Wśród wszystkich wierzeń religijnych najwięcej wyznawców skupiają wielkie religie monoteistyczne. Są to chrześcijaństwo, islam i judaizm, które odznaczają się kultem jednego Boga. Wszystkie zakorzenione są we wspólnej tradycji, jednak współcześnie zdecydowanie różnią się od siebie.

Co to jest monoteizm?

Monoteizm jest przeciwieństwem politeizmu, a więc wiary w wielu Bogów czy bóstw. Podstawą w religiach monoteistycznych jest więc wiara w istnienie jednego osobowego Boga. Jest on stwórcą świata i do niego wznosi się modły. Jego atrybutami są: wszechobecność, wszechmoc, wszechwiedza i dobroć.

Mimo że judaizm, islam i chrześcijaństwo współcześnie różnią się one między sobą w sposób niezaprzeczalny, to jednak wywodzą się ze wspólnej tradycji. Tym, co je łączy, jest brak akceptacji nie tylko dla wielobóstwa, ale też ateizmu, czyli niewiary w Boga.

Co to są wielkie religie monoteistyczne?

W przypadku wierzeń monoteistycznych często można natknąć się na określenie „wielkie religie monoteistyczne”. Odnosi się ono do trzech religii abrahamicznych, a więc zakorzenionych w wierzeniach żydowskich. Jedną z nich jest judaizm, który uznawany jest przez wielu historyków za religię najstarszą. Pozostałe wielkie religie monoteistyczne to chrześcijaństwo oraz islam.

Mimo wspólnych początków wszystkie te wyznania różnią się od siebie. Różnice między nimi są na tyle znaczne, że na przestrzeni wieków z ich powodu nieraz dochodziło do konfliktów czy podziałów społecznych.

Judaizm

Religia ta uznawana jest przez wielu naukowców za najstarsze wierzenie monoteistyczne świata. Przyjmuje się, że kształtowała się ona już w okresie X–V wieku p.n.e. Współcześnie wyznaje ją ok. 15 mln ludzi. Żydzi wierzą w jednego, osobowego Boga, który jest stwórcą świata i wymaga od ludzi posłuszeństwa. Uważają także, że zawarł on z nimi przymierze i są narodem wybranym.

W judaizmie nie przedstawia się obrazu Boga. Nie wymawia się też jego imienia zapisywanego jako Jahwe (JHWE). Ważną postacią związaną z judaizmem jest Abraham. Ten patriarcha żydowski miał zapoczątkować wiarę w jednego Boga. Mojżesz jest natomiast tym, który Żydom przekazał dekalog, czyli 10 przykazań.

Wyznawcy judaizmu korzystają z Tory, czyli Pięcioksiągu Mojżeszowego, a także z Talmudu – zbioru komentarzy biblijnych. Współcześnie wyróżnia się wiele odłamów judaizmu, np. ortodoksyjny, postępowy, konserwatywny.

Islam

Jak dowodzą dostępne źródła historyczne, Islam jest religią, której wyznawanie rozpoczęło się w VII wieku n.e. W XXI wieku muzułmanami określa się nawet 1,5 mld osób na całym świecie. Wyznawcy islamu wierzą w jednego Boga, Allaha. Ważną postacią dla muzułmanów jest prorok Mahomet uznawany za wysłannika Allaha i twórcę islamu.

W ich codziennym życiu wiara muzułmańska opiera się o pięć filarów. Dotyczą one częstotliwości składania modłów (5 razy dziennie), konieczności pielgrzymowania do Mekki, poszczenia podczas ramadanu i dawania jałmużny, a także wiary w objawienia Mahometa. Islam korzysta ze swojej świętej księgi, którą jest Koran. Znajduje się w niej aż 114 sur, czyli rozdziałów w języku arabskim.

Wyróżnia się współcześnie trzy główne odłamy islamu: szyicki, sunnicki i charydżycki.

Chrześcijaństwo

Chrześcijaństwo jest najmłodszą z wielkich religii monoteistycznych. Jej wyznawcy pojawili się w I wieku n.e. Współcześnie chrześcijanami mianuje się 2,2 mld osób na całym świecie. W efekcie jest to najliczniejsza grupa wyznaniowa globu.

Chrześcijanie wierzą w jednego, osobowego Boga. W większości współczesnych kościołów chrześcijańskich uznaje się, że występuje on w jednej osobie, ale w trzech postaciach (ojca, syna i ducha świętego). Wierzenia chrześcijańskie wiążą się z Jezusem Chrystusem – Żydem, który był synem Boga i stał się człowiekiem, aby odkupić winy ludzkości. Chrześcijanie wierzą, że zmartwychwstał i powróci na ziemię, aby ją zmienić. Wyznawcy chrześcijaństwa korzystają z zapisów Biblii – Starego i Nowego Testamentu, a także z zasad dekalogu oraz przykazania miłości.

Najważniejsze kościoły chrześcijańskie to katolicyzm, prawosławie i protestantyzm.

Cechy wspólne wielkich religii monoteistycznych

Chociaż współcześnie jest to trudne do przyjęcia, to udowodniono, że trzy dominujące religie monoteistyczne opierają się na jednym źródle, czyli Biblii. Punktem stycznym dla chrześcijaństwa, judaizmu i islamu jest także wiara w jedynego Boga.

Podobieństwa między tymi religiami widoczne są także w przypadku przykazań miłości Boga i bliźniego. Wiele postaci istotnych dla religii chrześcijańskiej i judaistycznej pojawia się także w Koranie. Są to m.in. Jezus (w islamie uznawany za mesjasza), archanioł Gabriel, Abraham, Mojżesz, Dawid czy pierwsi ludzie, Adam i Ewa.

Wielkie religie monoteistyczne, chociaż czerpią ze wspólnych źródeł, współcześnie mocno się różnią. Mają one odmienne podejście m.in. w kwestii dogmatów wiary. Łącznie na całym świecie wiarę w jednego Boga, który jest stwórcą świata, wyznaje ok. 3,85 mld ludzi.