Praca jest pomocą w osiąganiu wyznaczonych wcześniej planów i celów, umożliwia realizację nawet najbardziej skrywanych marzeń. Choć nie zawsze jest to zasadą…
Doktor Judym wywodził się z biednej rodziny, jego ojciec był alkoholikiem. Jego wychowaniem zajęła się ciotka, która wykorzystywała go jako chłopca na posyłki, biła i upokarzała, ale także zapewniła mu środki potrzebne do zdobycia wykształcenia. Młodzieniec zdobył tytuł lekarza i po zakończeniu praktyk w Paryżu wrócił do rodzinnej Warszawy.
W ojczyźnie spotkała go ostra krytyka i odrzucenie przez środowisko warszawskich lekarzy, ponieważ próbował przeforsować projekt darmowego leczenia najuboższych pacjentów, których nie było stać na płatne wizyty w gabinetach. Według jednego z lekarzy Judym chciał moralizować chłopów wygłaszając odczyty, a nie naprawdę leczyć. Po warszawskiej klęsce młody lekarz zdecydował się wyjechać do Cis, gdzie funkcjonowało uzdrowisko. Judym zainteresował się losem tamtejszej biedoty trawionej malarią z powodu dramatycznie złych warunków życia. Lekarz zaangażował się w problem i próbował pomóc tym ludziom, dyrektorowi uzdrowiska sugerował oczyszczenie stawów, ale potem jego wzburzenie wzbudził projekt odprowadzania wody do rzeczki, z której chłopi uzyskiwali wodę. Konflikt Judyma z dyrektorem zakończył się wrzuceniem go do stawu, co było bezpośrednią przyczyną utraty pracy. Los rzucił lekarza na Zagłębie, gdzie znalazł zajęcie jako lekarz w jednej z kopalni. Próba niesienia pomocy robotnikom zakończyła się rezygnacją z miłości Joasi Podborskiej i szans na założenie normalnej rodziny.
Dla Judyma zawód lekarza był posłannictwem, w którym kierował się szczytnymi celami. Uważał, że powinien spłacić dług wobec ubogiej warstwy społeczeństwa, z której udało mu się wyrwać. Leczenie powinno obejmować przede wszystkim najbiedniejszych i tych, którzy są dotkliwie chorzy. Ale Judym nie do końca potrafił sprostać swoim głoszonym przez siebie ideom. ciągle usilnie próbuje postępować zgodnie z nimi, nie zraża się odtrąceniem przez warszawskich lekarzy i wyrzuceniem z pracy, nawet rezygnacja z planowanego ślubu z ukochaną nie załamuje jego wiary. Ale mimo tych wszystkich wysiłków młody lekarz nie odnosi znacznego sukcesu - za realizację organicystycznych poglądów płaci wysoką cenę.
