Platyna- symbol Pt; pierwiastek odkryty osobno przez dwóch naukowców tj. Charlesa Wooda w 1741 roku i Antonia de Ulloa w 1735 roku i Charles Wood w 1741; srebrzystobiały; platyna po hiszpańsku oznacza srebro; pierwiastek VIIIB (10) grupy; ciągliwy, kowalny, ciężki metal; rozszerzalność pt. można porównać z rozszerzalnością szkła temperatura topnienia 1772,5°C; gęstość 21,5 g/cm3; charakteryzuje się zdolnością pochłaniania gazów; masa atomowa 195,08; liczba atomowa wynosi 78. Przewodność właściwa wynosi 9,66×106 S/m, a przewodność cieplna ma wartość 71,6 W/(m*K). Ciepło topnienia ma wartość 19,6 kJ/mol, zaś ciepło właściwe wynosi 130 J/(kg*K). Posiada 36 izotopów o masach w zakresie: 172-201. W naturalnym składzie izotopowym występują następujące izotopy 190, 192, 194, 195, 196 i 198, z których 194, 195, 196 i 198 wykazują dobrą trwałość oraz stanowią główną część składu.
Należy do rodziny platynowców, w skład której wchodzą także: ruten (Ru), pallad (Pd), osm (Os), iryd (Ir) oraz rod (Rh). Wszystkie wymienione metale są platynowcami. Charakteryzują się podobnymi właściwościami fizycznymi i chemicznymi. Występują razem w złożach platyny.
W przyrodzie platynę możemy spotkać w minerałach (sparelit i bragit), ale także stan wolny jest przez nią reprezentowany.
Charakteryzuje się niesłychaną odpornością na działanie innych substancji chemicznych. Reaguje tylko z wodą królewską (tworzy k. chloroplatynowy H2PtCl6), fluorem, chlorem, siarką, bromem, stężonym kwasem siarkowym (VI), fluorowodorem po silnym ogrzaniu. Wykazuje odporność na działanie kwasu solnego. Nie reaguje bezpośrednio z O2 w warunkach normalnych, natomiast PtO i PtO2 otrzymujemy z roztworów (metoda mokrą) lub przy pomocy stapiania związków Pt z utleniaczami.
Możliwe jest utworzenie kompleksów z platyny np. Ba[Pt(CN)4], (NH4)2[Pt(Cl)6].
Tworzy połączenia z halogenami typu PtX6,PtX3 oraz PtX2 i PtX4,
PtCl2 i PtCl4 to bardzo istotne związki na II oraz IV stopniu utlenienia.
PtCl2 Pt2+ + 2Cl- → PtCl2
PtCl4 Pt4+ + 4Cl- → PtCl4
Otrzymywanie
Sposoby otrzymywania platyny:
- rafinacja rodzimej platyny rodzimej;
- szlam po elektrolizie Ni i Cu;
- złom platynowy.
Zastosowanie
Z platyny wyrabiamy drobny sprzęt używany w laboratorium (tygle, parowniczki), ale także elektrody, kotły, kontakty elektryczne, termometry oporowe, termoogniwa. Ma zastosowanie także w jubilerstwie i medycynie, branży fotograficznej, petrochemii, przy produkcji amoniaku, kwasy cyjanowodorowego, dopalaczach samochodowych, z tego powodu powoduje zanieczyszczenie środowiska naturalnego i stanowi niebezpieczeństwo dla życia ludzkiego. Platyna jest nietoksyczna i nierakotwórcza. Związki platyny (fluorek platyny oraz jego pochodne) mogą być wykorzystywane w chemioterapii w celach zwalczania niektórych rodzajów choroby nowotworowej.
Komentarze (0)