wojny punickie

· I wojna punicka (264-241 p.n.e.): jej przyczyną było zaangażowanie się Rzymu w spór o Mesynę (na Sycylii), co bardzo zaniepokoiło Kartaginę. Wojna ta otworzyła nowy - morski - etap w dziejach rzymskich podbojów. Pierwszą, zwycięską bitwę morską Rzymianie stoczyli pod Mylae (260 r. p.n.e.) a następną pod Eknomos (256 r. p.n.e.) Potem udali się na teren afrykańskich posiadłości Kartaginy, gdzie zostali pobici przez Kartagińczyków.

W 242 r. p.n.e. Rzymianie pokonali Kartagińczyków koło Wysp Egadzkich i zmusili do podpisania pokoju, w wyniku którego Kartagińczycy utracili Sycylię i wypłacili na rzecz Rzymu 3200 talentów odszkodowania.

· II wojna punicka (218-201 p.n.e.): w latach trzydziestych III w. p.n.e. Kartagina zajęła Hiszpanię, aż po rzekę Ebro. W 219 r. wódz kartagiński Hannibal zdobył sprzymierzone z Rzymem miasto Sagunt, co zachęciło go do ataku na Italię. Po sforsowaniu Alp w 217 r. p.n.e. nad Jeziorem Trazymeńskim pokonał armię rzymską i wkroczył do środkowej Italii.

Do kolejnej bitwy doszło pod Kannami w 216 r. p.n.e., gdzie armia rzymska została całkowicie zniszczona. Hannibal nie zaatakował jednak samego Rzymu, gdyż jego wojska były zbyt wyczerpane. Chcąc sobie zapewnić połączenie z zapleczem w Kartaginie wycofał się na południe Italii, a nie doczekawszy się posiłków, wciąż niepokonany opuścił Italię, gdyż Rzymianie rozpoczęli działania wojenne w Afryce.

Decydująca bitwa rozegrała się pod Zamą w 202 r. p.n.e., gdzie wódz rzymski Publiusz Korneliusz Scypion rozbił wreszcie wojska Hannibala.

Na mocy pokoju z 201 r. p.n.e. Kartagina musiała zrezygnować z wszystkich posiadłości poza Afryką, zapłacić 10 tys. talentów kontrybucji, a kontrolę nad nią w imieniu Rzymu sprawował król numidyjski Masynissa.

· III wojna punicka (149-146 p.n.e.): wykorzystawszy zatarg Kartaginy z Masynissą Rzymianie rozpoczęli trzecią, ostatnią już wojnę z Kartaginą. Po trzyletnich zmaganiach miasto zostało zburzone, a ziemia, na której stało, poświęcona została bogom podziemi (co oznaczało, że już nikt nie może tam zamieszkać). Posiadłości kartagińskie przekształcono w prowincję Afryka.