Budowa płyt CD i DVD jest bardzo zbliżona - na każdym krążku znajduje się spiralna ścieżka, która ciągnie się od środka do zewnętrznej krawędzi płyty, gdzie wytłoczone są pity oraz landy. Właśnie od nich jest odbijane lub rozpraszane światło, które odczytuje informacje lasera. Modulowany przez płytę CD lub DVD promień światła kierowany jest do detektora, gdzie ma miejsce jego zamiana na ciąg zer oraz jedynek (stanowiących język komputera), co dzieje się dzięki elektronice napędu CD lub DVD.
Do różnic konstrukcyjnych między CD a DVD zalicza się szerokość spiralnej ścieżki oraz rozmiar pitów i landów. I tak, na krążku CD dystans pomiędzy ścieżkami równy jest 1,6 mikrona, podczas gdy na DVD - 0,74 mikrona. Minimalna wielkość pitu dla płyty CD wynosi 0,83 mikrona natomiast dla DVD - 0,4 mikrona, gdzie zmiana ta spowodowała ponad siedmiokrotne powiększenie pojemności płyt DVD z 650 do 4,7 GB. Mniejsza szerokość ścieżek oznacza jednocześnie skrócenie długości światła, które odczytuje dane. W przypadku płyt CD używane są lasery półprzewodnikowe pracujące w podczerwieni o długość fal światła wynoszącej 780 nm, natomiast w przypadku płyt DVD są to czerwone lasery długości 650 nm fali światła.
Podobną ideę zmniejszenia długości fal lasera oraz obniżenia szerokości ścieżek wykorzystuje technologia Blue - ray, co umożliwiło bardziej gęste umieszczenie danych na zwykłym, 12-centymetrowym krążku CD/DVD. Zastosowanie (stosunkowo niedawno opracowanych) niebieskofioletowych laserów półprzewodnikowych, które emitują światło długości 405 nm, spowodowało zmniejszenie szerokości ścieżki do zaledwie 0,14 mikrona, podczas gdy minimalna wielkość pitu wynosi tutaj jedynie 0,32 mikrona.
Płyty wykonane w standardzie Blue - ray (zapisywalne i tłoczone) mieszczą aż 27 GB danych, a planuje się już produkcję płyt dwuwarstwowych o pojemności 50 GB, przy czym te dwuwarstwowe nośniki będą wymagać dla odczytu lub zapisu informacji niebieskich laserów, posiadających znacznie większą moc niż te aktualnie używane. Ten problem ma zostać rozwiązany dzięki laserowi firmy Sanyo, który posiada moc adekwatną dla tego rodzaju nośnika. Aktualnie trwają prace nad stworzeniem wielowarstwowej płyty o pojemności 1000 gigabajtów.
Napęd Blue - ray jest kompatybilny z rozwiązaniami płyt CD i DVD, dlatego też nie ma problemu z odczytywaniem ich; nagrywarki obsługują płyty CD-R/CD-RW i DVD-R/DVD-RW zarówno 12-centymetrowe jak i te rzadziej używane - 8-centymetrowe krążki. Fakt zmniejszenia rozmiarów spiralnej ścieżki stanowił punkt wyjścia dla wykorzystania technologii Blue - ray w opracowywaniu jeszcze bardziej miniaturowych nośników danych przez firmę Philips. Projekt Portable Blue spowodował stworzenie zapisywalnych płyt Blue - ray, których średnica wynosiła trzy centymetry a pojemność - 3 GB. Płyty Blue - ray charakteryzują się stosunkowo dużą gęstością zapisu, która wynosi 19,5 GB na cal kwadratowy. Z faktem tym wiąże się również duża prędkość odczytu danych, bo aż 4,5 MB/s w przypadku jednokrotnej prędkości. W celu eliminacji błędów odczytu został poprawiony algorytm korekcji błędów, gdzie miejsce czternastobitowej modulacji sygnału EFM (Eight to Fourteen Modulation) zastąpił 17-bitowy kod 17PP, który zmienia 1 bajt na ciąg 17 zer i jedynek.
