1. Polska i Ukraina powstały jako państwa mniej więcej w tym samym czasie

Polskie państwa plemienne (takie jak plemię Polan czy Wiślan) zaczęły powstawać ok. IX w. W X w. władcy Polan przyłączali do siebie okoliczne ziemie, a pierwszy historyczny polski władca, czyli Mieszko I, przyjął chrzest w 966 r.

Także w IX w. na terenach obecnej Ukrainy powstała Ruś Kijowska. Jej słynnym historycznym władcą był Włodzimierz I Wielki, potomek Ruryka, wodza Waregów (Waregowie to Wikingowie, którzy przypłynęli ze Skandynawii i osiedlili się na Rusi). W 988 r. Włodzimierz postanowił, podobnie jak nasz Mieszko, przyjąć chrzest – choć nie z Czech, tylko z Bizancjum. 

Ruś Kijowska przeżywała prawdziwy rozkwit w X w. Wtedy też silne państwo zbudowali Polanie – Mieszko I i jego syn Bolesław Chrobry, pierwszy król Polski. Córka Bolesława Chrobrego wyszła nawet za syna władcy Rusi. W 1018 r. Bolesław Chrobry w trakcie tzw. wyprawy kijowskiej zajął Kijów i osadził na tronie syna Włodzimierza I Wielkiego, Świętopełka (swojego zięcia), odsuwając niechętnego mu brata Światopełka, Jarosława Mądrego. 

Wojowniczy Polacy złupili Kijów, ale nie zdołali trwale podbić Rusi Kijowskiej – Jarosław Mądry szybko wrócił na tron, a po całej historii pozostała nam właściwie tylko legenda o Szczerbcu, czyli mieczu koronacyjnym władców Polski, który miał się ponoć wyszczerbić o słynną Złotą Bramę w Kijowie.

2. Polska i Ukraina mają podobny hymn narodowy

Polski i ukraiński hymn narodowy mają ze sobą wiele wspólnego. Hymn państwowy Ukrainy nosi tytuł „Szcze ne wmerła Ukrajiny ni sława, ni wola” („Nie umarła jeszcze Ukrainy ani chwała, ani wolność”). Jak widać, już od pierwszych słów ukraiński hymn jest mocno zbliżony do naszego Mazurka Dąbrowskiego, którego pierwsze słowa brzmią przecież „Jeszcze Polska nie zginęła, kiedy my żyjemy”.

Autorem tekstu hymnu państwowego Ukrainy jest Pawło Czubynski, poeta, etnograf i folklorysta z okolic Kijowa. Sam tekst powstał w 1862 r. Muzykę do pieśni skomponował grekokatolicki ksiądz Mychajło Werbycki. Ukraina oficjalnie przyjęła pieśń jako hymn jeszcze w trakcie I wojny światowej, ale gdy kraj ten włączono w struktury ZSRR, jego śpiewanie było zabronione. W obecnym kształcie hymn został zatwierdzony w 2003 r.

Czytaj także: Bud'laska i djakuju. Poznaj przydatne ukraińskie zwroty

3. Legenda o trzech braciach

Na pewno znasz polskie podanie o braciach Czechu, Lechu i Rusie. Opowiada ono o tym, że przed wiekami ziemie między Wisłą i Odrą przemierzało trzech braci: pogodny Lech, ruchliwy Czech i milczący Rus. Na jednym z pagórków bracia zobaczyli dorodny dąb z orlim gniazdem. Zauroczony tym miejscem Lech postanowił założyć na wzgórzu swój gród. Tak powstało Gniezno, pierwsza stolica Polski. Rus ruszył na wschód i tam założył siedzibę swojego plemienia, które od jego imienia nazwano Rusinami.

Czy wiesz, że Ukraińcy mają podobną legendę? W ich wersji imiona trzech braci to Kij, Szczek i Choryw. W swoich wędrówkach dotrzeć mieli nad piękną rzekę Dniepr i postanowili założyć tam miasto. Od imienia jednego z braci nazwano je Kijów. W stolicy Ukrainy można zresztą podziwiać pomnik trzech legendarnych braci! Znajduje się na Placu Niepodległości, który jest głównym placem Kijowa.

