Spis treści:
Rybołowy – występowanie w Europie
Rybołów zwyczajny (Pandion haliaetus) występuje niemal w całej Europie. Na miejsce pobytu wybiera lasy, w których znajdują się duże i niezarośnięte zbiorniki wodne z rybami. Osiedla się na morskich wybrzeżach, nad rzekami i jeziorami, a także przy mokradłach. Wybiera miejsca z wysokimi sosnami o rozłożystych koronach – to w nich najchętniej zakłada gniazda. Jeśli nie ma takiej możliwości, osiedla się na słupach elektrycznych, a nawet zajmuje gniazda innych ptaków. Szacuje się, że w Europie może żyć od 8 do 12 tysięcy par, które migrują na krótkie lub długie dystanse.
Sprawdź również: Ten ptak znika z polskiego krajobrazu. Gniazduje tylko w jednym regionie
Rybołów w Polsce
W Polsce rybołów występuje na dwóch obszarach: na Pojezierzu Mazurskim oraz Pomorzu Zachodnim i częściowo w Wielkopolsce. Obecnie jego liczebność określa się na około 40 par – ta liczba nie zmieniła się znacząco na przestrzeni ostatnich 100 lat. Natomiast w XIX wieku na terenie naszego kraju gniazdowało znacznie więcej rybołowów – ich populację szacowano wówczas na około 300 par.
Poza Europą, rybołowy spotyka się w wielu częściach świata: w Australii, Kanadzie, Stanach Zjednoczonych czy na Karaibach. Nie występują jedynie na Antarktydzie i w Ameryce Południowej.
Sprawdź również: Bociany czarne witają na świecie potomstwo. Tak liczna gromadka piskląt to rzadkość
Ochrona rybołowa
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody uznaje rybołowa za gatunek, który nie wymaga szczególnej troski. Światowa populacja tego ptaka jest bowiem duża – szacuje się, że dorosłych osobników jest na świecie od 100 do 500 tysięcy.
Inaczej sprawa wygląda w Polsce, gdzie rybołów objęty jest ścisłą ochroną gatunkową i wymaga czynnej ochrony. Dlaczego populacja rybołowa tak drastycznie się zmniejszyła?
Rybołów w Polsce był przez długi czas odstrzeliwany na stawach hodowlanych, a do tego systematycznie zmniejszała się liczba jego siedlisk – im mniej jest drzew, na których może założyć gniazdo, tym słabiej się rozmnaża. Rozwiązaniem tego problemu była budowa specjalnych platform, na których rybołowy bezpiecznie mogą zakładać gniazda.
Ryzyko wymarcia rybołowa w Polsce spowodowało uruchomienie programu jego ochrony – projektu LIFE+ „Ochrona rybołowa na wybranych obszarach SPA Natura 2000 w Polsce”. Jego realizacją zajęły się Lasy Państwowe i Komitet Ochrony Orłów. Program przyniósł efekty: w 2021 roku odnotowano kilka nowych gniazd ptaka i trend ten utrzymał się w kolejnych 2 latach.
Ochrona rybołowa obejmuje takie działania jak zakaz zbliżania się do gniazd na odległość 200 metrów przez cały rok oraz 500 metrów w okresie od 1 marca do 31 sierpnia i oczywiście zakaz polowań na ten gatunek.
Sprawdź również: Jego dziób zmienia kolor. Jest ich Polsce coraz mniej
Ciekawostki o rybołowie
Co jeszcze warto wiedzieć o niezwykłych rybołowach?
- Rybołów stanowi nie lada gratkę dla taksonomów, którzy od lat głowią się nad tym, jak klasyfikować ten gatunek. Bywa umieszczany w rzędzie szponiastych, sokołowych, a czasem jastrzębiowatych. Jedna z taksonomii zalicza go nawet do ptaków brodzących (tak jak bociany), jednak nijak ma się to do stylu życia rybołowa.
- Rybołów występuje jako pojedynczy gatunek na całym świecie. Co prawda wyróżnia się 3 podgatunki, ale są one tak zbliżone do gatunku, że różnice wyszukuje się między nimi trochę na siłę.
- Ptaki te są aktywne cały dzień – od rana do wieczora. Godzinami mogą przesiadywać na słupach albo wierzchołkach połamanych drzew.
- Prędkość, jaką rozwijają rybołowy podczas lotu, wynosi od 30 do 60 km/h.
- Polują w bardzo specyficznej pozycji – prostują nogi, a następnie łapią zdobycz ostrymi, smukłymi pazurami. Pożywieniem rybołowów są praktycznie tylko ryby – ptaki wypatrują je w locie, a potem „spadają” do wody z kilkudziesięciu metrów.
- Umieją nurkować, potrafią też przez chwilę utrzymać się na wodzie z rozpostartymi skrzydłami. Są doskonale przystosowane do zdobywania pożywienia z wody: ich nozdrza zamykają się w czasie nurkowania, a pióra pokrywa warstwa tłuszczu, dzięki której nie nasiąkają wodą. Ptak może więc błyskawicznie po schwytaniu ofiary podnieść się do góry.
- Rybołowy są monogamiczne, a gotowość do godów samiec okazuje, widowiskowo wznosząc się i opadając, wydając przy tym z siebie głośne piski. Aby zwrócić uwagę samicy, trzyma wówczas w szponach upolowaną zdobycz albo materiał, z którego można użyć do budowy gniazda.
Rybołowy widowiskowo polują i równie spektakularnie szykują się do godów. W Polsce jednak taki widok jest wciąż dosyć rzadki – populacja rybołowów jest w naszym kraju bardzo niewielka. Programy ochrony przynoszą jednak skutek – powoli liczba ptasich par rośnie. Trzeba więc pamiętać, że odstrzelenie rybołowa, który „przeszkadza” latając nad stawek to zaledwie chwila, a odrodzenie wytępionej populacji to długie lata.
Źródła: koo.org.pl, animalia.bio, wikipedia.org, dzikiezycie.pl
Sprawdź również:
Ten ptak to Zorro polskich łąk. Jeden z jego zwyczajów budzi grozę
Mikroplastik zagraża ptakom? Polscy naukowcy biją na alarm
Ten ptak to mistrz kamuflażu. Potrafi udawać węża
