Pamięć i tożsamość - problematyka
„Pamięć i tożsamość” to efekt spotkania Ojca Świętego z Józefem Tischnerem i Krzysztofem Michalskim w 1983 roku, w Castel Gandolfo. Papież porusza takie kwestie zła, łącząc je z ustrojem totalitarnym, w tym kontekście analizuje także dzieje narodu polskiego; dużo miejsca poświęca pojęciom takim jak naród, państwo, ojczyzna, patriotyzm i relacją między nimi. W tym kontekście mówi o wolności i prawie, które nie może być zaprzeczeniem prawa naturalnego. Dla Wojtyły aborcja jest właśnie przykładem takiego pogwałcenia prawa naturalnego, czyli boskiego. Ojciec Święty analizuje dzieje Europy, skupiając się przede wszystkim na roli katolicyzmu oraz Polski, która przyczyniła się do obalenia komunizmu. Nie omija tak kontrowersyjnych tematów, jak relacja państwo-Kościół. Według Ojca Świętego należy uniezależnić Kościół od władzy czy polityki, jednak stwierdza, że potrzebna jest tu mądra współpraca dla dobra obywateli. Dzieje Europy i państwa, Jan Paweł II analizuje, łącząc je z Bożym miłosierdziem i Tajemnicą Zbawienia. Ostatni rozdział jest poświęcony zamachowi na papieża, który jest analizowany na dwóch płaszczyznach. Z jednej strony to wierna relacja z tego, co się działo, z drugiej, zarówno Jan Paweł II, jak i rozmówcy zwracają uwagę na wymiar duchowy zamachu, w którym objawiła się Boża łaska.
