Odporność organizmu na czynniki zakaźne oparta jest zarówno na populacjach specyficznych immunokompetentnych komórek (limfocyty, makrofagi, neutrofile), jak i specjalnych substancjach chemicznych, wydzielanych nie tylko przez komórki immunologicznie aktywne, ale przez każdą właściwie tkankę ciała. Do substancji tych, tworzących naturalny arsenał tak zwanej odporności humoralnej, należą interferony. Pod względem biochemicznym są to glikoproteiny, czyli połączenia białek z cukrami. Występują w dwóch typach, pięć odmian INF I i jedna odmiana IFN II. Główną funkcją interferonów jest immunomodulacja, czyli pośredniczenie we wzajemnym dostrajaniu się ze sobą różnorodnych składników układu immunologicznego, prowadzącym do trafnej odpowiedzi immunologicznej. Interferony grupy I i II traktowane są na ogół jako działające w przeciwnych kierunkach. Podczas gdy pierwsze raczej powstrzymują odpowiedź immunologiczna, IFN II ją nasilają. Inhibicja odpowiedzi immunologicznej polega m.in. na blokowaniu łączenia się interleukin porozapalnych z ich receptorami.
Interferony typu I działają za pośrednictwem receptorów IFNAR-1 i IFNAR-2, prowadząc do zahamowania proliferacji komórek zakażonych wirusem lub zmienionych nowotworowo, jednocześnie zwiększając ekspresję antygenów zgodności tkankowej klasy MHC I (ulegających ekspresji na wszystkich komórkach ciała) i stymulując proliferację pewnych typów limfocytów. Wytwarzany w leukocytach IFN-α (alfa) jest białkiem monomerycznym. Jego główna rola polega na niszczeniu wirusów, jest potencjalnym lekiem antywirusowym i przeciwnowotworowym. IFN-β (beta) jest produkowany przez fibroblasty, działa antywirusowo. Pierwsze kliniczne próby stosowania go u chorych na stwardnienie rozsiane dowiodły, że jest skutecznym lekiem w pierwszych stadiach tej choroby. INF-κ (kappa), produkowany jest przez keratynocyty, INF-λ (lambda), również potencjalny lek, produkowany przez limfocyty, a oraz INF-ω (omega) wytwarzany w leukocytach.
Interferon γ (gamma), działa na receptory IFNGR-1 i IFNGR-2. Jest to homodimer, wytwarzany przez limfocyty T i komórki Natural Killer, które zwalczają nowotwory. Działa ponadto aktywująco, wraz z szeregiem innych czynników, na komórki żerne, zwiększając na ich powierzchni ekspresję białek MHC klasy II i innych białek prezentujących antygen. Bierze udział w zmianie klasy produkowanych immunoglobulin, działa też supresyjnie na limfocyty TH klasy II (współpracujące z limfocytami B i makrofagami). Aktywuje limfocyty TH klasy I (współpraca z limfocytami cytotoksycznymi). Skutkiem niedoboru IFN-γ jest zmniejszona odporność na infekcje bakteryjne i niektóre wirusowych. Działa chemotaktycznie na makrofagi, komórki NK i limfocyty T.
Interferony hamują produkcję większości białek, w tym białek w zainfekowanych komórkach. Ich "specjalnością" jest zdolnością hamowania replikacji wirusowego DNA we wnętrzu komórek eukariotycznych. Między innymi od dawna stosuje się je w zwalczaniu zakażenia żółtaczką typu B i C. Nie są one swoiste względem patogenu, lecz charakterystyczne dla gatunku, tak że interferony zwierzęce nie mają wpływu na komórki ludzkie. Produkcja interferonów ludzkich na szeroką skalę stała się możliwa po wprowadzeniu ich genu do bakterii E. coli metodami inżynierii genetycznej. Interferon jest podawany podskórnie lub domięśniowo. Kuracja trwa 12-24 tygodni. Placówkami oferującymi leczenie interferonem w Polsce są np. Klinika Hepatologii i Nabytych Niedoborów Immunologicznych Instytutu Chorób Zakaźnych i Pasożytniczych AM w Warszawie, Katedra i Klinika Chorób Zakaźnych Akademii Medycznej we Wrocławiu przy ul. Koszarowej, Klinika Chorób Zakaźnych Instytutu Mikrobiologii i Chorób Zakaźnych AM w Poznaniu, Katedra i Klinika Gastroenterologi AM w Lublinie oraz Centrum Zdrowia Dziecka w Międzylesiu.
