Artykuł został po raz pierwszy opublikowany 7.04.2023. Aktualizacja 29.03.2024.
Spis treści:
- Historia Marii Magdaleny
- Maria Magdalena – biblijna nierządnica?
- Maria Magdalena a Maria z Betanii i anonimowa nierządnica
- Kim była Maria Magdalena dla Jezusa?
- Maria Magdalena – najwierniejsza uczennica Jezusa
- 22 lipca – Święto św. Marii Magdaleny
- Czego jest patronką Maria Magdalena?
Historia Marii Magdaleny
W świadomości wielu ludzi, także chrześcijan, Maria Magdalena funkcjonuje jako nierządnica, która dzięki naukom Chrystusa z drogi występku powróciła na drogę wiary. Jeśli jednak dokładnie przyjrzymy się Biblii, okaże się, że zapisana w niej historia tej postaci jest zupełnie inna i wcale nie tak oczywista w interpretacji.
Kim zatem według Biblii była Maria Magdalena? Postać kobiety określanej dokładnie tym dwuczłonowym imieniem pojawia się w Nowym Testamencie dwunastokrotnie. Z fragmentu Ewangelii wg św. Łukasza dowiadujemy się o niej tego, że była jedną z niewiast, które Jezus uwolnił od złych duchów i od słabości (Łk 8, 2). Wyimek z Ewangelii wg św. Marka potwierdza tę informację, ponieważ mowa w nim o wypędzeniu z niej siedmiu złych duchów (Mk 16, 9).
Z pierwszego z wymienionych fragmentów dowiadujemy się również, że wraz z Jezusem, apostołami i jeszcze kilkoma innymi kobietami wędrowała ona po miastach i wsiach, w których Syn Boży głosił Dobrą Nowinę, a także że podobnie jak pozostałe kobiety „usługiwała ze swego mienia” Jezusowi i jego uczniom, co świadczy o tym, że musiała być zamożna. To jednak jedyne informacje, które możemy uzyskać z Biblii o Marii Magdalenie oraz jej przeszłości.
Potem postać kobiety pojawia się już tylko jako świadek najważniejszych wydarzeń związanych z męczeńską śmiercią Jezusa oraz jego zmartwychwstaniem – jest obecna pod krzyżem, asystuje przy chowaniu Jezusa do grobu, znajduje pustą mogiłę i – zależnie od ewangelii – jest jedynym świadkiem zmartwychwstania Chrystusa lub zostaje jej (samej lub w towarzystwie innych postaci) przekazana o nim wieść, którą później ma podzielić się z innymi.
Przeczytaj również: Śmigus-dyngus. Dlaczego polewamy się wodą?
Maria Magdalena – biblijna nierządnica?
Jak zatem możemy się przekonać, czytając Biblię, nigdzie nie pojawia się informacja o tym, że Maria Magdalena była nierządnicą. Wiemy jedynie, że została wyzwolona od siedmiu złych duchów i słabości, których nie można jednak interpretować jako trudnienia się nierządem.
Egzegeci (teolodzy interpretujący teksty biblijne) uważają, że siedem złych duchów może symbolizować różne kwestie, m.in. dosłowne opętanie lub choroby ciała czy duszy, które w ówczesnych czasach z opętaniem często utożsamiano. Mogło się to odwoływać również do prowadzenia ogólnie grzesznego życia, jednak niekoniecznie związanego konkretnie z cudzołóstwem czy nierządem.
Wielu interpretatorów Pisma Świętego zwraca uwagę również na zamożność Marii Magdaleny, która mogła pozwalać jej na korzystanie z często grzesznych uciech świata doczesnego, ale jednocześnie zaprzeczałaby jej związkom z nierządem, którym trudniły się zwykle biedne kobiety.
Dlaczego zatem Maria Magdalena powszechnie jest uznawana za nawróconą nierządnicę? Takie myślenie o tej biblijnej postaci ugruntowały przede wszystkim homilie papieża Grzegorza Wielkiego, a także teksty apokryficzne.
