Reakcje chemiczne, sole

1. Podział reakcji chemicznych.
2. 1. Reakcje syntezy, czyli łączenia się, zachodzą wtedy, gdy z kilku substratów powstaje jeden produkt o nowych właściwościach chemicznych i fizycznych.

Schematycznie można to zapisać: X + Y → XY

Np. SO₂ + H₂O → H₂SO₄

2. Reakcje analizy, czyli rozkładu, zachodzą wtedy, gdy z jednego substratu powstaje kilka produktów o nowych właściwościach chemicznych i fizycznych.

Schematycznie można to zapisać: XY → X + Y

Np. CaCO₃ → CO₂ + CaO

3. Reakcje wymiany, zachodzą wtedy, gdy substraty wymieniają się pierwiastkami, lub grupami pierwiastków. Wśród nich wyróżniamy:

• • • Reakcje wymiany pojedynczej, czyli wypieranie przez bardziej aktywny pierwiastek pierwiastka mniej aktywnego ze związku chemicznego.

Schematycznie można to zapisać: X + AB → XB + A

Np. 2 Na + MgCl₂ → 2 NaCl + Mg

• • • Reakcje wymiany podwójnej, czyli reakcja dwóch związków chemicznych, w wyniku której produktami zostają dwa związki chemiczne o nowych właściwościach

Schematycznie można to zapisać: XY + AB → XB + AY

Np. 2 NaOH +H₂SO₄→ Na₂SO₄ + 2 H₂O

2. Inny podział reakcji chemicznych:
3. 1. Reakcje, w czasie których nie następuje wymiana elektronów między substratami. Pierwiastki zawarte w związkach chemicznych, podczas reakcji nie zmieniają swoich stopni utlenienia.

Przykłady takich reakcji:

• Reakcje kwasów z zasadami (tzw. zobojętnienie)

2 NaOH +H₂SO₄→ Na₂SO₄ + 2 H₂O

• Reakcje wodorotlenków amfoterycznych z kwasami oraz z zasadami

Al(OH)₃ + NaOH → Na[Al(OH)₄]

Al(OH)₃ + 3 HCl = AlCl₃ + 3 H₂O

• Reakcje dysocjacji:

K₃PO₄3 K⁺ + PO₄^3-

• Reakcje strącania osadów

CaCl₂ + Na₂CO₃ → CaCO₃ + 2 NaCl

2. Reakcje redox, w czasie których następuje wymiana elektronów między substratami. Pierwiastki zawarte w związkach chemicznych lub występujące w stanie wolnym, podczas reakcji zmieniają swoje stopnie utlenienia. Podczas reakcji redox następują zawsze dwa równoległe procesy utleniania oraz redukcji.

Utlenianiem (dezelektronacją) nazywa się proces polegający na oddawaniu elektronów (pierwiastek zwiększa swój stopień utlenienia).

Redukcją (elektronacją) nazywa się proces polegający na przyjmowaniu elektronów (pierwiastek zmniejsza swój stopień utlenienia).

Pierwiastek, który ulega utlenianiu to reduktor, zaś pierwiastek, który ulega redukcji to utleniacz.

Przykłady takich reakcji:

• Reakcje spalania pierwiastków w tlenie:

2 Mg + O₂ → 2 MgO

połówkowe równanie utleniania: Mg⁰ → Mg^+II + 2 e^-

połówkowe równanie redukcji: O⁰ + 2 e^-→ O^-II

W równaniu tym magnez jest reduktorem, natomiast tlen utleniaczem

• Inne równania:

3 Cu + 8 HNO₃ → 3 Cu(NO₃)₂ + 2 NO + 4 H₂O

Cu⁰ → Cu^+II + 2 e^-

N^+V + 3 e^- → N^+II

3. Sole

Sole to związki powstałe przez podstawienie atomów wodoru w cząsteczce kwasu atomami metalu, lub według innej definicji to związki powstałe przez podstawienie grup wodorotlenkowych w cząsteczce wodorotlenku metalu, grupami reszt kwasowych.

Mają budową jonową, w większości to krystaliczne ciała stałe. Przewodzą ciepło oraz prąd elektryczny.

Sole można podzielić na:

1. Sole obojętne

Np. Cu(NO₃)_2, KCl

2. Wodorosole

Np. NaHCO₃, KH₂PO₄

3. Hydroksosole

Np. Mg(OH)Cl, Al.(OH)₂Br

Sposoby otrzymywania soli:

• Kwas + wodorotlenek metalu = sól + woda
• Kwas + tlenek metalu = sól + woda
• Kwas + metal = sól + wodór
• Tlenek niemetalu + wodorotlenek metalu = sól + woda
• Tlenek niemetalu + tlenek metalu = sól
• Niemetal + metal = sól (beztlenowa)
• Wodorotlenek metalu 1 + sól 1 = wodorotlenek metalu 2 + sól 2↓

= wodorotlenek metalu 2 ↓ + sól 2

• Sól 1 + sól 2 = sól 3 + sól 4↓
• Kwas 1 + sól 1 = kwas 2 + sól 2