Ruch obiegowy Ziemi ( inaczej ruch postępowy) polega na okrążaniu Słońca przez planetę po eliptycznej orbicie. Jedno pełne okrążenie zajmuje Ziemi 365 dni, 5 godzin, 48 minut i 45,9 sekund, czyli 1 rok. Średnia prędkość tego ruchu wynosi 30 km/s. Ponieważ ludzie przyjęli trwanie roku na 365, co cztery lata dokłada się pozostałe około 6 godzin, z których powstaje jeden pełny dzień. Zostaje on uwzględniony w lutym, stąd w roku przestępnym mamy wówczas 29 a nie 28 dni. Rok przestępny liczy sobie zatem 366 dni. Pozostałe lata to lata zwykłe.
Ponieważ orbita ziemska ma kształt owalny, podczas swojej drogi wokół Słońca znajduje się w różnej od niego odległości:
- najdalej (aphelium) - 152 mln km, ok. 4 - 5 lipca,
- najbliżej (peryhelium) - 147 mln km, ok. 2 - 3 stycznia.
Skutkiem tego ruchu przy stałym nachyleniu osi Ziemi a stosunku do płaszczyzny ekliptyki, które wynosi 66°33', jest zróżnicowany kąt padania promieni słonecznych na płaszczyznę planety w zależności od szerokości geograficznej. Wynikiem jest występowanie między innymi klimatycznych pór roku. Pierwsze dni astronomicznych pór roku wyznaczają następujące daty:
- dla półkuli północnej:
- 21 III - wiosna,
- 22 VI - lato,
- 23 IX - jesień,
- 22 XII - zima,
b. dla półkuli południowej:
- 21 III - jesień,
- 22 VI - zima,
- 23 IX - wiosna,
- 22 XII - lato.
Astronomicznym porom roku na półkuli północnej odpowiadają kalendarzowe pory roku. Zmianom astronomicznych pór roku towarzyszy zmiana długości dnia i nocy ze względu na zmianę szerokości geograficznej, w której ma miejsce górowanie Słońca w zenicie:
- 21 III - Słońce góruje w zenicie nad równikiem, co powoduje jednakowe oświetlenie całej kuli ziemskiej. Jest to data równonocy wiosennej, kiedy długość dnia jest równa długości nocy,
- 22 VI - Słońce góruje w zenicie nad zwrotnikiem Raka, co powoduje oświetlenie całej półkuli północnej. Ta data wyznacza najdłuższy dzień i najkrótszą noc w roku, czyli tzw. letnie przesilenie. Nad obszarami podbiegunowymi półkuli północnej ma miejsce wówczas dzień polarny, podczas którego Słońce praktycznie wcale nie zachodzi,
- 23 IX -ponowne górowanie Słońca nad równikiem i równomierne oświetlenie obu półkul. To data równonocy jesiennej, kiedy zarówno dzień jak i noc trwają 12 godzin,
- 22 XII - Słońce w zenicie nad zwrotnikiem Koziorożca. Powoduje to oświetlenie całej półkuli południowej i dzień polarny nad biegunem południowym, natomiast noc polarną nad biegunem północnym. Jest to data przesilenia zimowego.
Podsumowując, najważniejszymi następstwami ruchu obiegowego Ziemi są:
- roczny rytm zmian pór roku,
- zróżnicowanie długości dnia i nocy w ciągu roku,
- zjawiska dnia i nocy polarnej w obszarach okołobiegunowych,
- występowanie stref oświetlenia Ziemi, z którymi są związane strefy klimatyczne planety,
- różna wysokość Słońca nad horyzontem w zależności od szerokości geograficznej (maleje wraz z oddalaniem się od równika) i związana z tym długość drogi promieni słonecznych padających na płaszczyznę planety na kolejnych równoleżnikach.
