Spis treści:
- Czy próbne matury są obowiązkowe?
- Terminy grudniowej próbnej matury
- Jak wygląda matura z języka polskiego?
- Co pojawiło się w arkuszu z języka polskiego?
- Próbna matura z języka polskiego (podstawa) – arkusz CKE
Czy udział w próbnych maturach jest obowiązkowy?
W grudniowych próbnych maturach biorą udział tylko ci maturzyści, którzy w maju będą zdawać egzamin w Formule 2023. Jest to pierwszy rocznik uczniów, którzy uczęszczali do ośmioklasowej szkoły podstawowej i za kilka miesięcy skończą czteroklasowe liceum ogólnokształcące.
Udział w próbnych maturach jest jednak dla szkół dobrowolny, zatem to dyrekcja decyduje o tym, czy w danej placówce egzamin się odbędzie.
Matura próbna 2022/2023 – terminy
Terminy poszczególnych egzaminów grudniowej próbnej matury w Formule 2023 zamieszczamy poniżej:
- 12 grudnia (poniedziałek): g. 9 – j. polski (pp*);
- 13 grudnia (wtorek): g. 9 – język angielski (pp), g. 14 – języki: francuski, hiszpański, niemiecki, rosyjski, włoski (wszystkie pp);
- 14 grudnia (środa): g. 9 – matematyka (pp), g. 14 – języki: mniejszości narodowych (pp), kaszubski (pr**), łemkowski (pr), łaciński i kultura antyczna (pr), filozofia (pr), historia muzyki (pr);
- 15 grudnia (czwartek) g. 9 – język polski (pr), g. 14 – języki: niemiecki, francuski (oba pr i dj***);
- 16 grudnia (piątek) g. 9 – język angielski (pr i dj), g. 14 – fizyka (pr), historia sztuki (pr), WOS (pr);
- 19 grudnia (poniedziałek) g. 9 – matematyka (pr), g. 14 – geografia (pr), języki: mniejszości narodowych (pr), hiszpański (pr i dj);
- 20 grudnia (wtorek) g. 9 – biologia (pr), g. 14 - języki: rosyjski, włoski (oba pr i dj), informatyka (pr);
- 21 grudnia (środa) g. 9 – chemia (pr), g. 14 – historia (pr).
*pp – poziom podstawowy; pr – poziom rozszerzony; dj – poziom dwujęzyczny
Matura 2023 w terminie głównym będzie przeprowadzana od 4 do 23 maja.
Przeczytaj również: Co można wnieść na egzamin? Jest już lista przyborów na maturę 2023
Co będzie na maturze z języka polskiego?
Matura z języka polskiego na poziomie podstawowym w Formule 2023 trwa 240 minut i składa się z od 17 do 32 zadań, za które można zdobyć maksymalnie 60 punktów.
Arkusz ma trzy części. W pierwszej Język polski w użyciu znajduje się tekst popularnonaukowy lub publicystyczny, do którego odnosi się większość następujących po nim pytań. Druga, czyli Test historycznoliteracki może zawierać teksty literackie lub nieliterackie oraz teksty ikonograficzne, z którymi związane będą kolejne zadania. W trzeciej są dwa tematy wypracowań. Zdający musi wybrać jeden z nich i napisać dotyczący go tekst na minimum 300 znaków, w którym odwoła się do lektury obowiązkowej i innych kontekstów.
Pierwsze dwie części arkusza zawierają zadania zamknięte i otwarte krótkiej oraz dłuższej odpowiedzi, wyboru wielokrotnego, prawda-fałsz i na dobieranie.
