Niepłodność z biologicznego punktu widzenia jest to niemożliwość wytworzenia prawidłowo funkcjonujących gamet tzn. komórek jajowych lub plemników przez dojrzałego płciowo osobnika.
Wśród niepłodności wyróżnia się niepłodność kobiecą oraz niepłodność męską.
Przyczyny niepłodności kobiecej:
- Zaburzenia w odczynie biologicznym pochwy,
- Zmiany śluzu szyjkowego,
- Zmiany czynnościowe błony śluzowej macicy,
- Zmiany czynnościowe jajowodów,
- Zmiany w wyniku, których nie dochodzi do jajeczkowania, czego następstwem jest zaburzenie wytwarzania hormonów steroidowych przez jajniki,
- Przyczyny pierwotne, czyli wady wrodzone np. całkowity brak jajowodów, brak macicy lub jej niedorozwój, zwężenie szyjki macicy, zrost szyjki macicy oraz nadmierne przodozgięcie lub tyłozgięcie,
- Przyczyny wtórne, czyli nabyte mogą być skutkiem bakteryjnych stanów zapalnych po porodach i poronieniach, rzeżączki, gruźlicy, zapalenia błony śluzowej macicy a także zmian pooperacyjnych, zrosty śródmaciczne, mięśniaki zamykające ujścia jajowodów,
- Inne czynniki: stres, przemęczenie itd.
Przyczyny niepłodności męskiej:
- Wrodzone lub nabyte zaburzenia czynności jąder,
- Nieprawidłowy rozwój lub budowa dróg wyprowadzających nasienie np. brak najądrzy i nasieniowodów,
- Wrodzony brak nabłonka plemnikotwórczego,
- Nieprawidłowości chromosomowe polegające na wystąpieniu dodatkowego chromosomu X,
- Brak jąder, który może być powikłaniem po często przechodzonej śwince,
- Zaburzenia wydzielanie wewnętrznego przez gruczoły takie jak: przysadka, podwzgórze, nadnercza, tarczyca,
- Działanie czynników szkodliwych np. substancji chemicznych, promieniowania jonizującego,
- Inne czynniki: stres, przemęczenie itd.
Należy pamiętać, że niepłodność małżeńska zobowiązuje do badania zarówno kobietę jak i mężczyznę.
Pojęcie niepłodności jest dość niejednoznaczne tzn., że niepłodność całkowita, czyli bezpłodność może być spowodowana u kobiet wadami wrodzonymi np. brakiem jajników, macicy, pochwy, wystąpieniem macicy szczątkowej czy brakiem lub zrośnięciem jajowodów lub wadami nabytymi w wyniku stanów zapalnych, przebytych operacji. Zaś u mężczyzn może byś skutkiem wrodzonego lub nabytego braku jąder.
Wśród różnego typu niepłodności wyróżnia się tzw. niepłodność względną. Jest to chwilowe wystąpienie przyczyn powodujących niepłodność, ale dających szansę na wyleczenie.
Gdy kobieta nie zachodzi w ciążę pomimo regularnego odbywania stosunków dłużej niż 2 lata, mówi się o niepłodności pierwotnej. Gdy kobieta raz lub więcej razy była w ciąży a następnie minęły 2 lata bez zajścia w ciążę mimo regularnych stosunków płciowych mówi się o niepłodności wtórnej.
