całokształt zjawisk ukazanych w dziele literackim. Budulcem jest wyzyskany przez autora materiał tematyczny, który podlega selekcji, interpretacji i zabiegom konstrukcyjnym zgodnie z zamysłem artystycznym podjętym przez pisarza. Elementarnymi jednostkami świata przedstawionego są motywy. Ich różne kombinacje tworzą pewne całości, tj. postacie literackie, fabuła, sytuacja liryczna, czas, przestrzeń. Scala je wszystkie temat, będący wykładnikiem poznawczej funkcji dzieła. Są one dane w dziele tylko pośrednio i kształtują się w przebiegu słownym utworu jako wyraz dodawania i abstrahowania kolejnych składników. Świat przedstawiony jest analogiczny do rzeczywistości obiektywnej lub stanowi jej modelowe odwzorowanie. Badany jest z dwóch punktów widzenia: zgodności ze stereotypowym obrazem rzeczywistości lub stopnia deformacji tego obrazu.
