Salome
Utwór czerpie tematykę z biblijnej opowieści o Salome – córce Herodiady, która słynnym tańcem uwiodła króla Heroda Antypasa, domagając się w nagrodę głowy Jana Chrzciciela. Kasprowicz przedstawia Salome w formie intensywnego monologu, pełnego emocjonalnych napięć, skrywanych pragnień oraz rozterek moralnych, co umożliwia różnorodne interpretacje dotyczące natury kobiety, namiętności, grzechu oraz odpowiedzialności moralnej.
Forma utworu jest nieregularna i dynamiczna – strofy różnią się znacznie długością, od bardzo krótkich, złożonych zaledwie z jednego wersu, aż po rozbudowane sekwencje liczące ponad sto wersów. Ta strukturalna różnorodność podkreśla zmienność emocjonalną bohaterki, której uczucia oscylują między gwałtownymi ekstazami a momentami wyciszenia i refleksji. W warstwie językowej hymn obfituje w środki stylistyczne typowe dla ekspresjonizmu oraz dekadentyzmu, jak liczne anafory, przerzutnie czy bogate, sugestywne epitety, które wzmacniają zmysłowość oraz dramatyczny wydźwięk wypowiedzi Salome.
Podmiot liryczny utożsamia się z postacią Salome, wypowiadając się najczęściej w pierwszej osobie liczby pojedynczej, co intensyfikuje wrażenie intymności oraz wewnętrznego konfliktu. Jednocześnie w niektórych fragmentach tekst przybiera formę quasi-narracji z perspektywy trzeciej osoby, nadając utworowi wymiar teatralny, bliski konwencji monodramu. Takie rozwiązanie stylistyczne było popularne w epoce Młodej Polski, szczególnie w tekstach nasyconych atmosferą dekadencką.
Salome, jako femme fatale, wpisuje się doskonale w symbolikę oraz zainteresowania artystyczne epoki, gdzie motyw kobiety fatalnej – tajemniczej, pięknej, lecz prowadzącej do zguby – był niezwykle popularny. W utworze Kasprowicza motyw ten jest szczególnie wyrazisty, przedstawiając kobietę jako istotę pełną sprzeczności, gdzie duchowość splata się z cielesnością, piękno z zagrożeniem, a miłość z destrukcją.
„Salome” stanowi jedno z ważniejszych dzieł Kasprowicza, głęboko osadzone w klimacie swojej epoki, pełne bogatej symboliki oraz refleksji nad kondycją człowieka uwikłanego w sprzeczne emocje i moralne dylematy.