Maria Magdalena a Maria z Betanii i anonimowa nierządnica
W swoich kazaniach papież Grzegorz Wielki odnosił się do Marii Magdaleny, jednak uznawał, że jest ona wymieniana w Biblii znacznie częściej niż dwanaście razy, ponieważ utożsamiał ją z dwoma innymi postaciami, występującymi w Nowym Testamencie – z siostrą Łazarza oraz z anonimową grzesznicą, która namaściła stopy Chrystusa olejkiem i wytarła je własnymi włosami.
Pierwsza z kobiet rzeczywiście miała na imię Maria, ale ze względu na pochodzenie była nazywana Marią z Betanii (podobnie jak Łazarz i jego druga siostra Marta) i nigdzie w Biblii nie użyto w stosunku do niej przydomku Magdalena, który wiązał się zresztą z innym pochodzeniem, a mianowicie z ówczesnym miastem Magdala.
Miejscowość Magdala leży w Izraelu, niedaleko Tyberiady na zachodnim brzegu jeziora Genezaret. W starożytności miasto było ważnym ośrodkiem rybackim. Podobno w miejscu, gdzie mieścił się dom Marii Magdaleny, powstał kościół. Dziś w funkcjonuje tam mała wioska żydowska, a teren kościoła w Magdali należy do zakonu Franciszkanów.
Imię drugiej z kobiet nie występuje w Biblii w ogóle (Łk 7, 36-50) natomiast z postacią Marii z Betanii połączyły ją słowa Ewangelii wg św. Jana, w której zidentyfikowano siostrę Łazarza jako tę kobietę, która namaściła stopy Jezusa olejkiem i otarła je własnymi włosami („Był pewien chory, Łazarz z Betanii, z miejscowości Marii i jej siostry Marty. Maria zaś była tą, która namaściła Pana olejkiem i włosami swoimi otarła Jego nogi” – J 11, 1-2).
O ile utożsamienie postaci Marii z Betanii z jawnogrzesznicą z Łukaszowej ewangelii miało podstawy, o tyle połączenie tych dwóch postaci Marią z Magdali nie mogło być uzasadnione w oparciu tylko o słowa Biblii. Takie myślenie o Marii Magdalenie utrwaliło się jednak w Kościele Zachodnim na lata i mimo tego, że wielokrotnie próbowano od niego odchodzić, jest widoczne do dziś.
Przeczytaj również: QUIZ wielkanocny. Na komplet pytań odpowiadają tylko nieliczni. Spróbujesz?
Kim była Maria Magdalena dla Jezusa?
Marię Magdalenę z cielesnością mocno wiązały również teksty apokryficzne (czyli księgi o tematyce biblijnej, które nie wchodzą do Kanonu Biblii i nie są uważane za natchnione). Niektóre z ewangelii gnostyckich sugerowały nawet jej związek z Jezusem.
W Ewangelii Filipa Maria Magdalena niejednokrotnie nazywana jest „towarzyszką” Jezusa, a nawet pojawiają się tam wątki dotyczące tego, że Chrystus miłował ją bardziej od innych uczniów oraz całował ją w usta, czym reszta towarzyszy Jezusa była zgorszona.
W Ewangelii Marii Magdaleny, która skupia się głównie na konflikcie kobiety z Szymonem Piotrem, również przeczytamy o oburzeniu apostoła tym, że Jezus miłuje ją bardziej od innych niewiast i rozmawia z nią o tematach, o których nie mówi z nikim innym.
