Spis treści:

Całkowite zaćmienie Słońca już w poniedziałek 8 kwietnia

"Gdybyś stanął w jednym miejscu na Ziemi, czas pomiędzy całkowitymi zaćmieniami Słońca wynosiłby średnio 300 lat, więc są one naprawdę bardzo rzadkie, chyba że podróżujesz po świecie, aby je zobaczyć" – opowiadał niedawno w wywiadzie dla jednej z amerykańskich telewizji Eric Christian z NASA Goddard Space Flight Center.

Nic dziwnego, że rzesze ludzi z całego świata zmierzają właśnie na obszar, który w najbliższy poniedziałek obejmie swoim zasięgiem całkowite zaćmienie Słońca w 2024 roku.

Ostatnie takie wydarzenie miało miejsce nie tak dawno, bo w roku 2021. Niewielu miało jednak szanse zobaczyć to na własne oczy, bo zaćmienie było widać tylko z Antarktydy. W Polsce ostatnie zaćmienie całkowite miało miejsce w 1954 roku, na następne przyjdzie nam jeszcze trochę poczekać.

Skąd będzie widać całkowite zaćmienie Słońca 2024?

Całkowite zaćmienie Słońca 8 kwietnia 2024 będzie widoczne z części Meksyku, Kanady i w 15 stanach USA. Częściowe zaćmienie zaobserwują mieszkańcy całej Ameryki Północnej i Środkowej. Pas, w którym cała tarcza słoneczna ukryje się za księżycową, będzie miał szerokość ok. 185 km.

Jest on świetnie widoczny na dwóch poniższych mapach, ta po prawej to "trasa zaćmienia",  po lewej – obłożenie lokali na platformie Airbnb. 

Jak widać, wszyscy chętni, którzy jeszcze nie zrobili rezerwacji, mogą mieć duży problem ze znalezieniem noclegu. 

Najbliższe zaćmienie Słońca widoczne z Polski

Jeżeli czytasz ten artykuł, to prawdopodobnie nie doczekasz kolejnego całkowitego zaćmienia Słońca widocznego z terytorium Polski.

To wydarzy się dopiero w 2135 roku. Wszystko potrwa niecałe 5 minut, a najlepsze widoki będą mieli przyszli mieszkańcy Wrocławia, Katowic i Krakowa. 

Wcześniej, bo w 2075 i 2093 roku Polacy doświadczą zaćmienia obrączkowego (tarcza Księżyca nie zasłoni Słońca całkowicie – wokół jego konturu będzie widoczna jasna "obrączka").

Dużo wcześniej, bo już za niecały rok (29 marca 2025) nad Polską będzie można obserwować zaćmienie częściowe, jednak będzie ono dość płytkie (tarcza Księżyca przysłoni niewielką część tarczy Słońca). 

Kolejne częściowe zaćmienie nad Polską ujrzymy 12 sierpnia 2026 roku. Będzie ono znacznie głębsze niż to opisane powyżej, a zjawisko wystąpi w późnych godzinach popołudniowych, co zapowiada spektakularne widoki częściowo zaćmionego zachodu Słońca.

Jeżeli pozwoli nam na to czas i budżet, to ten dzień warto mimo wszystko spędzić w Hiszpanii. Tam w tym samym czasie będzie można podziwiać całkowite zaćmienie Słońca bez potrzeby transportowania się na inny kontynent (nieco wcześniej zjawisko będzie widoczne z Islandii i półwyspu Tajmyr w europejskiej części Rosji).

Kiedy dochodzi do zaćmienia Słońca?

Najprościej mówiąc, zaćmienia słońca występują, gdy Słońce, Księżyc i Ziemia ustawią się w jednej linii. Księżyc przechodzi między Ziemią a Słońcem, tymczasowo blokując światło słoneczne i rzucając cień na Ziemię. W schematycznym wyobrażeniu sobie opisywanego układu ciał niebieskich powinien pomóc poniższy rysunek.

zaćmienie słońca schemat
Schemat wyjaśniający zjawisko całkowitego zaćmienia Słońca /rys. Sanu N, CC BY-SA 4.0

W bardzo podobny sposób działa też mechanizm częściowego zaćmienia – wtedy Księżyc nie znajduje się dokładnie pomiędzy poprowadzonymi na rysunku białymi liniami, a więc nie blokuje całego światła słonecznego.

W przypadku zaćmienia obrączkowego Księżyc może znajdować się w idealnie centralnej pozycji, jednak na tyle daleko, że jego pozorna wielkość (z perspektywy ziemskiego obserwatora) nie jest wystarczająca, żeby ukryć całą tarczę Słońca. Odległość między Ziemią i Księżycem nie jest stała – oscyluje w granicach od ok. 360 tys. do 405 tys. km.

Źródła: www.space.com; www.science.nasa.gov; www.bryk.pl

Marcin Szałaj

Czytaj także:

Anomalie grawitacyjne w Polsce. Jak je wytłumaczyć?

QUIZ astronomiczny. Co wiesz o planetach Układu Słonecznego?

Historia brudu, śmierci i głupoty. Jak trudno było przekonać lekarzy do mycia rąk?