"Skąpiec" to kolejna satyra na społeczeństwo autorstwa Moliera, po wcześniejszym "Świętoszku".
Komedia ta rozgrywa się w Paryżu, a główny bohater to Harpagon. Bogaty, ale bardzo skąpy mieszczanin, który tak jest zapatrzony w pieniądz, że nie dostrzega swych dzieci: Kleanta i Elizy. Jest wdowcem, a także despotycznym ojcem i człowiekiem, który za wszelką cenę realizuje swój plan zdobycia jak największej sumy pieniędzy. Jego skąpstwo jest widoczne we wszystkich scenach utworu: wyrzuca z domu służącego, którego oskarża o kradzież, służba chodzi w podartych ubraniach, a własne dzieci podejrzewa o marnotrawstwo jego majątku. Nie chce słyszeć o posagu dla córki, dlatego postanawia oddać jej rękę staremu Anzelmowi, gdyż ten nie żąda zabezpieczenia i pieniędzy.
Harpagon to człowiek, który w młodości był pod presją ojca i to od niego przejął despotyczne zasady rządzenia w domu. Niewątpliwie Harpagon jest nieszczęśliwy, uwikłany w ciągłą pogoń za pieniędzmi, nawet jeśli ma ich dostatecznie dużo nie potrafi się nimi cieszyć i z nich korzystać. Jest człowiekiem samotnym, popada w konflikty z rodziną, sąsiadami. Jego skąpstwo sprawia, że dzieci czują wobec niego pogardę i niechęć. Harpagon nie dba o opinię innych, istotna jest zasobność portfela:
"(…) pieniądze kocha więcej niż honor, cześć i cnotę".
Krążące o jego osobie określenia: "skąpca, dusigrosza, brudasa i lichwiarza" traktuje jako wyraz zazdrości o jego majątek. Nigdy nie jest spokojny, boi się zasnąć, aby ktoś nie ukradł jego pieniędzy. Martwi się, że jego tajna skrytka zostanie odnaleziona i jego dorobek życia zniknie.
Posuwa się nawet do zajęcia lichwiarstwem, pożycza pieniądze na wysoki procent, i bogaci się poprzez krzywdzenie innych. Jest to człowiek obłąkany wizją bogactwa.
Według mnie Harpagon stał się ofiarą własnych marzeń. Pragnienie posiadania zdominowało całe jego życie. Brak w nim, było miejsca na miłość, litość, wrażliwość - liczył się tylko czysty rachunek. Według bohatera wszystko można było przeliczyć i wyliczyć, wszystko posiadało materialną wartość.
Warto pamiętać, że świat jest pełen takich typów - wcieleń skąpstwa i należy zadbać o to, by zrozumieli, że pieniądz nie jest najważniejszy, ale umiejętność godzenia aspiracji majątkowych ze szczęściem osobistym i rodzinnym.
