Spis treści:

Matura próbna 2022/2023 – terminy

Jutro, czyli 21 grudnia, odbędzie się ostatni dzień próbnych matur, a zdający zmierzą się z egzaminami rozszerzonymi z chemii (godz. 9) oraz historii (godz. 14).

Matura 2023 w terminie głównym będzie przeprowadzana od 4 do 23 maja.

Matura 2023 z biologii – jak wygląda?

Matura z biologii na poziomie rozszerzonym trwa 180 minut i składa się z ok. 20 zadań. Za poprawne rozwiązanie arkusza można zdobyć maksymalnie 60 pkt.

Egzamin zawiera m.in. zadania zamknięte, otwarte krótkiej odpowiedzi, wyboru prawda/fałsz, zadania dotyczących łączenia poprawnych sformułowań, odczytywania danych z wykresów oraz uzupełniania tabel, schematów i rysunków.

Przeczytaj również: Co można wnieść na egzamin? Jest już lista przyborów na maturę 2023

Próbna matura 2022/2023 z biologii – arkusz CKE

Arkusz CKE próbnej matury 2022/2023 z biologii na poziomie rozszerzonym znajdziesz tutaj:

Próbna matura 2022/2023 z biologii – arkusz

Próbna matura 2022/2023 z biologii – odpowiedzi

Zadanie 1.
Podpunkt: 1.1
 a

Podpunkt 1.2

Żółtko jaja kurzego bogate jest w związki lipidowe, które stanową materiał zapasowy dla rozwijającego się zarodka, dostarczając energii niezbędnej do rozwoju zarodka.

Zadanie 2
Podpunkt 2.1

Histony są zdolne do wiązania ujemnie naładowanych cząsteczek DNA, ponieważ mają dużą zawartość zasadowych reszt aminokwasowych. Grupy funkcyjne obdarzone ładunkiem znajdują się w szkielecie cukrowo-fosforanowym cząsteczki DNA.

Podpunkt 2.2

1. Łańcuch boczny nieacetylowanej lizyny jest naładowany dodatnio. PRAWDA
2. Struktura drugorzędowa histonów jest niezależna od ich struktury pierwszorzędowej. FAŁSZ
3. Ogony histonów są schowane we wnętrzu białkowego rdzenia nukleosomu. FAŁSZ

Podpunkt 2.3

Acetylacja ogonów histonowych powoduje dekondensację chromatyny. Przyłączenie grupy acetylowej powoduje zmianę  ładunku z dodatniego na obojętny, a tym samym zmienia się siła i sposób oddziaływania histonów z DNA, co powoduje rozluźnienie chromatyny.

Zadanie 3

1. Występuje w większości komórek roślinnych. FAŁSZ
2. Stanowi miejsce organizacji mikrotubul budujących wrzeciono kariokinetyczne. PRAWDA

Zadanie 4
Podpunkt 4.1

b

Podpunkt 4.2

1. Replikacja DNA kończy się w punkcie kontrolnym G1/S. FAŁSZ
2. Jeżeli w punkcie kontrolnym G2/M nie jest możliwa naprawa uszkodzonego DNA, to komórka nie może się dzielić. PRAWDA
3. Cykl komórkowy może ulec wstrzymaniu w trakcie mitozy. PRAWDA

Podpunkt 4.3

W wyniku pominięcia punktu kontrolnego metafaza/anafaza może dojść do nieprawidłowości w trakcie rozdziału chromosomu, co będzie prowadziło do aberracji chromosomowych takich jak poliploidie i aneuploidie.

Podpunkt 4.4
Czynniki mutagenne, takie jak promieniowanie UV mogą prowadzić do mutacji w genach kodujących cząsteczki biorące udział w kontroli przebiegu cyklu komórkowego. Zaburzenia kontroli cyklu komórkowego prowadzą do powstawania komórek z uszkodzonym materiałem genetycznym, co może prowadzić do nowotworzenia.