Lektury obowiązkowe na maturę 2023
Poniżej przedstawiamy listę lektur obowiązkowych na maturę w Formule 2023:
Zakres podstawowy
Lektury, które obowiązywały do egzaminu ósmoklasisty oraz:
- Jan Parandowski, Mitologia, część I Grecja;
- Sofokles, Antygona;
- Jan Kochanowski, Odprawa posłów greckich;
- William Szekspir, Makbet;
- Molier, Skąpiec;
- Adam Mickiewicz, Konrad Wallenrod; Dziady cz. III;
- Juliusz Słowacki, Kordian;
- Bolesław Prus, Lalka;
- Eliza Orzeszkowa, Gloria victis;
- Henryk Sienkiewicz, Potop;
- Fiodor Dostojewski, Zbrodnia i kara;
- Stanisław Wyspiański, Wesele;
- Stefan Żeromski, Przedwiośnie;
- Tadeusz Borowski, opowiadania: Proszę państwa do gazu, Ludzie, którzy szli;
- Gustaw Herling-Grudziński, Inny świat;
- Hanna Krall, Zdążyć przed Panem Bogiem;
- Albert Camus, Dżuma;
- George Orwell, Rok 1984;
- Sławomir Mrożek, Tango;
- Marek Nowakowski, Raport o stanie wojennym (wybrane opowiadanie); Górą Edek (z tomu Prawo prerii);
- Jacek Dukaj, Katedra (z tomu W kraju niewiernych);
- Andrzej Stasiuk, Miejsce (z tomu Opowieści galicyjskie);
- Olga Tokarczuk, Profesor Andrews w Warszawie (z tomu Gra na wielu bębenkach);
- Biblia, tj. fragmenty Księgi Rodzaju, Księgi Hioba, Księgi Koheleta, Pieśni nad Pieśniami, Księgi Psalmów, Apokalipsy św. Jana;
- Homer, Iliada (fragmenty);
- Lament świętokrzyski (fragmenty); Legenda o św. Aleksym (fragmenty);
- Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią (fragmenty);
- Kwiatki świętego Franciszka z Asyżu (fragmenty);
- Pieśń o Rolandzie (fragmenty);
- Gall Anonim, Kronika polska (fragmenty);
- Dante Alighieri, Boska Komedia (fragmenty);
- Piotr Skarga, Kazania sejmowe (fragmenty);
- Jan Chryzostom Pasek, Pamiętniki (fragmenty);
- Horacy, wybrane utwory;
- Bogurodzica;
- Jan Kochanowski, wybrane pieśni, w tym: Pieśń IX ks. I, Pieśń V ks. II; Tren IX, Tren X, Tren XI, Tren XIX;
- wybrane wiersze następujących poetów: Daniel Naborowski, Jan Andrzej Morsztyn, Mikołaj Sęp-Szarzyński; Ignacy Krasicki, Hymn do miłości ojczyzny;
- wybrane satyry;
- Franciszek Karpiński, wybór sielanek i liryki religijnej;
- Adam Mickiewicz, Oda do młodości; wybrane ballady, w tym Romantyczność; wybrane sonety z cyklu Sonety krymskie oraz inne wiersze;
- Juliusz Słowacki, wybrane wiersze, w tym Grób Agamemnona (fragmenty); Testament mój;
- wybrane wiersze następujących poetów: Cyprian Kamil Norwid, Adam Asnyk, Jan Kasprowicz, Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Leopold Staff, Bolesław Leśmian, Julian Tuwim, Jan Lechoń, Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, Julian Przyboś, Krzysztof Kamil Baczyński, Stanisław Baliński, wybrane wiersze z okresu emigracyjnego, Kazimierz Wierzyński, wybrane wiersze z okresu emigracyjnego, Czesław Miłosz, w tym wybrane wiersze z tomu Ocalenie oraz Traktat moralny (fragmenty), Tadeusz, Różewicz, Jarosław Marek Rymkiewicz, Wisława Szymborska, Zbigniew Herbert, w tym wybrane wiersze z tomów Pan Cogito oraz Raport z oblężonego Miasta, Stanisław Barańczak, Wojciech Wencel;
- wybrane utwory okresu stanu wojennego;
- powojenna piosenka literacka – wybrane utwory Jacka Kaczmarskiego oraz Agnieszki Osieckiej.
Zakres rozszerzony
Utwory z zakresu podstawowego, a ponadto:
- William Szekspir, Hamlet;
- Juliusz Słowacki, Lilla Weneda;
- Zygmunt Krasiński, Nie-Boska Komedia;
- realistyczna lub naturalistyczna powieść europejska (Honoré de Balzac, Ojciec Goriot, lub Charles Dickens, Klub Pickwicka, lub Mikołaj Gogol, Martwe dusze, lub Gustaw Flaubert, Pani Bovary);
- Stanisław Wyspiański, Noc listopadowa;
- Michaił Bułhakow, Mistrz i Małgorzata;
- Stanisław Ignacy Witkiewicz, Szewcy;
- Bruno Schulz, wybrane opowiadania z tomu Sklepy cynamonowe;
- Tadeusz Konwicki, Mała Apokalipsa;
- Sławomir Mrożek, wybrane opowiadania;
- Homer, Odyseja (fragmenty);
- Arystoteles, Poetyka, Retoryka (fragmenty);
- Platon, Państwo (fragmenty);
- św. Augustyn, Wyznania (fragmenty);
- św. Tomasz z Akwinu, Summa teologiczna (fragmenty);
- Michel de Montaigne, Próby (fragmenty);
- Franz Kafka, Proces (fragmenty).
- Jan Kochanowski, Treny (jako cykl poetycki);
- Cyprian Kamil Norwid, Bema pamięci żałobny rapsod; Fortepian Szopena; Czarne kwiaty (fragmenty); Promethidion (fragmenty);
- wybrane wiersze następujących poetów: Józefa Czechowicza, Tadeusza Gajcego, Mirona Białoszewskiego;
- wybrane eseje następujących autorów: Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, Zbigniewa Herberta, Zygmunta Kubiaka, Jarosław Marek Rymkiewicz (co najmniej po jednym utworze).
