Spis treści:

Rekordowe temperatury

W 2023 r. styczniowa aura szokuje, ale w niektórych częściach Polski tak było już w grudniu 2022 r. Sylwestra można było spędzić pod gołym niebem, trudniej było zaszaleć na stoku narciarskim. Temperatura była wysoka. Pierwszy rekord padł w Głuchołazach na Opolszczyźnie, około 4 rano odnotowano tam 18,7 stopni Celsjusza. 

W Nowy Rok na warszawskim Okęciu temperatura osiągnęła aż 18,9 st. Celsjusza, ale to nie tam padł styczniowy rekord temperatury. W Jodłowniku w województwie małopolskim termometry pokazały 19 st. Celsjusza. W niektórych rejonach kraju (np. w Warszawie, Wrocławiu, Słubicach) średnia dobowa temperatura powietrza była równa lub wyższa niż 15 st. Celsjusza. To prawdziwe termiczne lato!

Styczeń to w Polsce najzimniejszy miesiąc w roku? Nie w 2023 roku. Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej opublikował mapę potwierdzającą, że pierwsza dekada stycznia w Polsce była ekstremalnie ciepła. Podobno średnie temperatury dla tego miesiąca mają być wyższe nawet o 3 stopnie w porównaniu do poprzednich.

Nietypowa pogoda zimą

Styczeń 2023 r. to nie tylko słoneczna pogoda, towarzyszą jej gwałtowne zjawiska atmosferyczne. Zamiast śniegu pada deszcz. Intensywne opady mogą powodować np. lokalne podtopienia. Jednak mogą też pomóc w zapobieganiu suszy, która od dłuższego czasu nie oszczędza Polski.  

Niedawno IMGW opublikował eksperymentalną prognozę pogody na najbliższe miesiące. Czego możemy się spodziewać? Luty 2023 r. nie przyniesie niespodzianek, marzec ma być bardziej deszczowy niż zwykle, a kwiecień cieplejszy niż wcześniej. 

Dlaczego? Można wypisać nazwy mas powietrza, jakie przemieszczają się nad Polską albo poszukać głębiej. Nie tylko polscy naukowcy ostrzegają przed konsekwencjami zmian, których skutki widzimy już gołym okiem. 

Przeczytaj również: Dlaczego powodzie błyskawiczne są tak niebezpieczne? Tym obszarom grozi zalanie

Zmiany klimatu 

Pogoda to nie to samo, co klimat. Pojęcia te są mylone, a różnica jest kolosalna. Pogoda to stan atmosfery w danej chwili może się zmienić za godzinę. Teraz świeci Słońce, wieczorem będzie padał deszcz. Klimat to szersze pojęcie. W najprostszej definicji można przeczytać, że to „całokształt zjawisk pogodowych stale utrzymujących się na danym obszarze” lub „charakterystyczny dla danego obszaru zespół zjawisk i procesów atmosferycznych”. To nie oznacza, że klimat na Ziemi nie ulega zmianie, wręcz przeciwnie. 

Naukowcy alarmują, że zmiany klimatu postępują w zastraszającym tempie. Efekt cieplarniany jest zjawiskiem znanym od dawna. Polega na podniesieniu temperatury powierzchni Ziemi z powodu gazów cieplarnianych obecnych w jej atmosferze. Mechanizm opisano już w XIX wieku! Za „ojca klimatologii fizycznej” uważa się francuskiego matematyka i fizyka. Portal Nauka o klimacie podaje, że to właśnie Jean Baptiste Joseph Fourier „jako pierwszy przeprowadził ścisłą analizę bilansu energetycznego naszej planety”. 

Nadal można usłyszeć lub przeczytać różne mity na temat zmian klimatu. Niektórzy negują ich przyczyny i wpływ człowieka na globalne ocieplenie. Choć skutki łatwo zaobserwować, np. wzrasta średnia temperatura powietrza, przyspiesza proces topnienia lodowców oraz poziom wód w morzach i oceanach. To procesy globalne, długofalowe, wiele osób się nad nimi nie zastanawia. Jednak żeby zobaczyć skutki zmian klimatu, wcale nie trzeba być naukowcem. Wystarczy zwrócić uwagę na ekstremalne zjawiska pogodowe, np. gwałtowne burze i opady atmosferyczne, które powodują powodzie (również tzw. powodzie błyskawiczne), huragany, długotrwałe upały oraz rekordy temperatur, których właśnie doświadczamy. 

Chłodniej raczej nie będzie

Światowa Organizacja Meteorologiczna opublikowała wstępny raport o stanie klimatu w 2022 roku. Ocena temperatury, którą przedstawiła, jest miarodajna, bo zebrano dane z sześciu najważniejszych międzynarodowych instytutów badawczych. 

Z raportu wynika, że od ostatnich 80 lat każda dekada jest cieplejsza od poprzedniej. Rok 2022 nie był najcieplejszym rokiem w historii, plasuje się na piątym lub szóstym miejscu zależnie od szacunków. Wszystko z powodu – La Niña, która utrzymywała się przez 3 lata i odpowiada za ponadprzeciętnie niską temperaturę na powierzchni wody w części tropikalnego Pacyfiku. 

Rok 2023 będzie cieplejszy, bo La Niña ma ustąpić miejsca swojemu przeciwieństwu – El Niño. Tak wynika z prognoz brytyjskiego instytutu meteorologicznego. 

Oprac. Monika Wąs

 

Rozwiąż nasze quizy:

QUIZ: O co Polacy pytają Google? Sprawdź, czy znasz odpowiedzi

Czy popełniasz te typowe błędy ortograficzne? Rozwiąż QUIZ z języka polskiego

Środowy QUIZ geograficzny z pułapkami. Prawda czy fałsz?