Spis treści:

Co to jest światło zodiakalne?

Światło zodiakalne to słaba poświata, która ukazuje się na nocnym niebie w pasie ekliptyki (czyli okręgu, po którym pozornie porusza się Słońce, gdy jest ono obserwowane z Ziemi). Jest to bardzo delikatna łuna, którą często przysłania nawet blask Księżyca, dlatego do tego, by mogła zostać dostrzeżona gołym okiem, potrzebne są odpowiednie warunki. Najbardziej widoczna jest w okolicach obu równonocy – wiosną po zachodzie Słońca, a jesienią przed jego wschodem.

Jak powstaje światło zodiakalne? Poświata, którą widzimy na nocnym niebie, to tak naprawdę światło słoneczne, rozpraszające się na cząstkach pyłu kosmicznego, który znajduje się pomiędzy Ziemią a Słońcem.  

Nazwa światło zodiakalne pochodzi od Zodiaku, czyli pasa sfery niebieskiej, którego szerokość wynosi około 16 stopni i który ciągnie się wzdłuż ekliptyki. 

Przeczytaj również: Kalendarz astronomiczny na 2023 rok. Najciekawsze zjawiska na niebie

Skąd się wzięło światło zodiakalne?

Niegdyś sądzono, że tworzący to zjawisko pył międzyplanetarny bierze się z przelatujących blisko Ziemi komet, z których pod wpływem ciepła Słońca uwolniły się cząsteczki materii. To właśnie one miały pozostać w przestrzeni kosmicznej między centralną gwiazdą Układu Słonecznego a naszą planetą i odbijać promienie świetlne, które są widoczne na Ziemi jako światło zodiakalne.

Najnowsze badania wykazały jednak, że źródło pyłu, odpowiedzialnego za to zjawisko, jest inne. Cząsteczki te pochodzą z wielkich burz pyłowych, które całymi miesiącami trwają na Marsie.


Kiedy i gdzie obserwować światło zodiakalne w Polsce?

Światło zodiakalne najlepiej obserwować w okolicach równonocy wiosennej i jesiennej, zatem już teraz można próbować szukać go na niebie. Wiosną jest widoczne po zachodzie Słońca na zachodniej stronie nieba, natomiast jesienią – przed jego wschodem, na wschodniej części nieboskłonu. Jeśli więc chcemy oglądać to zjawisko teraz, to powinniśmy zwrócić wzrok w stronę zachodniej części nieba i odszukać na niej dwa jasne punkty. Będą to Wenus i Jowisz, których koniunkcja (czyli pozorne zbliżenie się do siebie) miała miejsce kilka dni temu. Obecnie planety te znajdują już nieco dalej siebie, ale wciąż są widoczne. Światło zodiakalne powinno znajdować się na górnym przedłużeniu linii, łączącej obie planety.

Trzeba jednak pamiętać, że jest to bardzo delikatne zjawisko i w wielu miejscach będzie trudno zobaczyć je gołym okiem. Widoczne może być przede wszystkim w bardzo mocno zacienionych przestrzeniach, w których zanieczyszczenie światłem jest małe. Jeśli zatem chcemy zobaczyć to zjawisko, powinniśmy zapoznać się z mapą zanieczyszczeń świetlnych i wyruszyć tam, gdzie jest ich najmniej. W Polsce najlepszymi miejscami do obserwacji będą zatem Bieszczady, Roztocze, Mazury oraz okolice Drawieńskiego Parku Narodowego.  

Światło zodiakalne będzie widoczne jako jaśniejszy fragment nieba. Najlepiej będzie zacząć go szukać niedługo po zapadnięciu zmroku, gdy widoczne staną się gwiazdy. Dostrzeżenie tego zjawiska będzie możliwe jednak tylko przy bezchmurnym, czystym niebie, zatem na obserwacje należy udać się wówczas, gdy pogoda będzie dopisywała.

oprac. Joanna Cwynar

 

Rozwiąż nasze quizy:

Weekendowy QUIZ z fauny. Mało kto zdobędzie 15/20

Trudny QUIZ ortograficzny. Zdania z Ogólnopolskich Dyktand. Dasz radę?

QUIZ na środę. Pamiętasz seriale dla młodzieży z lat 80. i 90.?