Próbna matura 2022/2023 z języka polskiego – co pojawiło się w arkuszu?
Tekstami, których dotyczyła większość zadań w arkuszu, były: Różnorodność językowa a bioróżnorodność Justyny Olko oraz Europa wielojęzyczna Katarzyny Kutyłowskiej.
Spośród tematów wypracowań maturzyści mogli wybrać:
1. Różne postawy ludzi wobec własnych błędów.
W pracy odwołaj się do:
- wybranej lektury obowiązkowej – utworu epickiego albo dramatycznego
- innego utworu literackiego – może to być również utwór poetycki
- wybranych kontekstów.
2. Poświęcenie się dla idei a osobiste szczęście.
W pracy odwołaj się do:
- wybranej lektury obowiązkowej – utworu epickiego albo dramatycznego
- innego utworu literackiego – może to być również utwór poetycki
- wybranych kontekstów.
Próbna matura 2022/2023 z języka polskiego – arkusz CKE
Arkusz CKE próbnej matury 2022/2023 z języka polskiego na poziomie podstawowym znajdziesz tutaj:
Próbna matura 2022/2023 z języka polskiego – arkusz (test)
Próbna matura 2022/2023 z języka polskiego – arkusz (wypracowanie)
Arkusze dla maturzystów z Ukrainy:
Próbna matura 2022/2023 z języka polskiego – odpowiedzi
Zad. 1.
F
P
P
Zad. 2.
Różnorodność językowa jest szczególnie duża na obszarach o największej bioróżnorodności. Warto więc dbać o różnorodność językową, ponieważ gwarantuje nam ona także różnorodność biologiczną.
Zad. 3.
W akapicie 1. i 2. testu wyrażono sceptyczny stosunek do tego przekonania. By to ukazać, autorka użyła m.in. porównania Europy do innych kontynentów, które są od niej bardziej różnorodne językowo, a także podała argumenty wskazujące na to, że różnorodność językowa Europy wydaje się wcale nie prowadzić do zjednoczenia jej krajów, a wręcz odwrotnie – do tworzenia się i umacniania tożsamości narodowych.
Zad. 4.
Odp. B
Wyjaśnienie: Badania potwierdzają jedynie to, że osoby władające większą liczbą języków charakteryzują się większą wrażliwością na podobieństwa między językami, a nie to, że bez znajomości języków, taka wrażliwość nie jest możliwa do wykształcenia.
Zad. 5.
Odp. B
Zad. 6.
1. tekst mówi o tym, że różnorodność językowa na danym obszarze wpływa na zwiększenie tamtejszej bioróżnorodności, natomiast tekst 2. traktuje o korzyściach, mogących płynąć z wielojęzyczności. Z obu fragmentów dowiadujemy się zatem, jak duże znaczenie mają języki – ich liczba oraz różnorodność. Artykuły pokazują, że istnienie języków ma wpływ na wiele poza lingwistycznych dziedzin, dlatego warto dokładać starań, by jak najwięcej języków mogło przerwać.
Zad. 7.
Fragment A – Prometeusz
Fragment B – Tezeusz
Fragment C – Herakles
Zad. 8.1.
Oba fragmenty ukazują los człowieka na ziemi jako nieustanną walkę, która wiąże się z cierpieniem. W tekście Księgi Hioba znajdziemy jednak głównie opis walki i cierpienia, które bohater biernie i z pesymizmem na siebie przyjmuje, natomiast podmiot liryczny z wiersza Mikołaja Sępa-Szarzyńskiego ma bardziej aktywną i optymistyczną podstawę – jest pełen nadziei, ponieważ wie, że w walce i zniesieniu cierpienia pomoże mu Bóg.
Zad. 8.2.
„Srogi ciemności Hetman” – dotyczy szatana.
“Król powszechny” – dotyczy Boga.
Zad. 9.
Obraz Andrzeja Pągowskiego do dramatu Makbet Williama Szekspira przedstawia głowę mężczyzny oplecioną murami zamku, które przypominają koronę. Odnosi się on do żądzy władzy, jaka kieruje postępowaniem Makbeta przez całą akcję tragedii – bohater, by stać się królem, dopuszcza kolejnych zbrodni, jednocześnie popadając przy tym w obłęd. Na ilustracji symbolem żądzy władzy, która prowadzi bohatera do zguby, jest korona z muru zamku królewskiego, która oplata głowę (umysł) i oczy mężczyzny, a zatem nie pozwala mu widzieć i działać racjonalnie.
Zad. 10.1.