Zadanie 5
Podpunkt 5.1

A

Podpunkt 5.2
1. – brak konieczności poszukiwania partnera,
2. – mała różnorodność potomstwa

Podpunkt 5.3

Przedprątność, przedsłupność, samopłonność

Podpunkt 5.4

C

Zadanie 6

1. Udział związków o charakterze spichrzowym wzrasta w trakcie dojrzewania nasion.
2. W trakcie dojrzewania nasion wzrasta zawartość tłuszczy, a maleje zawartość dekstryn i skrobi.

Zadanie 7
Podpunkt 7.1

Izotoniczny względem soku komórkowego dyni jest roztwór NaCl o stężeniu około 0,55 mol/l.

Podpunkt 7.2

Na podstawie przedstawionych wyników można stwierdzić, że roztwór NaCl o stężeniu 0,2 mol/l jest w stosunku do soku komórkowego batata B2.

Zadanie 8

1. Wracająca z błon pławnych silnie schłodzona krew jest ogrzewana przez cieplejszą krew płynącą z narządów wewnętrznych ciała. PRAWDA
2. Krew płynąca tętnicami z trzewi do nóg i do błon pławnych utrzymuje stałą temperaturę dzięki sprawnej wymianie ciepła między naczyniami. FAŁSZ
3. Krew w tętnicach i żyłach, pomiędzy którymi dochodzi do wymiany ciepła, przepływa w przeciwnych kierunkach. PRAWDA

Zadanie 9
Podpunkt 9.1

1. W momencie oznaczonym na wykresie literą C ciśnienie w lewej komorze jest
niższe niż ciśnienie w aorcie, a zastawka aorty jest (otwarta / zamknięta).
2. W momencie oznaczonym na wykresie literą D ciśnienie w lewej komorze
spada poniżej ciśnienia w lewym przedsionku, co jest przyczyną otwarcia się lewej zastawki przedsionkowo-komorowe.

Podpunkt 9.2

Pierwszy ton serca powstaje w momencie oznaczonym literą: A.

Podpunkt 9.3

Aorta składa się z trzech warstw. Jej środkowa warstwa zbudowana jest z licznych włókien mięśniowych, które umożliwiają rytmiczne kurczenie się i rozkurczanie zgodnie z falą tętna, dzięki czemu możliwe jest utrzymanie stałego ciśnienie krwi na stosunkowo wysokim poziomie.

Podpunkt 9.4

1. rytmiczne kurczenie się i rozluźnianie mięśni szkieletowych kończyn dolnych N
2. cykliczne wdechy wywołujące okresy niższego ciśnienia w klatce piersiowej w porównaniu do ciśnienia w jamie brzusznej N
3. zamykanie się zastawek żył zabezpieczające przed cofaniem się krwi T

Zadanie 10
Podpunkt 10.1

1. Pod wpływem ADH zwiększa się aktywność cyklazy adenylanowej i rośnie stężenie cAMP w komórce. PRAWDA
2. Wbudowywanie cząsteczek akwaporyn w błonę komórkową zachodzi na drodze fuzji błony komórkowej i pęcherzyka wydzielniczego. PRAWDA
3. Przy niskim stężeniu ADH zostaje całkowicie zahamowany przepływ wody przez błonę komórkową nabłonka zbiorczych kanalików nerkowych. FAŁSZ

Podpunkt 10.2

Do spadku liczby cząsteczek akwaporyny w błonach komórkowych kanalików nerkowych dochodzi

Podpunkt 10.3

A i C

Zadanie 11
c

Zadanie 12
Podpunkt 12.1

Osoby chore na fenyloketonurię mają zaburzoną przemianę fenyloalaniny – aminokwasu niezbędnego do wytwarzania barwnika melaniny. U osób z tą chorobą dochodzi do zahamowania szlaku syntezy melaniny, już na pierwszym etapie, stąd występuje u nich jasna cera i jasne włosy.

Podpunkt 12.2

Fenyloalanina to aminokwas niezbędny do syntezy białek, którego organizm człowieka nie potrafi syntetyzować (aminokwas egzogenny) i musi być dostarczany z pokarmem, dlatego nie można zastosować diety całkowicie pozbawionej tego aminokwasu.

