Spis treści:

Cyklon Zoltan czy orkan Pia?

Cyklonem w meteorologii nazywamy układ niskiego ciśnienia (niż baryczny), w którym może tworzyć się wirowy układ wiatru z kierunkiem obrotu przeciwnym do kierunku ruchu wskazówek zegara na półkuli północnej (na południowej – zgodnym ze wskazówkami zegara). Obecnie nawiedzający Europę cyklon został nazwany Zoltanem przez niemiecki Wolny Instytut Meteorologiczny.

Orkanami nazywamy natomiast silne cyklony występujące w Europie. Mogą one przynieść wichury, ulewy, śnieżyce, a nawet burze. Cyklon Zoltan został określony przez meteorologów orkanem, któremu nadano imię Pia. Spełnił bowiem kryteria do tego, by móc zostać tak nazwanym, a mianowicie prędkość występującego w nim wiatru w wielu regionach pozagórskich przekroczyła 119 km/h.

Przeczytaj również: Szukasz darmowych odpowiedzi do podręczników z geografii? Poznaj nowy serwis edukacyjny!

Orkan, huragan, tajfun i cyklon

Orkan, huragan, tajfun czy cyklon tropikalny to lokalne nazwy jednego zjawiska, czyli silnego cyklonu. To, której z nich się używa, jest zależne od tego, gdzie występuje to zjawisko. Orkanami nazywa się cyklony uderzające w Europę, huraganami – w wybrzeża Ameryki, tajfunami – we wschodnie wybrzeża Azji, a cyklonami tropikalnymi – w okolice Oceanu Indyjskiego. W Australii północno‑wschodniej zjawisko to nosi nazwę willy‑willy.

Przeczytaj również: Śnieg na pustyni. Skąd się bierze to nietypowe zjawisko?

Ostrzeżenia IMGW 

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej wydał ostrzeżenie przed cyklonem Zoltan, który nawiedził Niemcy i zaczyna przetaczać się także przez Polskę. U naszych zachodnich sąsiadów spowodował wichury, ulewne deszcze i gwałtowne burze, które przyniosły wiele szkód, a także powódź sztormową. Jak zapowiadają synoptycy, u nas może przynieść śnieg oraz porywy wiatru do 70 km/h na wschodzie, do 90 km/h na północy i zachodzie, a lokalnie 110 km/h nad morzem i nawet 120-150 km/h w górach, w których mogą pojawić się również zamiecie śnieżne.

Dla Polski ogłoszono ostrzeżenia meteorologiczne 1. i 2. stopnia, czyli najniższe i wyższe. Alert pomarańczowy (2. stopnia) dotyczy województw:

  • zachodniopomorskiego;
  • pomorskiego;
  • lubuskiego;
  • warmińsko-mazurskiego (powiaty zachodnie);
  • wielkopolskiego;
  • kujawsko-pomorskiego;
  • mazowieckiego (powiaty: żuromiński, sierpecki, płocki, gostyniński);
  • dolnośląskiego;
  • łódzkiego (powiaty północno-zachodnie);

natomiast żółty (1. stopnia) wydano dla:

  • łódzkiego (bez powiatów wyższego stopnia);
  • mazowieckiego (bez powiatów wyższego stopnia);
  • podlaskiego (powiaty zachodnie);
  • warmińsko-mazurskiego (bez powiatów wyższego stopnia);
  • lubelskiego (powiaty północne, północno-zachodnie i zachodnie);
  • opolskiego;
  • śląskiego;
  • małopolskiego;
  • podkarpackiego (bez powiatów wschodnich). 

Przeczytaj również: Dlaczego powodzie błyskawiczne są tak niebezpieczne? Tym obszarom grozi zalanie

Nazwy huraganów – skąd się biorą?

Imiona huraganom nadaje się od ponad 100 lat, chociaż dawniej nie robiono tego w każdym przypadku. Wymyślanie dla nich nazw imiennych wynikało wygody – łatwiej było zapamiętać imię niż kod złożony z cyfr i liter. Początkowo nazywano je imionami żeńskimi (od imion świętych kobiet), ale po protestach feministek w latach 70., zaczęto nadawać im naprzemiennie imiona żeńskie i męskie.  

By uniknąć nieporozumień i nadawania tych samych imion jednemu zjawisku, stworzono listę imion, które po kolei nadaje się huraganom. Początkowo na każdą literę alfabetu wymyślono jedno imię (naprzemienne), a następnie takich list z różnymi imionami stworzono jeszcze pięć. W każdym roku obowiązuje jeden zestaw, a po sześciu latach znów powtarza się listy po kolei. Dzięki temu imiona nie powtarzają się zbyt często. Jeśli w danym roku imion zabraknie (tj. huraganów będzie więcej niż liter w alfabecie), używa się nazw liter z greckiego alfabetu (Alfa, Beta itd.). Jeśli natomiast jakiś cyklon zbierze wyjątkowo dużo ofiar śmiertelnych, z listy wykreśla się jego imię i wstawia nowe na tę samą literę.  

Są to oczywiście zasady dotyczące huraganów, a więc cyklonów, które nawiedzają przede wszystkim wybrzeża Ameryki. W Europie nie ma odgórnych ustaleń dotyczących nazewnictwa cyklonów, w tym orkanów, a kraje mają w tym obszarze dowolność. Najczęściej jednak używa się nazw nadanych przez niemiecki Wolny Instytut Meteorologiczny (jak np. cyklon Zoltan czy orkan Pia), a w przypadku Polski także ich spolszczonych wariantów.

Źródło: fanipogody.pl, geekweek.interia.pl, meteo.imgw.pl, naukatolubie.pl, bryk.pl

Oprac.: Redakcja

 

Odpowiedzi do zadań z podręczników z geografii znajdziesz tutaj:

Geografia – rozwiązania zadań z zeszytu ćwiczeń

Odpowiedzi do zadań z podręcznika z geografii

Ćwiczenia z wyjaśnieniami – podręczniki z geografii