1. Co to są protisty?

Protisty to jedno z pięciu królestw organizmów. Należą do niego organizmy, które bardzo się od siebie różnią. Niektóre z nich mają komórki, które przypominają budową komórki zwierzęce. Inne protisty mają komórki podobne do komórek roślinnych lub grzybowych. Protisty różnią się także sposobem wykonywania czynności życiowych. Są w śród nich organizmy samożywne i cudzożywne, takie, które oddychają tlenowo, i takie, które przeprowadzają fermentację. Część protistów rozmnaża się płciowo, a część - bezpłciowo.

2. Występowanie i środowisko życia protistów.

Protisty żyją we wszystkich miejscach na ziemi. Częściej żyją w wodzie lub w wilgotnych miejscach. Są też gatunki pasożytnicze, które żyją we wnętrzu innych organizmów lub na powierzchni. 

3. Rodzaje protistów.

Protisty dzielą się na protisty jednokomórkowe jak i protisty wielokomórkowe.

a) Protisty jednokomórkowe:

Protisty jednokomórkowe, jak sama nazwa wskazuje mają w sobie jedną komórkę i oddychają tlenowo. Fermentację przeprowadzają tylko i wyłącznie protisty pasożytnicze. Takim protistem jest na przykład świdrowiec. Protistem, który oddycha tlenowo jest na przykład pantofelek i euglena. 

- Pantofelek

Pantofelek żyje w wodach słodkich m. in. w kałużach, stawach i jeziorach. Jego komórka przypomina budową komórkę zwierzęcą. Pantofelek jest drapieżnikiem cudzożywnym. Poluje na przykład na bakterie, które trawi następnie w wodniczkach pokarmowych. Rozmnaża się on przez podział komórki. Dzięki temu powstają dwa organizmy. 

Budowa Pantofelka

Pantofelek jest zbudowany z:

Rzęsek, króre pozwalają mu się poruszać,Wodniczki pokarmowej, która trawi pokarm,Wodniczki tętniącej, która usuwa m. in nadmiar wody,I dwóch jąder komórkowych. Większe z nich, kieruje wszstkimi czynnościami życiowymi.

- Euglena

Euglena żyje w kalużach, stawach i jeciorach. Ma komórkę zbudowaną podobnie do komórki roślinnej. Dzięki chloroplastom może przeprowadzać forozyntezę, jeżeli jednak nie ma dostępu do światła, staje się jednak cudzożywna. Rozmnaża się ona tak samo, jak Pantofelek.

Budowa Eugleny

Euglena jest zbudowana z:

Plamki ocznej pozwalającej wykryć światło potrzebne do fotosyntezy,Wodniczki tętniącej, która usuwa między innymi nadmiar wody,Jądra komórkowego, które kieruje pracą całej komórki,Chloroplasty, w krórych powstaje pokarm podczas fotosyntezy,I długiej wici umożliwiającej poruszanie się.

-Śluzowce

Śluzowce występują w miejscach wilgotnych, n.p w ściółce leśnej. Są zbudowane z jednej komórki, która może mieć wielkość nawet 30 cm. Ma ona podobne składniki jak komórka grzybów i przypomina galaretowatą masę często o jaskrawej barwie. Komórka śluzowców nie zawiera chloroplastów, dlatego te organizmy są cudzożywne.

b) Protisty wielokomórkowe

Część protistów wielokomórkowych przypimina kształtem rośliny lądowe. Są to protisty samożywne. Uzyskują one energię dzięki oddychaniu tlenowemu oraz rozmnażają się na dwa sposoby: płciowo i bezpłciowo. Ich budowę można przedstawić na przykładzie listownicy. Listownica żyje w wodach słonych, n.p. w Morzu Bałtyckim. Tworzy tam często gęste, podwodne łąki. W jej ciele można wyróżnić trzy części, które są podobne do liści, łodygi oraz korzeni roślin. Ich komórki przypominają komórki roślinne, m. in. zawierają chloroplasty. Listownica może rozmnażać się płciowo - za pomocą komórek jajowych i plemników - oraz bezpłciowo - przez odrywanie fragmentów ciała.

4. Znaczenie protistów

Protisty mają duże znaczenie w życiu innych organizmów, w tym człowieka:

- protisty, które żyją w wodach i mają zdolność do fotosyntezy, dostarczają tlen i są pokarmem dla innych organizmów

- żyjące w żołądku zwierząt roślinożernych np. krów, umożliwiają im trawienie pokarmu roślinnego, który zawiera celulozę

- protisty morskie np. listownica są używane do przyrządzenia niektórych dań np. sushi

- protisty pasożytnicze wywołujące różne groźne choroby m. in. malarię i toksoplazmozę

5.  Choroby wywoływane przez protisty.

- Malaria

Malaria jest chorobą pasożytniczą. Występuje w: Afryce, Azji i obu częściach Ameryki. Można się nią zarazić poprzez ukłucie przez samicę komara widliszka, w której ślinie znajdują się protisty pasożytnicze - zarodźce malarii. Objawy malarii: Dreszcze, wysoka temperatura, bóle głowy, nudności, wyczerpanie organizmu. Może doprowadzić do śmierci.Jak zapobiegać?: Stosować srodki odstraszające komary, w oknach montować specjalne siatki utrudniające owadom dostęp do mieszkania.

- Toksoplazmoza

Toksoplazmoza występuje na całym świecie. Można się nią zarazić przez zjedzenie niedogotowanego mięsa chorych zwierząt, lub przez kontakt z odchodami kota zarażonego pasożytniczymi protistami toksoplazmy. U osób dorosłych zarażenie nie powoduje objawów. Jest niebezpieczna dla kobiet w ciąży, gdyż może powodować wady w rozwoju dziecka.Jak zapobiegać? Należy unikać jedzenia surowego lub niedogotowanego mięsa, a także kontaktu z zakażonymi kotami.