Rekiny wielorybie giną po kolizjach ze statkami. Grozi im wyginięcie

Rekin wielorybi jest największą żyjącą rybą i drugim – po waleniu – największym zwierzęciem świata. Choć ma ogromne rozmiary, jest łagodnym olbrzymem: nie atakuje ludzi i jest w stosunku do nich ufny. Niestety populacja tych rekinów wciąż się zmniejsza – czy naprawdę wynika to ze zderzeń ze statkami?

Spis treści:

Gdzie żyje rekin wielorybi?
Rekin wielorybi – badania i ciekawostki
Zagrożenia dla populacji rekinów wielorybich
Rola rekina wielorybiego w ekosystemie

Gdzie żyje rekin wielorybi?

Rekin wielorybi (Rhincodon typus) to największa obecnie żyjąca (i poznana) ryba. Jest gatunkiem kosmopolitycznym, czyli zamieszkującym wiele stref klimatycznych i ekologicznych. Migruje – prawdopodobnie ze względu na poszukiwanie planktonu i zmieniającą się temperaturę wody.

Te podwodne kolosy można spotkać w tropikalnych i subtropikalnych wodach całego świata, ponieważ przemieszczają się tam, gdzie jest im cieplej. Optymalna temperatura wody, w której czują się dobrze, to około 21-25°C.

Przeczytaj również: Ryba z kolcami jadowymi. Czy ukąszenie patelnicy niebieskoplamej jest śmiertelne?

Rekin wielorybi – badania i ciekawostki

Rekiny wielorybie to stworzenia pełne kontrastów. Choć mogłoby się wydawać (ze względu na nazwę, jak i rozmiary), że są drapieżne i groźne, jest wręcz odwrotnie. Jakie są najciekawsze fakty o tych gigantach?

Rekiny wielorybie nie gryzą i nie przeżuwają pokarmu, gdyż mają bardzo małe zęby. Żywią się planktonem i małymi rybami, kałamarnicami oraz krewetkami. Podczas pływania zasysają wodę morską, a następnie ją filtrują, zatrzymując w skrzelach małe organizmy, będące pokarmem. Zjadają około 20 kg planktonu każdego dnia.
Rekiny wielorybie są prawdziwymi gigantami – ich ciało ma długość 10-12 m, choć największy zmierzony osobnik miał niemal 19 m! Masa ich ciała sięga nawet 14 t, a wielkość pyska wynosi około 1,5 m.
Rekiny wielorybie bardzo długo żyją – średnia ich życia to około 80 lat, choć zdarzają się egzemplarze dożywające ponad 100 lat. Pod kątem wieku badano żyjące rekiny wielorybie zamieszkujące Malediwy – naukowcy z Instytutu Badawczego Guya Harveya w Nova Southeastern badali przez lata te same osobniki, rozpoznając je po unikatowym ubarwieniu. Wyniki badań były zaskakujące – zaobserwowano rekiny żyjące nawet 130 lat.
Rekiny wielorybie są jajożyworodne – młode rozwijają się w ciele matki i dopiero wtedy wychodzą na świat. Samica może za jednym razem urodzić do 16 młodych rekinów.
Każdy rekin wielorybi ma unikalne ubarwienie – choć pozornie wszystkie mają ten sam wzór „szachownicy” na ciele, w rzeczywistości nie ma dwóch identycznych kodów symboli.

rekin wielorybi — Rekiny wielorybie nie zagrażają człowiekowi, żywią się planktonem, małymi rybami, kałamarnicami oraz krewetkami/Feefiona123/CC BY-SA 4.0

Zagrożenia dla populacji rekinów wielorybich

Szacuje się, że obecnie populacja rekina wielorybiego liczy zaledwie kilkadziesiąt osobników – nie wiadomo jednak, ile ich dokładnie zostało. Z tego względu w 2016 roku Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) wpisała ten gatunek na listę zagrożonych. Wcześniej (od 2000 roku) był on oznaczony jako „narażony na wyginięcie”. Najprawdopodobniej spora liczba dużych osobników została w ostatnich latach odłowiona. Naukowcy z Australian Institute of Marine Science wykazali bowiem, że średnia długość rekinów wielorybich zmniejszyła się na przestrzeni lat 1996-2006 o około 2 m. Nie jest możliwe, aby ewolucyjne zmiany działy się tak szybko, dlatego podejrzenia, że największe osobniki zostały odłowione jest całkowicie zasadna.

Gatunek ten trudno będzie odtworzyć ze względu na stosunkowo długi cykl rozrodczy – młode osiągają dojrzałość płciową dopiero po 25 latach.

Przeczytaj również: Nosorożce białe północne na skraju wyginięcia. Pozostały tylko dwa osobniki

Rola rekina wielorybiego w ekosystemie

Utrzymanie populacji rekina wielorybiego na właściwym poziomie jest niezwykle istotne dla całego ekosystemu morskiego. Żywi się on planktonem, a więc reguluje jego ilość w środowisku. Wyginięcie rekinów wielorybich spowodowałoby ogromny wzrost planktonu, który w zbyt dużej ilości jest szkodliwy dla morskiego ekosystemu.

Rekin wielorybi jest drapieżnikiem wierzchołkowym, czyli znajduje na samym końcu łańcucha pokarmowego. Nie ma dla niego żadnego naturalnego przeciwnika poza człowiekiem. Populacja rekinów wielorybich zmniejsza się ze względu na:

coraz większe zanieczyszczenie wód – szczególnie plastikiem,
zmiany klimatyczne,
handel płetwami i mięsem rekinów, co zwiększa kłusownictwo i nielegalne połowy – warto wiedzieć, że tusza jednego rekina wielorybiego jest warta nawet kilkadziesiąt tysięcy dolarów, a z jego skóry robi się torebki.

Niebagatelne znaczenie ma również wzrost liczby statków handlowych – rekiny wielorybie po prostu się z nimi zderzają. Szczególnie narażone na zderzenie z łodzią są matki i młode, które spędzają przy powierzchni dużo czasu. W obliczu rozwijającej się żeglugi morskiej (prognozuje się, że do 2050 roku liczba statków przewożących towary zwiększy się o ponad 1000% – obecnie pływa ich około 100 tys.) niezwykle ważne jest więc podjęcie kroków, prowadzących do ochrony tego cennego gatunku. Jednym z pomysłów są ograniczenia prędkości dla statków, które umożliwią zareagowanie, gdy w pobliżu pojawi się osobnik rekina wielorybiego.

Rekin wielorybi jest na tyle wartościowym i ważnym elementem morskiego ekosystemu, że 30 sierpnia obchodzi się Międzynarodowy Dzień Rekina Wielorybiego. Takie święto ma na celu zwrócenie uwagi na ten gatunek i na jego ogromną rolę w przyrodzie. Organizacja obchodów tego typu dni, na przykład w szkołach, to dobry sposób, by pokazać młodzieży, jaką odpowiedzialność w stosunku do planety mamy my – ludzie.

Redakcja