W tym artykule przeczytasz o:
Konstytucja 3 maja
3 maja 1791 roku Sejm Czteroletni uchwalił Konstytucję 3 maja. Autorem dokument byli król Stanisław August Poniatowski, Ignacy Potocki, Hugo Kołłątaj i Adam Stanisław Krasiński. Była to pierwsza w Europie i druga na świecie (po Stanach Zjednoczonych) spisana konstytucja.
Ustawa zlikwidowała wolną elekcję, liberum veto, ograniczyła demokrację szlachecką oraz wprowadziła ustrój monarchii dziedzicznej i trójpodział władzy. Niestety obowiązywała tylko przez 14 miesięcy, ponieważ Stanisław August Poniatowski przystąpił w lipcu 1792 roku do konfederacji targowickiej, która sprzeciwiała się reformom Sejmu Czteroletniego i Konstytucji 3 maja.
Przeczytaj również: Zdarzyło się w kwietniu. Jakie ważne wydarzenia miały kiedyś miejsce w tym miesiącu?
Ruch 4 Maja
4 maja 1919 roku wybuchł w Chinach protest przeciwko postanowieniom traktatu wersalskiego zwany Ruchem 4 Maja. W czasie I wojny światowej Chiny wypowiedziały Niemcom wojnę, chcąc m.in. odzyskać prowincję Szantung, która znalazła się w tym czasie w japońskim władaniu. Rząd północnej części Chin w tajemnicy przed rządem południowym zaakceptował przynależność prowincji do Japonii, co miał potwierdzić także traktat wersalski.
Demonstracje studenckie rozpoczęły się na placu Tian’anmen w Pekinie, gdzie zebrało się ponad 3 tys. studentów, którzy chcieli odrzucenia postanowień traktatu i powrotu prowincji do Chin. W czasie strajku przekazali oni ambasadorowi USA deklarację krytykującą decyzję paryskiej konferencji pokojowej. W kolejnych dniach protesty rozszerzyły się na 150 innych miast, a łącznie brało w nich udział ok. 10 mln ludzi. Pod naciskiem ruchu zwolniono aresztowanych studentów, zdymisjonowano kilku projapońskich ministrów i nie podpisano traktatu pokojowego w Wersalu.
Przewrót majowy
W dniach 12–15 maja 1926 roku miał miejsce zamach stanu zorganizowany przez marszałka Józefa Piłsudskiego. Przyczyną jego wybuchu była coraz gorsza sytuacja polityczna i gospodarcza w Polsce. Odbywające się 12 maja na Moście Poniatowskiego negocjacje Piłsudskiego z prezydentem Stanisławem Wojciechowskim, w których marszałek domagał się powierzenia rządu Aleksandrowi Skrzyńskiemu, a jemu samemu dowodzenia wojskiem, okazały się bezskuteczne.
Sympatyzujący z Piłsudskim żołnierze zajęli więc mosty na Wiśle, a gdy otworzono do nich ogień, rozpoczęły się trwające trzy dni walki na ulicach, do których przyłączali się kolejni zwolennicy marszałka. 14 maja Warszawa została przejęta przez Piłsudskiego, a nocą z 14 na 15 maja prezydent i premier podali się do dymisji. Powstał nowy rząd kierowany przez Kazimierza Bartla i z Piłsudskim jako ministrem spraw wojskowych. 31 maja Zgromadzenie Narodowe wybrało Piłsudskiego na prezydenta, jednak odmówił on przyjęcia urzędu, polecając do pełnienia tej funkcji Ignacego Mościckiego, który po tym został prezydentem.
Przeczytaj również: Zdarzyło się w marcu. Jakie ważne wydarzenia miały kiedyś miejsce w tym miesiącu?
Zamach na Jana Pawła II
13 maja 1981 roku na placu świętego Piotra w Rzymie miał miejsce zamach na Jana Pawła II. Podczas audiencji generalnej papież jeździł wśród tłumów ludzi niezabezpieczonym pancernymi szybami papamobilem, błogosławiąc wiernych. Został wówczas postrzelony przez tureckiego zamachowca — Mehmeta Ali Ağcę. Mężczyzna celował w głowę papieża, ale nie chcąc zranić półtorarocznej dziewczynki, którą Jan Paweł II wziął w tym momencie na ręce, wstrzymał się na chwilę z oddaniem strzału, następnie oddał dwa, ale już nie tak celne, jak zamierzał — w brzuch i rękę biskupa Rzymu.
Mimo operacji i długiej rehabilitacji papież po zamachu nie wrócił do pełni zdrowia. Zgodnie z naukami religii chrześcijańskiej przebaczył jednak swojemu oprawcy 3 tygodnie po zdarzeniu. W 1983 roku nawet się z nim spotkał, a później dzięki prośbie papieża Ali Ağca został ułaskawiony po prawie 20 latach spędzonych w więzieniu.
Wejście Polski do Unii
1 maja 2004 roku Polska stała się członkiem Unii Europejskiej wraz z innymi krajami — Cyprem, Czechami, Estonią, Litwą, Łotwą, Maltą, Słowacją, Słowenią i Węgrami. W ogólnopolskim referendum dotyczącym wejścia Polski do UE, które odbyło się w czerwcu 2003 roku, ponad 77 proc. osób wyraziło poparcie dla wstąpienia kraju do związku państw europejskich.
Proces akcesji trwał prawie dekadę, ponieważ już 29 marca 1994 roku premier Waldemar Pawlak złożył wniosek o członkostwo Rzeczypospolitej w Unii Europejskiej. Przez kolejne lata kraj musiał spełniać warunki, niezbędne do tego, by móc przystąpić do związku.
oprac. Joanna Cwynar
RAPORT MATURA 2022
Aktualności, arkusze i rozwiązania – Matura 2022
Podróż w czasie. Tak kiedyś wyglądały matury w Polsce
Komentarze (0)