Leczenie oraz usprawnianie pacjentek po zabiegach mastektomii odgrywa znaczącą rolę w sprawnym powracaniu do zdrowia, poprawy samopoczucia i sprawności. Niestety w większości przypadków jest ono zbyt krótkie. Ogromne znaczenie ma tutaj świadoma i poprawna fizjoterapia, którą można wykonywać zarówno w szpitalu tuz po zabiegu jak i w domu w okresie rekonwalescencji domowej. Główną role odgrywają systematyczne ćwiczenia, wykonywane według popranych zasad. Podstawą jest umiarkowane, delikatne obciążenie oraz wysokie ułożenie kończyn (wspomagające dopływ chłonki, a wiec przeciwdziałające powstawaniu obrzęków oraz wspomagające ruchomość).
Przykłady ćwiczeń:
Do 3 (trzeciej) doby po zabiegu
- Zaciśniecie dłoni w piąstkę, rozluźnienie,
- Łączenie i rozkładanie palców rąk,
- Zginanie i prostowanie kończyny w łokciu w odwróceniu (czyli dłoń w kierunku barku),
- Chwytanie rękami za łokieć -ręka po operowanej stronie ciała jest ułożona na ręce zdrowej- wznos obu kończyn do góry,
- Splatanie palców rąk przy wyprostowanych kończynach w łokciach, w znos do góry,
- Leżenie na łóżku, obie ręce wyprostowane, przesuwanie kończyn w bok i do góry.
Ćwiczenia należy powtarzać minimalnie 3 razy dziennie. Ilość powtórzeń danego ćwiczenia: około 15-30 razy. Ruch prowadzony w istniejących zakresie ruchu, bez przekraczania jego granicy, po wykonaniu każdego ćwiczenia przerwa 5 sekund połączona ze wstrząsaniem ćwiczonej kończyny, włączone ćwiczenia oddechowe
Ćwiczenia dla 4- 6 doby po zabiegu:
- Pozycja wyjściowa (pw) - siedzenie na krześle, stopy oparte o podłoże
- Wznos ramion do góry
- Krążenia ramion w tył
- Ręce ułożone na łokciach-wznos do góry
- Ułożenie kończyn na odległość barków, unoszenie bokiem w górę
Po każdym jednorazowo wykonanym ćwiczeniu przerwa z jednoczesnym wstrząsaniem kończyną
Od 7 do 9 doby po zabiegu:
Ćwiczenia najlepiej wykonywać z laseczką, pozwalającą kontrolować ruchy oraz regulować napięcie, trzymaną z przodu na szerokości barków.
- Wznos laseczki przy wyprostowanych kończynach,
Opust laseczki na kark-zgięcie ramion w stawach łokciowych,
Wyprostowanie ramion w stawach łokciowych,
Opust laseczki na kolana.
- Wznos laski ponad głowę, skręt w prawo, potem w lewo, powrót laseczki na kolana,
- Wznos laseczki jedną ręką, chwyt pewny ale na samym końcu laseczki, następnie zmiana kończyny,
- Laseczkę trzymamy na szerokości barków, krążenia w tył śladem "ósemki", naprzemianstronnie,
- Stojąc przodem do ściany, przesuwanie dłoni po ścianie- w górę i w dół (wchodzenie i schodzenie),
- Takie samo ćwiczenie, ale pozycja wyjściowa w staniu bokiem w stosunku do ściany,
Ogólne zalecenia dla pacjentek po zabiegu mastektomii:
Pilnować, aby ułożenie kończyny po operowanej stronie ciała było wysokie, zarówno podczas snu, wypoczynku jak i pracy. Należy wykorzystywać różnego rodzaju kliny, podkładki, bloczki. Ważne jest również noszenie protez piersi, wspomagających utrzymanie prawidłowej postawy ciała oraz zrównoważenia i równowagi ciała; regularne wykonywanie ćwiczeń, pomiary obwodów kończyn w celu kontrolowania powstawania obrzęków oraz unikanie czynników niekorzystnych, czyli takich które sprzyjają powstawaniu obrzęków limfatycznych.
Czynniki takie to przede wszystkim:
- Nadmierny wysiłek,
- Noszenie i podnoszenie ciężkich rzeczy,
- Długo trwające nawet lekkie obciążenie kończyny górnej,
- Gwałtowne ruchy kończyną, zbyt częste powtarzanie danego ruchu, zwłaszcza przy opuszczonej kończynie,
- Ucisk przedmiotów takich jak zegarki, ubrania, biżuteria
- Długotrwałe leżenie na kończynie po stronie operowanej (dotyczy także snu),
- Gorące kąpiele (temperatura powinna wahać się w przedziale 34-38oC),
- Gorące okłady oraz opalanie się,
- Urazy oraz stany zapalne kończyny po stronie, która była operowana,
- Pomiary ciśnienia tętniczego, podłączanie kroplówek, pobieranie krwi oraz podawanie zastrzyków kończynie strony operowanej,
- Nadmierna wilgoć,
- Środki kosmetyczne i higieniczne mogące podrażnić skórę; detergenty
- Noszenie przyciasnej bielizny, ubrań,
- Urazy mechaniczne, ciągnięcia, uderzenia,
- Zbyt długie kąpiele i moczenie kończyn.
