Jak napisać list
List to jedna z najstarszych i najpiękniejszych form wypowiedzi pisemnej, mająca swoje korzenie jeszcze w starożytności. Stanowi on nie tylko środek komunikacji, ale także wyraz emocji, myśli, intencji. Choć dziś rzadziej sięgamy po papier, atrament i kopertę, a częściej piszemy na komputerze, listy nie utraciły swej wartości – nadal uczymy się je pisać, bo uczą nas kultury słowa, logiki wypowiedzi i troski o drugiego człowieka.
W życiu codziennym rozróżniamy wiele rodzajów listów – od prywatnych, pełnych emocji i osobistych refleksji, przez oficjalne, urzędowe, kierowane do instytucji (list oficjalny) czy pracodawców (list motywacyjny), aż po listy otwarte, publikowane publicznie, w ważnych sprawach społecznych. Każdy z nich rządzi się swoimi prawami – formą, stylem, językiem i celem.
Pisząc list, musimy pamiętać, że nie jest to przypadkowa wiadomość – to forma, która wymaga przemyślenia, staranności i szacunku wobec odbiorcy. Koniecznie musisz poznać zasady, które pozwolą napisać nie tylko poprawny, ale i elegancki list. Struktura listu wygląda następująco:
- Miejsce i data – tak, jak w innych rodzajach listów, w prawym górnym rogu zapisz nazwę miejscowości i aktualną datę (np. Warszawa, 22 czerwca 2025 r.). To nie tylko tradycja, lecz także informacja praktyczna – pozwala odbiorcy osadzić list w czasie i przestrzeni.
- Zwrot grzecznościowy do adresata — pisany w kolejnym akapicie to forma powitania i zależy od tego, do kogo piszesz. W listach prywatnych mogą to być ciepłe słowa, np. „Kochana Babciu”, „Drogi Adamie”. W oficjalnych obowiązują formalne zwroty grzecznościowe, np.: „Szanowna Pani Dyrektor”, „Szanowny Panie Profesorze”. Użycie wielkiej litery jest tu obowiązkowe, ponieważ wyraża szacunek do adresata.
- Wstęp – stanowi kolejny akapit. Jest to miejsce, w którym możesz nawiązać do poprzedniej korespondencji (jeśli taka była), albo wyjaśniasz powód, dla którego piszesz. Możesz tu także pozdrowić odbiorcę. To forma grzecznościowego wprowadzenia, zanim przejdziesz do właściwej treści listu.
- Rozwinięcie – w kolejnych akapitach znajduje się miejsce na sedno listu. Możesz tu napisać o tym, co Ci się przydarzyło, o swoich przemyśleniach albo prośbach. Pamiętaj, aby treść była spójna i logiczna. Nie skacz z tematu na temat – każdy akapit niech będzie jedną myślą, ale zamknij jedną, zanim zaczniesz kolejną. Styl i długość listu powinna być dostosowana zarówno do celu, jaki ci przyświeca, jak również od stopnia zażyłości z adresatem. W listach prywatnych możesz być bardziej swobodny, a list może być dłuższy, jeśli masz dużo do powiedzenia, jednakże w listach oficjalnych pozostań rzeczowy i uprzejmy.
- Zakończenie — to jak zawsze miejsce na podsumowanie i powtórzenie najważniejszej myśli twojego listu. Możesz tu także wyrazić nadzieję na odpowiedź oraz dopisać życzenia pomyślności.
- Pozdrowienie — forma grzecznościowa, pojawiająca się tuż przed podpisem z prawej strony. W listach oficjalnych stosuj formuły takie jak: „Z poważaniem”, „Z wyrazami szacunku”. W listach prywatnych możesz pozwolić sobie na większą poufałość (oczywiście dostosowaną do relacji, jaka wiąże cię z adresatem), np.: „Całuję”, „Ściskam mocno”, „Serdecznie pozdrawiam”.
- Podpis – umieść go również po prawej stronie. Podpisz się – najlepiej imieniem lub inicjałem (w listach prywatnych) albo imieniem i nazwiskiem (w oficjalnych). Najlepiej, jeśli twój podpis będzie odręczny (jeśli piszesz list na komputerze).
Współczesną odmianą listu jest oczywiście wiadomość e-mail, czyli list elektroniczny. Pisząc go, możesz w zasadzie stosować się do tych samych zasad, co w przypadku listu tradycyjnego, jednakże możesz pominąć datę (ta wyświetla się w liście wiadomości). Możesz także zdecydować się na przesłanie swojego listu nie w treści wiadomości, a w załączniku – wówczas pozostaw pełen schemat listu. W takiej formie niekiedy wysyła się listy formalne, np. do urzędów. W korespondencji prywatnej treść listu zamieszcza się raczej w treści e-maila.
Zwróć uwagę na historię pisania listów
Epistolografia, czyli sztuka pisania listów, była niegdyś ważną dziedziną wiedzy – uczono jej w szkołach, traktowano jako element dobrego wychowania i obycia towarzyskiego. W czasach, gdy nie istniały telefony, media społecznościowe i komunikatory internetowe, list był jedyną drogą, by przekazać wiadomość ukochanej osobie, przyjacielowi, urzędnikowi czy nawet królowi. Był dokumentem życia codziennego, a czasem – świadectwem historii. Przetrwały po dziś dzień listy miłosne Mickiewicza, filozoficzne rozważania Pascala czy poetyckie wyznania świętego Pawła, którego listy (epistoły) weszły do kanonu Pisma Świętego. Warto pamiętać, że dawne listy docierały do adresata nie w 2 dni, ale wędrowały tygodniami, a nawet miesiącami. Dziś trudno sobie wyobrazić przepływ informacji tak bardzo rozciągnięty w czasie.
W literaturze list pełnił często funkcję artystyczną – w XIX wieku listy były nie tylko sposobem na wyrażenie emocji bohaterów (jak np. u Wertera Goethego), lecz także narzędziem konstrukcji całej powieści (tzw. powieść epistolarna). Niejedna miłość rozkwitła w listach, niejedna tajemnica została w nich skryta.
Słowniczek pojęć
Nadawca — autor listu, ten, który go nadaje.
Adresat – osoba, do której kierujemy list.
Zwroty grzecznościowe – sformułowania wyrażające szacunek i uprzejmość wobec adresata. Ich poprawne użycie świadczy o kulturze osobistej piszącego.
Styl formalny/nieformalny – sposób, w jaki się wypowiadamy. Styl formalny stosujemy w listach oficjalnych – jest powściągliwy, rzeczowy, elegancki. Styl nieformalny pojawia się w listach prywatnych – bywa swobodny, emocjonalny, czasem żartobliwy.
Przydatne zwroty
Pisząc list, możesz użyć następujących sformułowań:
„Na wstępie chciałbym Ci serdecznie podziękować za ostatni list”
„Piszę do Ciebie, ponieważ…”
„Dawno się nie odzywałem, dlatego postanowiłem napisać kilka słów”
„Mam nadzieję, że u Ciebie wszystko w porządku”
„Zwracam się z uprzejmą prośbą…”
„W odpowiedzi na Pani list z dnia…”
„W związku z zaistniałą sytuacją…”
„Pragnę wyrazić swoje zdanie na temat…”
„Serdecznie Cię pozdrawiam i czekam na odpowiedź”
„Z góry dziękuję za rozpatrzenie mojego pisma”
„Mam nadzieję, że wkrótce się zobaczymy”
