rewolucja październikowa

napiętą sytuację w Rosji (po rewolucji lutowej) z zainteresowaniem obserwowały Niemcy, dla których ewentualne wycofanie się Rosji z wojny byłoby dużym udogodnieniem. Dlatego wywiad niemiecki nawiązał kontakty z przebywającym w Szwajcarii Leninem i przerzucił go do Rosji.

Będąc już w kraju Lenin ogłosił swoje słynne tezy (kwiecień 1917 r.), w których zawarł program przejęcia władzy przez bolszewików i przekształcenia "rewolucji burżuazyjnej w socjalistyczną". Lenina gorliwie wspomagał jego najbliższy współpracownik, Lew Trocki.

Poprzez wywoływanie kolejnych strajków bolszewicy coraz bardziej paraliżowali gospodarkę rosyjską, a o wszelkie trudności oskarżali Rząd Tymczasowy. Rzucali demagogiczne hasła w stylu "cała władza w ręce rad", obiecywali zmęczonym i wygłodzonym Rosjanom pokój i dobrobyt. W praktyce planowali już eksport rewolucji za granicę.

Zdając sobie jednak sprawę z tego, że w radach robotniczych i żołnierskich nie mają zbyt dużego poparcia, bolszewicy zaczęli usuwać swoich przeciwników politycznych z kierownictwa rad i do października 1917 r. kontrolowali już większość z nich. Jeszcze wcześniej opanowali bojówki robotnicze, czyli Gwardię Czerwoną, a utworzony w październiku Komitet Wojskowo-Rewolucyjny rozpoczął przygotowania do obalenia Rządu Tymczasowego.

Do przewrotu bolszewicy przystąpili nocą z 6 na 7 XI 1917 r. (wg kalendarza juliańskiego, a z 24 na 25 X 1917 r. wg kalendarza gregoriańskiego). Zajęli Pałac Zimowy (siedzibę rządu), aresztowali ministrów oraz zwołali Ogólnorosyjski Zjazd Rad Delegatów, by w ten sposób szybko zalegalizować swój pucz. Większość delegatów (mienszewików i eserowców) opuściła salę obrad, gdyż byli przeciwnikami bolszewickiego zamachu stanu (wkrótce drogo za to zapłacili). Ci, którzy pozostali, "zgodnie powołali"Radę Komisarzy Ludowych (czyli rząd), na czele którego stanął Lenin. W skład Rady weszli też Trocki i Stalin. By uspokoić społeczeństwo, ogłoszono dekrety o natychmiastowym pokoju i nacjonalizacji ziemi.

W ten sposób władzę w Rosji przejęła grupka bezwzględnych i zdecydowanych na wszystko fanatyków rewolucji, którzy za wszelką cenę zamierzali utrzymać się przy władzy i podobną rewolucją "uszczęśliwić" resztę świata.