Odp. Dziadów części III
Zad. 10.2.
Czytając III cz. Dziadów, możemy się domyślać, że główny bohater dramatu, czyli Konrad, jest opętany, ponieważ w Wielkiej Improwizacji bluźni przeciw Bogu, a następnie jego słowa dokańcza diabeł. Po tym Ksiądz odprawia nad bohaterem egzorcyzmy, w których trakcie rozmawia z Szatanem, mówiącym w kilku językach i przedstawiającym się m.in. jako Lewiatan.
Zad. 11.1.
Bolesław Prus we fragmencie Kronik porównuje literaturę do nauk ścisłych czy przyrodniczych, ponieważ, jego zdaniem, tak jak one, uzbraja czytelnika w pewną wiedzę. W przypadku literatury dotyczy ona jednak tego, jak w danym okresie dziejowym wyglądało życie i społeczeństwo – jakie myślenie mieli wówczas ludzie i jakie idee się kształtowały.
Zad. 11.2.
W Lalce Bolesław Prus zrealizował to, o czym pisał w Kronikach. Lalka ukazuje życie i myślenie różnych typów ludzkich w danym momencie dziejowym. W powieści są ukazane różne idee (m.in. romantyczne i pozytywistyczne), które prezentują utożsamiający się z nimi bohaterowie. Ponadto jest to książka wielowymiarowa, w której widzimy wszystko z kilku stron – np. oczami różnych narratorów, czy poprzez historie ludzi z różnych klas społecznych.
Zad. 12.
Odp. Fragment 2
Wyjaśnienie: Podmiot liryczny utworu jest zlękniony przyszłością, myśli, że nic nowego już się nie wydarzy i nazywa siebie „człowiekiem końca wieku”. To wszystko świadczy o tym, jest on dekadentem, czyli wyznawcą światopoglądu, charakteryzującego się pesymizmem, poczuciem schyłkowości i nadchodzącej zagłady oraz lękiem przed otaczającym światem i przyszłością.
Zad. 13.
Mistrz Polikarp i mężczyzna z obrazu Jacka Malczewskiego odróżniają się od siebie swoją postawą wobec Śmierci. W utworze literackim Śmierć jest groźną kostuchą, znaną z motywu danse macabre, a Polikarp lęka się jej, pada przed nią na twarz i prosi ją, by odeszła i nie zabierając mu życia. Na obrazie Maleczewskiego spersonifikowana Śmierć jest natomiast piękną kobietą, w której ręce mężczyzna wydaje się oddawać z pokorą, gotowością, a nawet pewną radością.
Zad. 14.
Nowa moralność, czyli taka, która nie była oparta na religii czy etyce, a jedynie na pragnieniu przetrwania, charakteryzowała człowieka złagrowanego, czyli żyjącego w sowieckim obozie, w którym musiał przystosować się do panujących tam warunków. Stanowiło to zagrożenie dla człowieczeństwa, ponieważ ludzie, którzy w normalnym świecie, nigdy nie dopuściliby się pewnych zachowań wobec drugiej osoby, w obozach dopuszczali się ich po to, by przetrwać. To natomiast sprawiało, że odróżnianie dobra od zła stawało się dla nich niemożliwe.
Zad. 15.
Opowiadanie Stasiuka traktuje o przeniesionej do muzeum cerkwi, która wcześniej była miejscem łączącym lokalną społeczność. Zdanie przytoczone w arkuszu mówi o tym, iż przeniesienie jej sprawiło, że nie była ona już tym samym, czym była kiedyś, ponieważ miejsce to coś nieuchwytnego – nie sam budynek, a coś, co łączy się z różnymi wspomnieniami ludzi.
Zad. 16.
Uwikłanie podmiotu lirycznego z wiersza Stanisława Barańczaka dotyczy życia w PRL-u, kiedy władzy podporządkowane były wszystkie aspekty ludzkiego istnienia, włącznie z językiem, który nie opisywał wówczas prawdziwej rzeczywistości, a był narzędziem propagandy. Widać to w dokładnie w komunikacie radiowym, który ma przekonać słuchacza, że wszędzie na świecie jest źle, natomiast w kraju – dobrze. Podmiot liryczny jest zlękniony, czuje się osaczony tym uwikłaniem i wie, że gdziekolwiek się ruszy, będzie na nie narażony. Wybiera więc pozostanie w prywatnej przestrzeni, w której najłatwiej będzie samodzielnie myśleć.
Rozwiąż nasze quizy:
Weekendowy QUIZ prawda czy fałsz. W co drugim pytaniu jest pułapka
Prawda czy fałsz. Ten geograficzny quiz to pestka nawet dla dzieci
QUIZ: Czy na pewno wiesz, co te słowa znaczą? 7/10 punktów to sukces
Komentarze (0)