• Ustrojem politycznym nazywamy regulacje prawne któree dotyczą organizacji, kompetencji a także wzajemnych powiązań organó władzy państwowej. Ustrój polityczny jest nazywany również system politycznym. W państwach demokratycznych występuje kilka modeliustrojowych, które różnią się zakresem kompetencji poszczególnych organów państwa, a także releacjami między nimi. 
  • System parlamentarno - gabinetowy
  • System prezydencki
  • System parlamentarno - komitetowy
  • System kanclerski i póprezydencki

__________________________________________________________________________________

1. System parlamentarno - gabinetowy:

System parlamenttarno - gabinetowy ukształtował się w Wielkiej Brytani. Obecnie obowiązuje m.in. w Polsce, Hiszpani, Włoszech, Danii, Szwecji, Norwegii oraz krajach Beneluxu.

  • dualizm władzy wykonawczej, czyli istnieją dwa organy włądzy wykonawczej: głowa państwa i rząd z premierem na czele a kompetencje. Kompetęcje tych organów są rozdzielone;
  • kompetencje głowy państwa są ograniczone i najczęsciej sprowadzają się do funkcji reprezentancyjnej;
  • parlament we współpracy z głową państwa powołuje rząd, któy jest głównym organem władzy wykonawczej;
  • powiązanie i wzajemna kontrola władzy wykonawczej i ustawodawczej - rząd ponosi przed parlamentem odpowiedzialność za swoje decyzje polityczne , pracę rządu i podległych im ludzi. Nazywamy to odpowiedzialnością polityczną.  Parlament może udzielić mu wotum nieufności , czyli przyjąć uchwałę wyrażającą negatywną ocenę rządu lub ministra. Ta ocena zobowiązuje rząd lub ministra do ustąpienia. Rząd ma inicjatywę ustawodawczą oraz może wystąpić do głowy państwa z wniąskiem o rozwiązanie parlamentu.

__________________________________________________________________________________

2. System prezydencki: 

System prezydencki narodził się w Stanach Zjednoczonych. Obecnie obowiązuje w Ameryce Łacińskiej i krajach afrykańskich.

  • monizm władzy wykonawczej czyli prezydent wybrany w wyborach powszechnych pełni funkcję głowy państwa i premiera. Mianuje ministrów, którzy nie tworzą rządu jako samodzielnego organu włądzy wykonawczej - są tylko wykonawcami woli prezydenta;
  • niezależność i rozdzielność władzy wykonawczej i ustawodawczej czyli parlament nie może zażądać ustąpienia prezydenta ani powołanych przez niego ministrów z przyczyn politycznych. Prezydent nie może rozwiązać parlamentu i nie ma także inicjatywy ustawodawczej;
  • prezydent ma prawo weta zawieszającego,  czyli zgłoszenia sprzeciwu wobec ustaw.  Parlament może odrzucić takie wetoodpowiednią liczbą głosów;
  • prezydent ponosi odpowiedzialność za naruszenie konstytucji i ustaw tzw. Odpowiedzialność konstytucyjna.

__________________________________________________________________________________

3. System parlamentarno-komitetowy:

System parlamentarno-komitetowy jest oryginalnym rozwiązaniem szwajcarskim.

  • wybrany w wyborach powszechnych parlament jako reprezentant narodu ma pełnię władzy w państwie, a pozostałę organy są mu podporządkowane. Parlament sprawuje nad nimi kontrolę, ale nie może odwołać rządu;
  • rząd jest komitetem wykonawczym parlamentu. Ma inicjatywę ustawodawczą, jednak nie może rozwiązać parlamentu;
  • głowa państwa nie ma jasno określonych kompetencji. Jest powołana przez parlament i przed nim odpowiada za swoje decyzję.

__________________________________________________________________________________

4. System kanclerski i półprezydencki.

System kanclerski obowiązuje w Niemczech, a półprezydencki we Francji.

  • System kanclerski jest modyfikacją systemu parlamentarno - gabinetowego i charakteryzuje się wzmocnioną pozycją szefa rządu, który jest kanclerzem. Ma on zagwarantować pozycję w rządzie;
  • System półprezydencki charakteryzuje się silną pozycją wybieranego prezydenta w wyborach powszechnych, który pontroluje rząd i premiera.