Ogólne wiadomości dotyczące postaci, czyli cechy występujące u wszystkich przytoczonych w poniższym opracowaniu bohaterów. Są to cechy wynikające z wnikliwych obserwacji, prowadzonych przez autora powieści. Obdarzenie nimi postaci sprawia, ze można potraktować je jako żyjące naprawdę, kochające, błądzące i wątpiące osoby. Oto katalog cech ogólnych:
- każda postać to pewien typ charakterologiczny i idea
- dzięki realizmowi psychologicznemu nie ma wątpliwości co do rzeczywistego funkcjonowania takich, a nie innych postaw
- wyraźne zaznaczenie wpływu miast - tu szarość "złych dzielnic" w porównaniu z "dobrymi", gdzie nie występują patologie
- istnienie punktów łączących najważniejsze wydarzenia powieści
- zachowanie podobieństwa pośród różnych postaci
Poszczególne postaci:
Sonia (ukochana Rodii)
- wierząca
- zdolna do poświęceń - można nawet wskazać na pewne podobieństwa w jej działaniu a ofierze Chrystusa
- towarzyszka cudzych cierpień
- zostaje prostytutka, jednak jej dusza nie jest zbrukana, bo robi to, by utrzymać bliskich
- ma mocna psychikę
Dunia (siostra głównego bohatera)
- bardzo wierząca
- ma trudną sytuację życiową
- potrafi radzić sobie w czasie zagrożenia
- reaguje bardzo emocjonalnie
- poświęca się dla matki i dla brata
- ma określony system wartości
- nie pozwala się wykorzystywać
- jest dobrym człowiekiem
Obie dziewczyny są kochającymi bliskich, wspaniałymi postaciami. Pełne wiary, jednak siostra głównego bohatera działa bardziej świadomie niż pełna duchowych uniesień Sonia.
Matka (Duni i Rodiona, nosi imię Pulcheria)
- bardzo kocha swoje dzieci, jest typową matką, ale potrafi poświęcić szczęście jednego z nich dla dobra drugiego
- widzi tylko to, co w jej bliskich jest dobre i godne pochwały, nie krytykuje
- nie jest uczona, za to ceni syna za zdobywanie wykształcenia
- ma swój kodeks moralny, woli nie myśleć o zbrodniach
Swidrygajłow (Iwanowicz, Arkadiusz)
- zamknięty w sobie
- cynik
- nie umie odnaleźć się w życiu
- nie ma żadnych zasad, w nic nie wierzy
- szuka miłości, ale są to poszukiwania egoistyczne, nastawione tylko na czerpanie własnych korzyści
- człowiek zagubiony, bez pomysłu na życie
- balansuje na granicy postępowania moralnego, krąży wokół terenów ciemnej strony ducha; krążą pogłoski o popełnieniu przez niego co najmniej dwóch zbrodni, ale nigdy nie zostały one sprawdzone i udowodnione;
Marmieładow (ojciec Sonii, Siemion)
- człowiek bardzo słaby, nie radzący sobie w życiu
- nałóg alkoholowy jest dla niego sposobem ucieczki od ciężkiego życia
- obwinia się za sytuację swojej rodziny
- żali się, ale nie robi niczego, żeby zmienić trudną sytuację
- ofiara wielkiego miasta, nieprzystosowana do życia
- gnębi własną rodzinę za swoją nieudolność
Pietrowicz (nosi imię Porfiry)
- inteligent, ceniący podobnych sobie ludzi
- człowiek z dużym doświadczeniem
- lubi prowadzić potyczki z wykorzystaniem intelektu
- jest kimś na kształt posłańca sprawiedliwości
- pewny siebie
- okazuje czasem ludzkie uczucia (dąży do uratowania Rodiona)
Łużyn (Piotr Pietrowicz, mąż Duni)
- próżny
- pewny własnej wartości
- dumny
- ma egoistyczne podejście do świata i do ludzi
- nie uznaje chrześcijańskich zasad
- cechuje go hipokryzja
- żądny władzy - chce stać ponad innymi
- marzy o niedostępnych dla niego póki co, elitach
Wrazumichin (zwany przez wszystkich Razumichinem)
- przyjacielski, gotów do poświęceń
- chętnie niesie pomoc potrzebującym
- nie wierzy, że człowiek może być zły - w każdym szuka dobrych stron
- sprawuje opiekę nad siostrą Rodiona i jego matką
Jest to zaledwie szkicowe opracowanie głównych cech charakteru postaci występujących w powieści Dostojewskiego. Może ono posłużyć rozwinięciu pełnej charakterystyki każdej z przytoczonych powyżej postaci. Bogactwo cech, jakie zawarł w swoich bohaterach Dostojewski jest ogromne, a każda postać jest niezwykła. Trudno zatem scharakteryzować jedną postać, ponieważ na jej działania składa się wiele różnych czynników. Postaci są bardzo prawdziwe, rzeczywiste i tak jak w codziennym życiu, nieprzewidywalne.