Trzeba jednak pamiętać o tym, że apokryfy są dziełami o niepewnej autentyczności i nie można traktować ich jako źródeł historycznych. Wielu badaczy odrzuca również zgodność z rzeczywistością dwóch wymienionych ewangelii gnostyckich oraz podaje w wątpliwość ich faktyczne autorstwo. W czterech ewangeliach kanonicznych nie ma natomiast żadnego fragmentu, który mógłby świadczyć o tym, że Marię Magdalenę łączyły z Jezusem inne relacje niż jedynie mistrza i uczennicy.
Miłosne wątki z apokryfów szybko jednak zaczęły być przekazywane dalej w formie mitów, teorii spiskowych, a później także utworów literackich, w których postać Marii Magdaleny wiązano ze Świętym Graalem i sugerowano, iż była ona żoną Jezusa, a nawet nosiła w łonie jego dziecko. Żadne historyczne źródła jak do tej pory nie potwierdziły jednak tych teorii.
Maria Magdalena – najwierniejsza uczennica Jezusa
Choć z ewangelii kanonicznych o Marii Magdalenie możemy dowiedzieć się bardzo niewiele i mimo tego, że jej postać występuje w Biblii zaledwie kilkanaście razy, to na pewno można zauważyć, że ma ona w Nowym Testamencie duże znaczenie.
Maria Magdalena nie tylko towarzyszy Jezusowi w najważniejszych momentach jego życia, jest obecna przy jego śmierci i zmartwychwstaniu, ale częstokroć wymienia się ją w pierwszej kolejność wśród wszystkich świadków tych wydarzeń, co bezsprzecznie świadczy o jej randze. To również ona jest osobą, która jako pierwsza (lub jedna z pierwszych) dowiaduje się o zmartwychwstaniu i ma za zadanie przekazać innym tę nowinę.
Maria Magdalena jawi się jako najwierniejsza uczennica Jezusa szczególnie w Ewangelii wg św. Jana – jako jedyna pozostaje przy pustym grobie, który opuszczają Piotr oraz Jan. I to właśnie łkającej nad pustą mogiłą kobiecie ukazuje się Chrystus w momencie swego zmartwychwstania, którego zatem jedynym naocznym świadkiem staje się właśnie ona.
W tradycji Kościoła Wschodniego Maria Magdalena jest przedstawiana głównie w takim kontekście – jako równa reszcie uczniów Jezusa lub „Apostołka Apostołów”, której nie wiąże się ani z postacią biblijnej nierządnicy, ani z Marią z Betanii.
22 lipca – Święto św. Marii Magdaleny
W czerwcu 2016 roku papież Franciszek podniósł wspomnienie świętej Marii Magdaleny do rangi święta. Ma to podkreślić znaczenie pierwszej Apostołki Zmartwychwstania i zachęcać do refleksji nad godnością kobiety i jej rolą w Kościele i głoszeniu Ewangelii.
"Aby podkreślić znaczenie tej, która jest pierwszą apostołką Zmartwychwstania, bo przekazała radosną nowinę apostołom, wspomnienie św. Marii Magdaleny zostaje podniesione do rangi święta i obdarzone własną prefacją" - czytamy w dekrecie papieskim.
Święto jest obchodzone 22 lipca - w dniu, w którym dotychczas wspominano świętą Marię Magdalenę.
Czego jest patronką Maria Magdalena?
Maria Magdalena patronuje zakonom kobiecym w Prowansji, Sycylii i Neapolu. Jest również patronką magdalenek, kobiet szczerze pokutujących, uczniów, studentów, dzieci mających trudności z chodzeniem oraz aptekarzy. Patronuje również wielu rzemieślnikom: ogrodnikom, fryzjerom, tkaczom, a także więźniom.
Źródła: deon.pl, bryk.pl
Oprac.: Joanna Cwynar
Rozwiąż nasze quizy:
Poniedziałkowy QUIZ geograficzny. Wiesz, gdzie to jest?
„Proszę państwa oto miś...” QUIZ z najsłynniejszych polskich wiersz
QUIZ: Czy wiesz, co znaczą te słowa? 10/15 to znak, że znasz język polski
