Gdzie uderza najwięcej piorunów na świecie? Jezioro Maracaibo w Wenezueli

Catatumbo w języku ludu Barí oznacza "Dom Grzmotu". Nic dziwnego, że właśnie tak rdzenni mieszkańcy dzisiejszej Wenezueli nazwali rzekę, której ujście nieustannie tonie w blasku setek piorunów. Co tak silnie przyciąga wyładowania w okolice jeziora Maracaibo?

Spis treści:

Piorunujący rekord Guinnessa. "Dom Grzmotu" nad jeziorem Maracaibo
Co odpowiada za "wieczną burzę nad Catatumbo"? Mechanizm zjawiska
Gdzie najczęściej występują burze na świecie? Mapa NASA

Piorunujący rekord Guinnessa. "Dom Grzmotu" nad jeziorem Maracaibo

W 2013 roku region ujścia rzeki Catatumbo do jeziora Maracaibo trafił do Księgi Rekordów Guinnessa jako region o najwyższej częstotliwości wyładowań atmosferycznych na świecie – burza utrzymuje się tam przez 250-300 dni w roku, a średnia dzienna to aż 389 piorunów na dobę!

Ten niezwykły i niebezpieczny spektakl można podziwiać w północno-zachodniej Wenezueli, niedaleko granicy z Kolumbią u brzegów Morza Karaibskiego. Region wyróżnia się specyficzną geografią, której głównym elementem jest ogromne jezioro Maracaibo (ok. 120 razy większe niż Śniardwy). Byłoby to największe jezioro Ameryki Południowej, gdyby tylko było... jeziorem. W rzeczywistości Maracaibo jest połączone z Zatoką Wenezuelską cieśniną długą na ponad 50 kilometrów. Do jeziora uchodzi wiele rzek, na czele z największą – Catatumbo. Maracaibo ma jeszcze jedną, potoczną nazwę, która mówi o nim bardzo wiele – Jezioro Ropy.

Okolice Maracaibo to główny obszar wydobycia ropy naftowej w Wenezueli oraz ważny obszar rybołówstwa i rolnictwa. Na zachodnim brzegu jeziora leży blisko 3-milionowe miasto o tej samej nazwie, a cały region zamieszkuje 25 proc. populacji całej Wenezueli (7,5 z 30 milionów mieszkańców).

W każdy kilometr kwadratowy opisanego właśnie regionu uderza średnio 250 piorunów rocznie.

Przeczytaj: Piorun oddolny – rzadkie zjawisko podczas burzy. Jak powstaje?

Co odpowiada za "wieczną burzę nad Catatumbo"?

Za niezwykłą koncentrację piorunów, tak jak za gęste skupiska ludności, odpowiadają uwarunkowania geograficzne terenu.

Wyładowania nad Catatumbo powstają w wyjątkowym układzie topograficznym – jezioro Maracaibo z trzech stron otaczają górskie szczyty. Kotlina otwiera się tylko od strony północnej i właśnie tędy w głąb lądu dostają się ciepłe masy powietrza znad Morza Karaibskiego. Wiatry, które z największą siłą napierają na pasma gór o zachodzie słońca wypychają w ten sposób ciepłe powietrze coraz wyżej, co skutkuje formowaniem chmur deszczowych – cumulonimbusów. Źródłem wyładowań elektrycznych są "spotkania" ciepłych kropli wody niesionych w górę z drobinami lodu w zimnym, górskim powietrzu wysoko nad poziomem morza.

pioruny nad catatumbo jezioro maracaibo — Liczba piorunów rozświetlających niebo nad Maracaibo jest tak duża, że zwykle widoczne jest kilka błyskawic jednocześnie. Bywają noce, kiedy ciągłe wyładowanie praktycznie na chwilę nie pozwalają na zapadnięcie ciemności /fot. Fernando Flores/CC BY-SA 2.0

Największa liczba wyładowań przypada na okresy od sierpnia do października i od maja do lipca, choć zdarza się, że nietypowa aktywność El Nino zaburza tę regularność.

Sprawdź: Ile kilometrów miał najdłuższy piorun?

Gdzie najczęściej występują burze na świecie? Mapa NASA

Najlepszym miejscem do rejestracji piorunów uderzających w Ziemię jest kosmos, ponieważ satelity umieszczone na odpowiedniej orbicie mogą obserwować ogromne fragmenty planety i bez trudu wychwytywać świetnie widoczne wyładowania atmosferyczne. Różne mapy pokazujące efekty tych obserwacji pojawiają się od dekad, jednak często dotyczą tylko wybranego obszaru.

Ostatnia mapa globalna została opublikowana w marcu 2021 roku w pracy naukowców z Narodowego Laboratorium Los Alamos i Uniwersytetu Alabama-Huntsville. Ich analiza opiera się na danych rejestrowanych przez czujniki na pokładzie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej.

mapa koncentracji piorunow 2021 nasa — **Najnowsza mapa przedstawiająca globalny rozkład wyładowań atmosferycznych** /NASA Earth Observatory image by Lauren Dauphin, using data from Peterson, et al. (2021).

Z obserwacji wynika, że najwięcej wyładowań ma miejsce w okolicach równika. Widoczne na pierwszy rzut oka zagęszczenie aktywności w centrum Afryki to obszar Tanzanii, Ugandy, Kenii i Demokratycznej Republiki Konga. Burzowe epicentrum tego regionu to Jezioro Kivu na granicy DRK i Rwandy, gdzie średnio notuje się 368 piorunów każdego dnia.

Mapę w wyższej rozdzielczości można obejrzeć pod tym adresem.