Zakon krzyżacki właściwie Zakon Szpitala Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie, powstał w 1190 roku w Palestynie, ponownie przekształcony w zakon rycerski w 1198 roku, jako cel wyznaczył sobie sprawować ochronę nad grupami pielgrzymów i chorymi a także walkę z saracenami, wyznawcami innej wiary. Zakonem kierował wieki mistrz, którego pomagała kapituła. Niekorzystna sytuacja w ziemi świętej, kolejne niepowodzenia wypraw krzyżowych, doprowadziły do poszukiwania nowego miejsca dla zakonu w Europie.
Szansa na powrót do Europy nadarzyła się wraz z zaproszeniem przez króla węgierskiego Andrzeja II zakonu do pomocy w obronie Siedmiogrodu przed Połowami, lecz zakon próbował potajemnie opanować cześć terytorium węgierskiego dla stworzenia własnego państwa, co spotkało się ze stanowczym sprzeciwem króla w efekcie, czego zakon został wydalony na przełomie lat 1224-1225. Następnie zakon otrzymał zaproszenie wystosowane przez Konrada I Mazowieckiego i przybył na tereny ziemi chełmińskiej w 1230 roku mieli pomóc władcy w walkach z niewiernymi w Prusach. Zakon na początku lat 1233 roku opanował całkowicie ziemię chełmińską a przez kolejne 50 lat dokonali oni podboju i wchłonęli terytorium Prus. W skład zakonu dołączali kolejni przedstawiciele zakonów w 1233 dołączają do nich rycerze zakonu dobrzyńskiego a w 1237 kawalerowie mieczowi w Inflantach. Zakon zdobywał sojuszników i wzmacniał swoją siłę, mieli poparcie papieża dla utworzenia własnego niezależnego państwa. Gdy usankcjonowali już swoja niezależność pragnęli poszerzać swoje terytorium kosztem najbliższych sąsiadów, zwłaszcza gnębiąc sąsiadujące narody w imię ich nawracania na wiarę chrześcijańską. Gdy opanowali Inflanty zakon swoją ekspansję skierował na wschód, lecz w starciu z Rosją ponieśli klęskę w bitwie na jeziorze Pejpus z 1242 roku. W kolejnych latach zdobywają Sambię, potem podbili Pomorze Gdańskie, co było przyczyną długotrwałego konfliktu z Polską. Pierwsza wojna z zakonem kończy się podpisaniem pokoju kaliskiego w 1343 roku. Zakon na przestrzeni lat zyskał ogromną siłę, prowadzili doskonała politykę ekonomiczną, rozwijali handel i dzięki podbojom zyskiwali nowe żyzne tereny, stając się w połowie XIV wieku liczącym państwem w obszarze Morza Bałtyckiego. Zakon pewny swej siły atakował Litwę dokładnie Żmudź chcąc opanować te tereny nadali tym wyprawom rozgłos międzynarodowy. Owe nękanie Żmudzi stało się jedną z przesłanek do nawiązania bliższej współpracy i powstania unii polsko - litewskiej w Krewie w 1385 roku.
Rok 1409 przyniósł początek wielkiej wojny polsko - krzyżackiej, która zakończyła się klęską pod Grunwaldem w 1410 roku. Był to kres i wielki cios dla zakonu, kolejne konflikty z polską z lat 1414-21 a także 1431-35 przyczyniły się do złamania potęgi zakonu, kryzys gospodarczy i konflikt wewnętrzny wśród rycerstwa zakonu. Efektem tego kryzysu było powstanie w 1440 Związku Pruskiego, którego inicjatorami były miasta pruskie. W 1454 roku doszło do powstania w Prusach przeciw zakonowi i przyłączeniu tych terenów do Korony Polskiej. Król Kazimierz IV Jagiellończyk inkorporował Prusy do terenów rzeczpospolitej, co spowodowało 13-sto letni konflikt z zakonem, zakończony zwycięstwem korony i podpisaniem pokoju toruńskiego z 1466 roku. Kolejna wojna wybuchła w latach 1519-1521 zakon pragnął anulować postanowienia pokoju toruńskiego, przerwano go decydując się na rozejm, bowiem wielki mistrz Albrecht Hohenzollern zmienił religię w księstwo świeckie nazwane Prusami Książęcymi. Końcem konfliktów pomiędzy zakonem a Polską było oficjalne złożenie hołdu lennego przez wielkiego mistrza królowi Zygmuntowi I Staremu w 1525 roku.
Odrębność zachowali krzyżacy w inflantach, bowiem w XV wieku odseparowali się spod władzy wielkiego mistrza i ustanowili odrębne państwo zakonne. Lecz kolejne lata przynosiły kryzys wewnętrzny tego państwa, co doprowadziło do konfliktu w 1558 roku zwanym wojną inflancką, porażka mistrza G. Kettlera zmusiła go do sekularyzacji zakonu i przyjęcia zwierzchnictwa Polski i Litwy w 1561 roku. Sam zakon przeniósł się do Niemiec gdzie funkcjonował do roku, 1809 gdy decyzją Napoleona został rozwiązany. By trwać dalej znalazł schronienie na dworze dynastii Habsburgów w Wiedniu. W 1918 roku zakon pozbył się swego rycerskiego charakteru, przekształcił się w zakon duchowny, na ziemi austriackiej przetrwał do 1938 roku, a po przyłączeniu tych ziem do III rzeszy w 1938 roku działał potajemnie. Przywrócony do życia w 1947 roku przez rząd austriacki, funkcjonuje po dzień dzisiejszy w Austrii, Włoszech, Niemczech, Belgii, Słowenii i na Morawach; pełniąc służbę duszpasterską, oświatową i charytatywną.