Zadanie 13
Podpunkt 13.1

Nazwa aminokwasu: arginina
Wyjaśnienie:  W prawidłowym peptydzie w pozycji 86. znajduje się arginina. Mutacja powodująca zamianę cytozyny w tyminę powoduje pojawienie się kodonu TGA, który jest kodonem STOP, dlatego powoduje to skrócenie powstającego peptydu.

Podpunkt 13.2
Mutacje, które nie powodują zmiany fenotypu, nazywamy mutacją cichą. Często jest to podstawienie trzeciego nukleotydu w kodonie. Mutacja taka może nie wywoływać zmiany, ze względu na to, że kod genetyczny jest zdegenerowany – różne kodony opisują ten sam aminokwas.

Zadanie 14
Podpunkt 14.1

osobnik nr 1: ZZ Dd
osobnik nr 5: ZZ DD lub ZZ Dd
osobnik nr 6: ZZ Dd

Podpunkt: 14.2

Gdyby chondrodystrofia dziedziczyła się w sposób recesywny sprzężoną z płcią,
a locus genu warunkującego tę chorobę był położony tylko na chromosomie Z, to D.

Podpunkt 14.3

Wysoka częstość chondrodystrofii we współczesnej populacji kondorów jest konsekwencją działania B1.

Podpunkt 14.4

Rozstrzygnięcie: Nie
Uzasadnienie: Populacja kondora nie składa się z dużej liczby osobników – jest tylko 206 oraz w ich materiale genetycznym zachodzą mutacje.

Zadanie 15
Podpunkt 15.1

Genotyp roślin kwitnących na biało: aaBB
Genotyp roślin kwitnących na niebiesko: powinno być na fioletowo tak z tekstu wynika: AAbb

Podpunkt 15.2

Krzyżówka genetyczna:
AaBb x aabb

d

Fenotypy i ich stosunek: kwiaty niebieskie: kwiaty fioletowe: kwiaty białe

1:1:2

Zadanie 16

1. konkurencja
2. drapieżnictwo

Zadanie 17
Podpunkt 17.1

Do odróżnienia obu gatunków wystarczy tylko pomiar wewnętrznego okółka okwiatu, ponieważ występują wyraźne róźnice między tymi gatunkami. I. setosa  charakteryzuje się niższymi wartościami minimum, maksimum oraz średniej długości wewnętrznego okółka niż I. versicolor

Podpuknt 17.2.

Kwiaty badanych gatunków kosaćców są A1.

Zadanie 18
Podpunkt 18.1

Dzięki obecności przegrody krew bogata w tlen nie miesza się z krwią odtlenowaną bogatą w dwutlenek węgla, dzięki temu do tkanek trafia krew bogata w O2, co pozwala na jego lepsze wykorzystanie w przemianie materii, przy czym powstają znaczne ilości ciepła.

Podpunkt 18.2

e


Zadanie 19
Podpunkt 19.1

Zwiększenie liczby kopii genu chitynazy skutkuje zwiększeniem syntezy tego enzymu, który rozkłada chitynę, budująca szkielet zewnętrzny owadów. Ułatwia to wnikanie zarodników do wnętrza owada i dalszy rozwój grzyba.

Podpunkt 19.2

1. Dzięki zastosowaniu grzybów owadobójczych eliminuje się ilość insektycydów chemicznych, które mogą być groźne dla organizmów innych niż owady.
2. Grzyby owadobójcze mogą powodować śmierć innych owadów, np. owadów zapylających, co będzie prowadzić do zaburzeń w całych ekosystemach.

 

Rozwiąż nasze quizy:

Weekendowy QUIZ prawda czy fałsz. W co drugim pytaniu jest pułapka

Prawda czy fałsz. Ten geograficzny quiz to pestka nawet dla dzieci

QUIZ: Czy na pewno wiesz, co te słowa znaczą? 7/10 punktów to sukces