Kamieniem naturalnym wykorzystywanym w budownictwie (kamień ciosany, tzw. Ciosy) jest kamień uzyskany w procesie obróbki brył kamiennych który wydobywa się w kamieniołomie. W celach budowlanych stosuje się najczęściej: granit, sjenit, dioryt, bazalt, porfir (skała wulkaniczna) piaskowiec, wapień, gips, gnejs, łupka gliniasta.

Stosuje się go między innymi gdy buduje się mury, w charakterze okładzin do elewacji, układając stopnie schodowe, na nakrywanie dachów (łupek), budując nawierzchnię drogową i uliczną. Ponadto piasek, żwiry i tłuczenia (tzw. Łamany kamień naturalny) mają zastosowanie kruszywa przy zaprawach i betonach.

Charakteryzuje go cecha, która równocześnie jest najważniejszą zaletą w trakcie stosowania w budownictwie a jest nią odporność na działanie czynników atmosferycznych. Wybierając kamienie okładzinowe, które mają być użyte na zewnętrznych fragmentach budynków, najistotniejszą cechą jest odporność na zamrażanie. Stosując kamień jak materiał konstrukcyjny, budując ściany budowli mieszkalnej (w większości przypadków jest kamieniem lekkim mającym pory w swej strukturze) istotną cechą jest to, iż ma zdolność przewodzenia ciepła.

Aby ustalić odmianę skał trzeba zapoznać się z ich składem chemicznym, budową skał czyli ich struktura i tekstura, barwa itd. Badanie prowadzi się na fragmentach skał, okiem nieuzbrojonym (bez powiększenia) i nazywa się badaniem makroskopowym daje nam wynik, pozwalający określić gatunki kamieni, ich przydatność w celach technicznych.

Mamy występujące takie struktury:

- krystaliczna, mająca w swej budowie rzucające się w oczy składniki pod postacią kryształków. Można je podzielić według struktury to znaczy grubo, średnio i mikrokrystaliczna.

- szklista

- klasyczna inaczej ziarnista, można ją zobaczyć w skałach osadowych, gdzie wyróżniamy strukturę gruboziarnistą (średnica ziaren większa 5 mm), piaskową (średnica ziaren mieści się w przedziale od 0,5 do 2mm) i drobnoziarnistą (zatem wszystkie iły, mułki, lessy w przedziale od 0,05 do 0,5 mm).

- porfirowa.

Przy dużych budynkach wszelkiego rodzaju budowlach reprezentacyjnych i monumentalnych, stosuje się kamienie jako okładzinę, ponadto mogą być detalami architektonicznymi, przy wystrajaniu wnętrza, ozdabianiu filarów, schodków, cokołów. Najbardziej do tego celu nadają się granit, sjenit, marmur, twardy piaskowiec mający postać płyt ze strukturą polerowaną, groszkową, dłutowaną albo łupaną.

Kolorystyka. Kamienie okładzinowe występują w wielu barwach i odcieniach, posiadają przebarwienia, które tworząc żyłki mają postać zbliżoną do kamienia naturalnego. Podstawowymi i bardzo ważnymi barwami ze względu na ich największe rozpowszechnienie są barwy: beżowa, brązowa, czerwona, grafitowa, jasna i ciemna, jak również wiele odcieni piaskowych rozpoczynając od ciemnego brązu aż po jasny beż i żółć. Poza tym jeśli klient ma życzenie to są wykonywane różnego rodzaju odcienie kamieni, poza barwą podstawową robi się także przebarwienia, z różnymi tonacjami i odcieniami.

Granit i sjenit to skały bardzo wytrzymałe, twarde z ziarnistą strukturą, stosowane są do wyrobu elewacji, posadzek, schodów lub parapetów co zapewnia im trwałość. Ich duża twardość nie ogranicza jednak ich obróbki co z łatwością można na nich wykonać. Granit może mieć przeróżne kolory: w odcieniach szarego, żółtego, zielonego, aż po brązy i czerwień. Sjenit jest raczej ciemnoszary. Zarówno granit jak i sjenit nasiąkają imają odporność na działania mrozów. Granit wykazuje wysoką wytrzymałość i twardość, poddaje się obróbce i polerowaniu, leczy jego trwałość jest uzależniona jest odmianą pochodzenia, np. drobnoziarnistość i równomierność rozłożonego kwarcu, i mała zawartość miki, daje mu trwałość. Granit znajduje zastosowanie w różnego rodzaju budowlach.

Piaskowiec to skała mniej wytrzymała, nie dający się wypolerować dzięki czemu jest matowy. Kolorem występowania jest jasnokremowy, jasnoszary, odcienie żółtego, czerwonego, brązu. Często piaskowce posiadające cechy nasiąkania i ścierania stosuje się tylko jako okładzinę pionową, natomiast piaskowce z dużą twardością i zbite znajdują zastosowanie przy wykonywaniu posadzek i schodów w zewnętrznych partiach budynków.

Wapień jest lekki i zbity, popularnie nazywane są marmurami. Najczęściej mogą występować w wielu tonacjach koloru białego i szarego, mają małą odporność na warunki atmosferyczne. Płytki okładzinowe i kształtki to postać występowania wapienia lekkiego. Wapień zbity wykazuje się lepszymi właściwościami technicznymi i ma zastosowanie pod postacią niewypolerowanej płytki lub jako element łupany.

Pochodną wapienia jest trawertyn który jest bardzo porowaty z barwą między beżową, a kawą z mlekiem aż do brązu. Jego duża ścieralność powoduje że jest przydatny tylko przy wyrobie okładzin pionowych (jest on szpachlowany zaprawą cementową w kolorach dobranych do kolorów kamieni lub żywicy).

Marmur właściwy czyli przeobrażony wapień twardy albo dolomit dzięki wpływowi wysokiej temperatury i ciśnieniu, co powoduje że skała ta jest podatna na obróbki i polerowania. W zewnętrznych częściach budowli stosuje się tylko ten z małą nasiąkliwością marmur na mało eksploatowaną okładzinę. Ich intensywna barwa na wypolerowanej powierzchni często matowieje i traci kolor.