Czym są strony czasownika?

Każdy czasownik może występować w stronie czynnej lub w stronie biernej.

  • Strona czynna wskazuje na to, że podmiot wykonuje, jest wykonawcą danej czynności, np. Maciek wypożyczył książkę. (W tym zdaniu Maiek jest podmiotem, a wypożyczył – orzeczeniem).
  • Strona bierna wskazuje na to, że podmiot jest obiektem danej czynności, a nie jej wykonawcą. W stronie biernej orzeczenie składa się z dwóch wyrazów, np. Książka została wypożyczona przez Maćka. (W tym zdaniu orzeczenie to została wypożyczona, a podmiot (Maciek) to obiekt czynności (orzeczenia). W zdania z orzeczeniem w stronie biernej często występuję słowo przez.

Zadania ze stronami czasowników

Zadanie 1. (0–4)

Przekształć zdania z orzeczeniem w stronie czynnej w zdania z orzeczeniem w stronie biernej i odwrotnie – zdania z orzeczeniem w stronie biernej przekształć w zdania z orzeczeniem w stronie czynnej.

  • [zdanie z orzeczeniem w stronie czynnej] – Zegarek został odnaleziony przez mojego brata.
  • Miliony turystów podziwiają Statuę Wolności. – [zdanie z orzeczeniem w stronie biernej]
  • Zrobiliśmy dużo zdjęć. – [zdanie z orzeczeniem w stronie biernej]
  • [zdanie z orzeczeniem w stronie czynnej] – Zostaliśmy oprowadzenie przez przewodnika po przypałacowym parku.

Zadanie 2. (0–4)

Wskaż, które zdania mają orzeczenie w stronie czynnej, a które – w biernej.

  • Tata przygotował kolację.
  • Naczynia zostały umyte przez Adama.
  • Mama kupiła grę planszową.
  • Telefon został zgubiony przez Alę.

Czym są czasowniki przechodnie i nieprzechodnie?

Ze względu na to, że nie wszystkie czasowniki możemy zamienić na takie w stronie biernej, wyróżniamy:

  • Czasowniki przechodnie to czasowniki, które swoje formy znalazły i w stronie czynnej, i w stronie biernej, np. Ewa zdała egzamin. – Egzamin został zdany przez Ewę.
  • Czasowniki nieprzechodnie to czasowniki, które nie występują w stronie biernej, mają formę tylko w stronie czynnej, np. biec.

Zadanie 3. (0–3)

  • Piotr obszedł jezioro.
  • Pomalowałam łodkę.
  • Pies macha ogonem.