Mieszko I (ok. 935-992)

pierwszy historyczny władca Polski - panował w latach 960-992, syn (?) Siemomysła, księcia Polan z rodu legendarnego Piasta. W kronikach po raz pierwszy pojawia się ok. 963 r. jako władca państwa Polan, "najrozleglejszego z krajów słowiańskich", skonsolidowanego wewnętrznie i odgrywającego już dosyć istotną rolę w polityce międzynarodowej. Wiemy też, że Mieszko I podjął się ekspansji terytorialnej na zachód (za Odrę), wchodząc w konflikt z Wieletami i zawierając przeciwko nim sojusze polityczne z władcami Niemiec i Czech. W skład państwa Mieszka I wchodziły na pewno: Wielkopolska, Kujawy, Mazowsze i Pomorze Gdańskie, w latach 967-72 podbite zostało Pomorze Zachodnie, a ok. 990 r. - Śląsk (odebrany Czechom). Granice państwa Mieszka I zostały opisane w dokumencie Dagome iudex (ok. 990-992), z którego wynika, że Małopolska włączona została do państwa Piastów dopiero po 992 r. Pod koniec X w. państwo Mieszka miało obszar ok. 250 tys. km² i ok. 1 mln mieszkańców.

Chcąc osłonić zachodnią granicę przed najazdami wschodnich margrabiów niemieckich, Mieszko I uznał się lennikiem cesarza na zdobytych terytoriach położonych na południe od Warty. Jednak od czasu do czasu toczył walki ze wschodnioniemieckimi feudałami: w 963 i 967 r. z Wichmanem (poległ wtedy brat Mieszka), w 972 r. z Hodonem (bitwa pod Cedynią). Cały czas Mieszko popierał przeciwnego cesarskiej dynastii saskiej Henryka Kłótnika, księcia Bawarii. Po śmierci Ottona II (983 r.) Mieszko znów uznał się cesarskim lennikiem, by zapobiec kolejnemu najazdowi niemieckiemu. Dzięki temu w czasie wojny z Czechami o Śląsk (990 r.) korzystał z cesarskiej pomocy.

Mieszko I zdawał sobie sprawę z korzyści, jakie chrystianizacja dawała władcom: równorzędne stanowisko wobec papieża i cesarza, wzmocnienie organizacji i spoistości politycznej państwa, pomoc wykształconego duchowieństwa w administracji i dyplomacji, dostęp do kultury i nauki chrześcijańskiej Europy. Dlatego zdecydował się przyjąć chrzest, a ułatwił sobie to, żeniąc się w 965 r. z chrześcijańską księżniczką czeską Dobrawą. Rok później wraz ze swoim dworem został ochrzczony, co zapoczątkowało chrystianizację jego państwa i zabezpieczyło je przed ewentualną przymusową misją Kościoła niemieckiego. Mieszko I nie tylko stworzył podstawy chrześcijaństwa na ziemiach polskich, ale zorganizował też znakomitą drużynę wojów i system administracyjno-podatkowy.

Z Dobrawą miał dwoje dzieci: Bolesława Chrobrego i Świętosławę Storradę (królową Szwecji i Danii). Po śmierci Dobrawy poślubił jeszcze Odę (979 r.), córkę Dytyryka, margrabiego Marchii Północnej (ze względów politycznych), która urodziła mu trzech synów: Mieszka, Świętopełka i Lamberta. Mieszko I zmarł 25 V 992 r.

Plemiona polskie