4. Zbliża nas wiele świątecznych tradycji, w tym wielkanocne pisanki

Malowanie jajek to tradycja przedchrześcijańska, wspólna dla wielu kultur na całym świecie, ale szczególnie rozpowszechniona wśród Słowian. W Polsce najstarsze pisanki odnaleziono w okolicach Opola. Pochodziły z końca X w., a więc sprzed ponad 1000 lat! Wzór na nich wykonywano roztopionym woskiem, a potem jajka wkładano do barwnika, którym były łupiny cebuli lub ochra. Całkiem podobnie tradycyjne pisanki powstają także dziś!

W Ukrainie zdobienie pisanek na Wielkanoc to narodowa tradycja. Kolorowe jajka dekorują przed świętami całe rodziny. Pisanki wręcza się (podobnie jak u nas) w prezencie, są też obowiązkowym elementem w wielkanocnym koszyczku, który w Ukrainie, podobnie jak w Polsce, święci się w Wielką Sobotę.

Czytaj także: QUIZ: Daty z historii współczesnej, które pamięta cały świat. Wstyd ich nie znać

5. Wspólna miłość do piłki nożnej

W Ukrainie, tak jak w Polsce, najpopularniejszy sport to piłka nożna. Drużyna narodowa Ukrainy odnosi sporo sukcesów, a kluby takie jak Szachtar Donieck czy Dynamo Kijów regularnie występują też w Lidze Mistrzów. Polska i Ukraina wspólnie organizowały w 2012 r. Mistrzostwa Europy w Piłce Nożnej, czyli Euro 2012.

Piłkarskim bohaterem Ukrainy jest Andrij Mykołajowycz Szewczenko. To pierwszy Ukrainiec, który wygrał Ligę Mistrzów (z klubem AC Milan w 2003 r.). Zdobył także Superpuchar Europy i Złotą Piłkę (w roku 2004). FIFA umieściła go na liście 100 najlepszych piłkarzy świata. Można by powiedzieć, że to ukraiński (sporo starszy) odpowiednik Roberta Lewandowskiego. Jest rekordzistą pod względem strzelonych w reprezentacji Ukrainy bramek, a w latach 2016-2021 piastował stanowisko selekcjonera reprezentacji Ukrainy.

6. Polskę i Ukrainę łączą też… połoniny!

Znasz powiedzenie „Rzucić wszystko i wyjechać w Bieszczady”? Zielone połoniny (czyli wysokie górskie łąki), szumiące trawy, malownicze szczyty – Bieszczady to jedne z najpopularniejszych gór w Polsce. Czy wiesz, że zdecydowana ich większość znajduje się po ukraińskiej stronie? Ukraińskie Bieszczady to część pasma Beskidów Wschodnich. Nazwa tego pasma górskiego to Werchowynśkyj Wododilnyj Chrebet. Ich najwyższym szczytem jest Pikuj (1408 m n.p.m.). To jednocześnie najwyższy szczyt całego pasma Bieszczadów. Z polskiej strony (np. z naszego najwyższego szczytu Bieszczadów, czyli Tarnicy) jest doskonale widoczny.

Czytaj także: Stopa słonia, grzyby w reaktorze. Tego możesz nie wiedzieć o katastrofie w Czarnobylu

7. Wspólny język bez problemu znajdujemy przy stole

Polska i Ukraina dzielą ze sobą wiele tradycji kulinarnych. Narodowe danie Ukrainy to czerwony barszcz, bardzo popularny także w Polsce. I u nas, i u naszych wschodnich sąsiadów jada się chętnie pierogi z farszem mięsnym, serowym, kaszą gryczaną lub owocami. W Ukrainie mówi się na nie warenyky.

W kuchni ukraińskiej szeroko wykorzystuje się także placki ziemniaczane, bliny czy gołąbki z mięsem. Ukraińcy podobnie jak Polacy uwielbiają zupę ogórkową i kapuśniak. Na ukraińskim stole często widuje się kaszę gryczaną i wiele innych zbożowych oraz mącznych dań cenionych także w Polsce. Nie ma w tym nic dziwnego. Ukraina to bardzo żyzny kraj, słynący z uprawy zbóż. To także piąty eksporter pszenicy na świecie i największy na świecie dostawca oleju słonecznikowego.

RAPORT UKRAINA — ROSJA

Wojna w Ukrainie — relacje na żywo

„Obudziły mnie strzały". Wywiady, reportaże i historie osobiste z wojny w Ukrainie.

Grupa Polsat Plus i Fundacja Polsat razem dla dzieci z Ukrainy. Dołącz do zbiórki!