Procesami geologicznymi nazywamy zespół zjawisk i procesów chemicznych, fizycznych zachodzących w litosferze, przede wszystkim w skorupie ziemskiej. Procesy te mają zasadniczy wpływ na charakter skorupy ziemskiej, jej skład chemiczny, mineralny oraz właściwości fizyczne. Procesy geologiczne kształtują zewnętrzną warstwę powierzchni Ziemi. Wyróżnia się procesy geologiczne egzogeniczne oraz endogeniczne.

Procesami egzogenicznymi nazywamy takie, które wywołane są czynnikami przebiegającymi na powierzchni Ziemi oraz w warstwie przypowierzchniowej. Wśród procesów egzogenicznych wyróżniamy: wietrzenie, denudacja, erozję, grawitacyjne przemieszczenia mas skalnych - osuwiska, sedymentacja.

Wietrzenie - proces, któremu podlegają utwory budujące powierzchnię Ziemi oraz warstwę przypowierzchniowej, pod wpływem różnorodnych czynników m.in. wody, wiatru, temperatury, organizmów żywych, następuje rozpad i przemiana fizyczna lub chemiczna utworów. Skutkiem wietrzenia są złoża kopalin oraz warstwa zwietrzeliny.

Denudacja - jest to ogól procesów prowadzących do niszczenia i przemiany powierzchni Ziemi, pod ich wpływem ulega ona obniżaniu, wyrównywaniu, rozcinaniu. Procesami denudacyjnymi są procesy wietrzenia, erozji, ruchów masowych (osuwanie, spełzywanie, obrywanie).

Erozja - procesy zachodzące pod wpływem działalności wody, wiatru, lodowców w ich wyniku powierzchnia Ziemi ulega żłobieniu, materiał skalny przemieszcza się, ścierając podłoże skalne (procesy abrazji), przemieszczanie materiału może być wywołane przez nurty rzeczny (erozja rzeczna), lodowce, wiatr (erozja eoliczne), deszcz, prądy morskie, falowanie (erozja morska).

Procesami endogenicznymi nazywamy procesy i zjawiska, które zachodzą pod wpływem czynników działających we wnętrzu Ziemi, wśród procesów endogenicznych wyróżniamy m.in.: wulkanizm, metamorfizm, diastrofizm.

Diastrofizm - jest to zespół procesów, pod wpływem, których powierzchnia Ziemi na znacznych obszarach ulega przemianom, do procesów diastroficznych należą ruchy górotwórcze - orogeneza, ruchy epejrogeniczne, za główny czynnik wywołujących te ruchy uznaje się, przemieszczanie się płyt litosferycznych.

Wulkanizm - procesy zachodzące pod wpływem działalności, wydobywającej się na powierzchnię Ziemi magmy w postaci, gorącej lawy, utworów piroklastycznych, pyłów i gazów. Produktami działalności wulkanicznej są m.in.: skały wulkaniczne, wylewne, utwory piroklastyczne. Procesy te odgrywają zasadniczą rolę

w kształtowaniu powierzchni Ziemi, mają również wpływ na jej budowę.

Plutonizm - działające we wnętrzu Ziemi procesy w wyniku, których dochodzi do wytworzenia magmy

i powstania skał magmowych.

Trzęsienia Ziemi - ruchy skorupy ziemskiej zachodzące pod wpływem przemieszczania i deformacji ośrodka skalnego, znajdującego w głębi Ziemi. Deformacja ośrodka skalanego powoduje przerwanie jego ciągłości oraz emisję fal sejsmicznych. Strefa deformacji nazywana jest ogniskiem trzęsienia ziemi. Trzęsienia Ziemi zachodzą głównie na obszarach gdzie stykają się płyty litosferyczne, obszary te nazywane są strefami sejsmicznymi, ruchy płyt i ich przemieszczanie są głównym powodem trzęsień ziemi, którym towarzyszą procesy wulkaniczne. Obszary, na których brak trzęsień ziemi znajdują się w strefie zwanej asejsmiczną, przeważa ona na Ziemi. Trzęsienia Ziemi mogą również być wywołane przez człowieka, np. w wyniku intensywnej eksploatacji kopalin. Intensywność trzęsienia ziemi podaje się w skali Richtera lub skali Mercallego. Trzęsieniom ziemi towarzyszą fale tsunami a także osuwiska, których skutki są bardzo dotkliwe dla ludzi, wielkie katastrofy, jakie wywołały to m.in. w 1906 (San Francisco), 1988 (Armenia). Największe zniszczenia występują w rejonie epicentrum trzęsienia. Nauka zajmująca się badaniem trzęsień ziemi to sejsmologia.

Ruchy orogeniczne - inaczej ruchy górotwórcze, są to zachodzące, na przestrzeni milionów lat, na dużych obszarach ruchy skorupy ziemskiej, w wyniku, których skorupa ziemska ulega fałdowaniu, wypiętrzeniu

a poszczególne warstwy ją budujące mogą nachodzić na siebie formując płaszczowiny. Ruchy górotwórcze są głównie wywoływane przez kolizje kontynentów, np. orogeneza kaledońska, hercyńska, alpejska.