Spis treści:

Historia Leśnej Skały. To jeden z najmłodszych zamków w Polsce

Mimo że zamek w Szczytnej swoim kształtem jako żywo przypomina średniowieczne konstrukcje, to jego budowa rozpoczęła się dobre kilka stuleci później.

W rzeczywistości to jeden z najmłodszych zamków na terenie Polski – najstarszą, zachodnią część wzniesiono w latach 30. XIX wieku. Nieco wcześniej, bo w 1790 roku powstał tu co prawda niewielki fort, jednak nie odegrał on żadnej roli i po niecałych 20 latach został rozebrany. Dla porównania budowa najstarszego zamku w Polsce ruszyła w 1160 roku.

Zamek Leśna Skała to konstrukcja utrzymana w stylu neogotyckim. Powstała na planie prostokąta, ma trzy kondygnacje, a każdy z czterech rogów wieńczą wieże. Pomysłodawcą i sponsorem rezydencji był hrabia Leopold von Hochberg. Po jego śmierci w 1843 roku zamek przeszedł na własność jego siostry, która jednak szybko sprzedała posiadłość. W kolejnych latach płynnie przechodziła ona z rąk do rąk, aż w 1860 kupili go właściciele pobliskiej huty szkła. Na polecenie córki jednego z nich do zamku dobudowano kaplicę, a cała rezydencja przeszła gruntowny remont. 

Kolejna ważna data w historii zamku Leśna Skała to rok 1929, kiedy mury przeszły na własność Zgromadzenia Misjonarzy Świętej Rodziny. Zakonnicy rozbudowali sam zamek, jak i wzniesioną później kaplicę. W murach zaczęła też funkcjonować szkoła misyjna. Plany były jeszcze bardziej ambitne – docelowo miała tu powstać kalwaria – zespół świątyń i kaplic symbolizujących kolejne stacje drogi krzyżowej. Dalszą rozbudowę powstrzymał wybuch II wojny światowej.

zamek leśna skała w szczytnej
Zamek Leśna Skała w Szczytnej. Średniowieczny charakter budowli zaburzają nieco anteny zamocowane na wieży i dość współcześnie wyglądające okna/ fot. Tomasz Leśniowski/CC BY-SA 4.0

Gdy echa wystrzałów ucichły zamek wciąż znajdował się w rękach zakonników, komunistyczne władze oficjalnie przejęły go dopiero w latach 50. Wcześniej, w 1945 stał się on tymczasowym schronieniem dla bezcennych rękopisów z Uniwersytetu Wrocławskiego, które z uczelni zabrało wojsko. Rok później Leśna Skała gościła też I Międzynarodowy Zlot Młodzieży Związku b. Więźniów Politycznych, na którym pojawiły się delegacje także spoza kształtującego się dopiero bloku wschodniego (m.in. z Norwegii i z Hiszpanii). 

Po przejęciu majątku przez władze PRL w zamku funkcjonował dom pomocy społecznej dla niepełnosprawnych intelektualnie mężczyzn. Placówkę zlikwidowano ledwie kilka lat temu – w 2020 roku, a wychowanków rozlokowano w innych ośrodkach na terenie kraju.

Wtedy też rezydencją zaczęła zarządzać Fundacja Zamek Leśna Skała, która pierwszy raz w niemal 200-letniej historii budowli udostępniła ją zwiedzającym.

Atrakcje zamku w Szczytnej. Co skrywają okoliczne lasy?

Zamek wybudowano tuż obok wzniesienia Szczytnik w południowej części Gór Stołowych. Wkomponowano go w skały górujące nad Obniżeniem Dusznickim, a niezwykłą panoramę tego miejsca turyści mogą podziwiać z wieży widokowej ulokowanej tuż obok zamku. Budowlę otacza sucha fosa i obronny mur, a tuż za nim rozciąga się kompleks parkowy. 

Uwagę wszystkich gości na samym początku wycieczki z pewnością przykuje kamienna brama wjazdowa i stojąca tuż obok figura św. Jana Nepomucena.

brama wjazdowa zamek leśna skała w szczytnej
Brama zamkowa wraz z witającą gości figurą św. Jana Nepomucena/ fot. Jacek Halicki/CC BY-SA 3.0 pl

W lesie na południowym stoku góry zamkowej natrafimy na jeszcze jedną atrakcję, która miała być zapewne próbą choćby częściowej realizacji przedwojennych planów o wzniesieniu tu założeń kalwaryjnych. Kierując się żółtym szlakiem prowadzącym w stronę Polanicy Górskiej w pewnym momencie natrafimy na rozwidlenie prowadzące w prawa stronę. Kilkadziesiąt metrów dalej ujrzymy piaskową płaskorzeźbę umieszczoną w skale zbocza – to pierwsza stacja górskiej drogi krzyżowej. Na kolejne natrafimy w kilkudziesięciometrowych odstępach. 

Pomysł na majówkę. Leśna Skała otwiera się po remoncie

Od momentu udostępnienia zamku zwiedzającym w murach organizowane są imprezy okolicznościowe, a gdy obiekt jest otwarty dla zwiedzających goście mogą posilić się w niewielkiej restauracji.

Według informacji zamieszczonych na stronie fundacji wycieczki z przewodnikiem odbywają się w soboty i niedziele. Po wcześniejszej rezerwacji telefonicznej możliwe jest też zwiedzanie nocne (piątki i soboty o godzi. 19). Wszyscy, którzy jeszcze nie mają planów na majówkę mogą już pakować plecaki – Leśna Skała z przyczyn technicznych była zamknięta przez cały kwiecień, jednak według informacji na stronie wszystko jest już gotowe na ponowne otwarcie od 1 maja.

Ci, którzy wolą pozostać na zewnątrz i rozkoszować się otaczającą zamek naturą do parku i na taras widokowy wejdą od godziny 8 rano, a spacer można bez obaw przeciągać aż do późnych godzin nocnych. 

Źródła: zamekszczytna.pl; szczytnik.pl; bryk.pl

Marcin Szałaj

Czytaj także:

Diabelskie mosty przyciągają turystów. Skąd wzięły się ich nazwy?

Twierdze na Dolnym Śląsku. Nocne zwiedzanie i inne wyjątkowe atrakcje

Pałac zamożnej skandalistki. Budowa pochłonęła równowartość trzech ton złota