Celem rozmnażania, określane czasami mianem samopowielania, jest zwiększenie ilości osobników zaliczanych do określonego gatunku. Rozmnażanie może się odbywać na sposób bezpłciowy, kiedy organizm potomny powstaje z organizmu macierzystego bez udziału komórek płciowych np. przez pączkowanie czy fragmentację, albo na drodze płciowej, kiedy nowy osobnik powstaje po połączeniu się gamety męskiej i żeńskiej. Rozmnażanie płciowe zapewnia różnorodność genetyczną, nowy osobnik jest bowiem unikalną mieszanką cech osobników rodzicielskich. Narządy płciowe zaliczane są do tak zwanych pierwszorzędowych cech płciowych. Narządy płciowe męskie dzieli się na wewnętrzne i zewnętrzne. Do narządów wewnętrznych zalicza się jądra, najądrza, nasieniowody, gruczoły: krokowy i opuszkowo-cewkowe, przewód wytryskowy. Do narządów płciowych zewnętrznych należą prącie oraz moszna. Do zewnętrznych narządów płciowych żeńskich zalicza się: wzgórek łonowy, wargi sromowe mniejsze oraz większe, łechtaczkę. Do narządów płciowych żeńskich wewnętrznych zalicza się: jajniki, jajowody, pochwę oraz macicę. Na dymorfizm płciowy u ludzi mają wpływ również drugorzędowe cechy płciowe. Do takich cech u mężczyzn należą: owłosienie ciała, niski głos, wzrost masy mięśniowej, pogrubienie skóry, intensywniejsze wydzielanie gruczołów potowych oraz łojowych. Cechami drugorzędowymi u kobiet są: rozwój piersi, szeroka miednica, większa ilość tkanki tłuszczowej, owłosienie okolic narządów płciowych. Do podstawowych funkcji układu rozrodczego należy wytwarzanie hormonów warunkujących popęd płciowy, produkowanie oraz przechowywanie komórek płciowych (komórek jajowych i plemników), zapewnienie warunków do odbycia aktu płciowego, zapłodnienia oraz rozwoju zygoty, i płodu, stworzenie odpowiednich warunków do porodu.

Na prawidłowy przebieg procesu rozmnażania wpływają:

  • funkcjonowanie oraz budowa narządów płciowych,
  • wiek,
  • warunki życia,
  • dieta.

Układ rozrodczy męski.

Jądra są narządami parzystymi, w których są wytwarzane plemniki oraz hormony męskie- androgeny. We wnętrzu jąder znajduje się duża ilość kanalików krętych, zbudowanych z kilku warstw komórek, między którymi znajdują się komórki płciowe w różnych stadiach dojrzałości, począwszy od spermatogoniów, skończywszy na haploidalnych plemnikach. Te ostatnie wędrują we wnętrzu kanalików do nasieniowodu, ale zanim się w nim znajdą są gromadzone w najądrzu. Komórki rozrodcze męskie zbudowane są z dwóch zasadniczych części: główki, we wnętrzu której zgromadzony jest materiał genetyczny oraz witki, ułatwiającej poruszanie się plemników. Nasieniowody są narządami parzystymi, o długości około 50 do 60 cm, a ich funkcją jest umożliwienie przedostania się plemników z najądrza do cewki moczowej za pośrednictwem przewodu wytryskowego. Gruczoły opuszkowo-cewkowe są niewielkimi, parzystymi strukturami, produkującymi wydzielinę o odczynie zasadowym, chroniącą plemniki przed negatywnym oddziaływaniem kwaśnego odczynu właściwego dla cewki moczowej oraz pochwy. Komórki prostaty (gruczołu krokowego) wydzielają mętną, białawą wydzielinę, której składnikiem jest m. in. białko spermina. Wydzielina ta pobudza komórki rozrodcze męskie do ruchu.

Narządy płciowe zewnętrzne: pręcie - jest zbudowane z dwóch ciał jamistych oraz ciała gąbczastego, w którego wnętrzu przebiega cewka moczowa. Górna część ciała gąbczastego osłania ciała jamiste, tworząc żołądź osłoniętą fałdem skóry. Moszna - jest workiem skórno-mięśniowym okrywającym jądra. worek mięśniowy otaczający jądra. Jej zadaniem jest ochrona jąder przed urazami mechanicznymi oraz zapewnienie im właściwej temperatury.

Układ rozrodczy żeński.

Narządy rozrodcze wewnętrzne: jajniki, jajowody, macica, pochwa. Jajowody są parzystymi przewodami, których długość waha się w granicach 12 do 15 cm. Ich górna część, znajdująca się w sąsiedztwie jajowodu jest lejkowato rozszerzona i otoczona postrzępionym fałdem skórnym. Taki kształt ułatwia przechwycenie oocytu opuszczającego jajowód. Do zasadniczych funkcji jajowodu należy: przechwycenie komórki jajowej, transport żeńskich komórek rozrodczych w kierunku macicy, umożliwienie męskim komórkom rozrodczym dotarcia do komórki jajowej, stanowi miejsce, w którym dochodzi do zapłodnienia.

Macica przypomina kształtem odwróconą gruszkę, jest narządem nieparzystym, jej ściany są zbudowane z grubej warstwy mięśni, a warstwa wewnętrzna jest pokryta błoną śluzową, której grubość zmienia się w zależności od fazy cyklu owulacyjnego. W jamie macicy wyróżnia się trzon oraz szyjkę. W trzonie znajduje się jama macicy. Wnętrze kanału szyjki macicy pokrywa nabłonek, w którym znajdują się gruczoły wytwarzające śluz. Zasadniczymi zadaniami macicy jest umożliwienie plemnikom dotarcia do komórki jajowej, stworzenie zarodkowi warunków, w których mógłby się rozwijać do chwili porodu, umożliwienie płodowi opuszczenie dróg rodnych w trakcie porodu.

Pochwa stanowi przewód zbudowany z grubej warstwy mięśni, uchodzący na zewnątrz ciała. Jest narządem kopulacyjnym i spełnia funkcję kanału rodnego. Poprzez pochwę odpływa również krew menstruacyjna, śluz szyjkowy oraz wody płodowe.

Narządy rozrodcze zewnętrzne określane są wspólną nazwą sromu. Obejmują one wargi sromowe większe i mniejsze, łechtaczka, gruczoły przedsionkowe.