w owady mogłoby być wprowadzenie roślin miododajnych. W ten sposób wzbogacono by bazę pokarmową dla owadów.
Rozporządzenie ministra dotyczy nie tylko prawnej ochrony fauny i flory, ale również czynnej. Dlatego istotne są nie tylko zakazy i wskazania, ale również aktywne działanie dla stworzenia optymalnych warunków środowiskowych dla zwierząt i roślin zagrożonych wyginięciem. Ustawa ta nakłada na samorządy obowiązek działania w celu zachowania siedlisk dla zwierząt rzadkich i zagrożonych wyginięciem. Dobrym rozwiązaniem byłoby konsultowanie decyzji ze specjalistami- zoologami "w zakresie konserwatorskiej ochrony zwierząt".
Na terenie Łodzi i okolic ochronie powinny podlegać nie tylko "tereny puszczańskie", ale również doliny. Są to miejsca zagrożone zurbanizowaniem. Doliny są to naturalne korytarza dla powstawania i rozbudowy miast. W ten sposób na tym terenie dochodzi do zaburzeń w systemie wód powierzchniowych i głębinowych. Dodatkowo utrudniony jest przepływ powietrza. Rozbudowa miast zaburza naturalne szlaki wędrówek zwierząt. Rozbudowa Łodzi wiąże się ze zniszczeniem terenów peryferyjnych. Należy zrobić inwentaryzację wszystkich wartościowych obiektów przyrodniczych wokół miasta, które są ostoją zwierząt. Należy brać pod uwagę to, że fauna ta, może przy stworzeniu odpowiednich warunków zasilić tereny miejskie.
Wybrana fauna miasta Łodzi i okolic
- Motyle:
Trupia główka, Mieniak strużnik, Paź królowej
- Chrząszcze:
Tęcznik mniejszy, Pachnica
- Błonkówki:
Bombus terrestris
- Mięczaki:
Ślimak winniczek
- Ssaki
Żubr( Lasy Łagiewnickiego)
- Ptaki
Dudek
- Płazy
Rzekotka drzewna
Na terenie województwa łódzkiego położonych jest 7 parków krajobrazowych, 88 rezerwatów przyrody, 23 pomniki przyrody.
Parki Krajobrazowe:
- Bolimowski Park Krajobrazowy
- Park Krajobrazowy Międzyrzecza Warty i Widawki
- Park Krajobrazowy Wzniesień Łódzkich
- Przedborski Park Krajobrazowy
- Spalski Park Krajobrazowy
- Sulejowski Park Krajobrazowy
- Załęczański Park Krajobrazowy
Spalski Park Krajobrazowy powstał w 1995 roku. Powierzchnia parku wynosi 12 875 ha. Położony jest częściowo na Równinie Piotrowskiej i Równinie Radomskiej. Ochroną objęta jest Dolina Pilicy oraz bogata fauna i flora tego terenu.
Jest to teren porośnięty w większości przez lasy sosnowe. Spotkać również można lasy mieszane i liściaste: świetliste dąbrowy, grądy, olsy, łęgi. Tereny nieleśne zajmują łąki, wrzosowiska, turzowiska, trzcinowiska. Do roślin chronionych rosnących na tym terenie zalicza się: lilię złotogłów, gatunki storczyków, orlika pospolitego i widłaki.
Spośród zwierząt chronionych w parku występują:
- Owady- paź żeglarz( jest to jedyne stanowisko w kraju), trzmiel tajgowy;
- Płazy- ropucha paskówka, rzekotka drzewna, traszka grzebieniasta;
- Ptaki- kraska, cietrzew, dzięcioł zielony, orzechówka, rybołów, bocian czarny, trzmielojad, jarzębatka, pójdźka, zniczka, biegus płaskodziób;
- Ssaki- nocek, bóbr, zwierzyna łowna.
