Spis treści:

Najstarsza kolęda w języku polskim

Za najstarszą kolędę w języku polskim uchodzi „Zdrow bądź, krolu anjelski” („Zdrow bądź, krolu anielski”). Odnotowano ją w źródłach z czasów Jagiellonów. Pierwsze pochodzi z 1424 roku. Jest to zbiór kazań Jana Szczekny – uczonego z Czech, spowiednika królowej Jadwigi Andegaweńskiej. Drugie to kodeks z łacińskimi kazaniami Piotra z Miłosławia z połowy XV wieku. Obecnie przechowywany jest w Bibliotece Narodowej w Warszawie, ale pochodzi z opactwa benedyktyńskiego na Świętym Krzyżu.

Polska wersja utworu „Zdrow bądź, królu anielski” jest tłumaczeniem czeskiej lub łacińskiej kolędy. Tekst kolędy został odnaleziony dopiero w XIX w. przez Aleksandra Brücknera w bibliotece w Petersburgu. Melodię udało się ustalić dzięki powiązaniom między klasztorami benedyktyńskimi. 

Przeczytaj również: Szukasz darmowych odpowiedzi do zadań z języka polskiego? Poznaj nowy serwis edukacyjny!

Tekst kolędy 

Kolęda „Zdrow bądź, krolu anielski” ma cztery zwrotki. Oto one: 

Zdrow bądź, krolu anielski
K nam na świat w ciele przyszły,
Tyś zajiste Bog skryty,
W święte czyste ciało wlity.

Zdrow bądź, Stworzycielu
Wszego stworzenia,
Narodziłś się w ucirpienie
Prze swego luda zawinienia.

Zdrow bądź, Panie, ot Panny
Jenżś się narodził za ny.
Zdrow bądź, Jesu Kryste, krolu,
Racz przyjęci naszę chwałę.

Racz daci dobre skonanie
Prze twej matki zasłużenie,
Abychom cię wżdy chwalili,
Z tobą wiecznie krolowali.

Zrozumienie tej kolędy nie jest takie proste. W pierwszej zwrotce problem może sprawiać wyraz „zaiste”. To partykuła, która ma podkreślać prawdziwość wypowiedzianego sądu. Słowo „wlity” można wyjaśnić, jako wlany, wcielony.

W kolejnych zwrotkach również znalazły się trudne wyrazy. „Narodziłś się w ucirpienie”, czyli narodziłeś się, aby cierpieć. Pojawiające się w trzeciej zwrotce kolędy „za ny” oznacza „dla nas”. Słowo „wżdy” można wyjaśnić na kilka sposobów to m.in. zawsze, ciągle, niezmiennie, jednak. 

Źródła: historiaposzukaj.pl, polskatradycja.pl, ruj.uj.edu.pl, sjp.pwn.pl, spjs.ijp.pan.pl, staropolska.pl, bryk.pl

Oprac. Redakcja 

 

Odpowiedzi do zadań z podręczników z języka polskiego znajdziesz tutaj:

Język polski – rozwiązania zadań z zeszytu ćwiczeń

Odpowiedzi do zadań z podręcznika do języka polskiego

Ćwiczenia z wyjaśnieniami – podręcznik do języka polskiego