Przedborski Park Krajobrazowy powstał w 1988 roku. Powierzchnia parku wynosi 16 640 ha. Położony jest na terenie Wyżyny Przedborskiej. Ochroną objęta jest Dolina Pilicy. Park porastają bory mieszane i bagienne. W centralnej części parku znajdują się wapienie i piaskowce. Dzięki temu na terenie parku spotyka się rośliny wapniolubne: goryczka orzęsiona, zawilec wielkokwiatowy, wiśnia karłowata. Są też gatunki roślin górskich: bez koralowy, śnieżyczka przebiśnieg.
Flora parku: wierzba borówkolistna( relikt arktyczny), wawrzynek wilczełyko, bluszcz pospolity, widłaki: goździsty, gajowy, spłaszczony i wroniec. Występuje też: pełnik europejski, sasanka wiosenna, zawilec wielkokwiatowy, lilia złotogłów, grążel żółty, kosaciec syberyjski, żłobik koralowy, obuwik pospolity, orlik pospolity i grzyb - szmaciak gałęzisty. Bardzo oryginalną rośliną rosnącą na terenie parku jest wolfia bezkorzeniowa. Jest ona najmniejszą rośliną kwiatową na świecie.
Na terenie parku występują:
- Ptaki- biegus płaskodziób, bocian czarny, łabędź niemy, ogorzałka rybołów, bąk, gągoł i kropiatka
- Ssaki- bobry, łosie, sarny, dziki, borsuki.
Bolimowski Park Krajobrazowy został utworzony w 1986 roku. Na mocy rozporządzenia marszałka wojewódzkiego został powiększony w 1995 roku. Powierzchnia parku wynosi 23 130 ha. Położony jest w dolinie rzeki Rawki. Jest to kompleks leśny stanowiący pozostałość po dawnych puszczach: Bolemowskiej, Jaktorowskiej, Miedniewickiej i Korabiowskiej.
- Rośliny chronione, które można spotkać w parku to: bagno zwyczajne, bluszcz pospolity, konwalia majowa, marzanka wonna, mącznica lekarska, pierwiosnka lekarska, rosiczka okrągłolistna, storczyki, turówka wonna, wawrzynek wilczełyko i widłaki.
Charakterystyka szaty roślinnej
- Rośliny zrębu holarktycznego.
- Rośliny halofilne, między innymi: ostrzew rudy, jarnik solankowy.
- Lasy liściaste, liście mieszane.
- Unikalne rośliny dla Łodzi zawleczone wraz z surowcami włókienniczymi: lucerna arabska, lucerna szczeciniasta, koniczyna wąskolistna, schimuz kielichowy, grzebienica zajeżona, jęczmień grzywiasty, jęczmień nadmorski, mozga dziwna, wawrzyniec monopelijski.
Są to rośliny zawleczone głównie z transportowanymi do Łodzi, która była ośrodkiem włókienniczym, roślin z Europy Południowej i Afryki.
- Rośliny występujące wzdłuż torów kolejowych i w okolicach dworca: łoboda wąskolistna, wiesiołek śląski, stulisz wschodni, iwa rzepieniolistna, rukwiślad francuski, chaber drobno- główkowy;
- Chwasty wapiennolubne: piszonacznik wschodni, krowiziół zbożowy- spotyka się je w pobliżu młynów;
- W Polsce, na terenie województwa łódzkiego występuje północna granica jodły, buka, świerka;
Na granicy zasięgu najczęściej tworzone są rezerwaty. W województwie łódzkim jest 88 rezerwatów. Jednym z nich jest rezerwat "Polesie Konstantynowskie", który został utworzony w 1954 roku. Jego powierzchnia wynosi 9, 80 ha. Chroni on las typu grądu niskiego. Występuje w nim grab, olsza, dąb. W rezerwacie rośnie również bluszcz pospolity.
W rezerwacie, podobnie jak w całej Polsce Środkowej obserwuje się recesję buka, świerka i jodły. Niestety zjawisko to nie ominęło również rezerwatów, w tym rezerwatu "Polesie Konstantynowskie".
Wraz ze zmiana gatunkową lasów zmienia się skład gatunkowy runa leśnego. Zanikają: wawrzynek wilczemleko, czerń gronkowa, sasanka.
